به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، نشست علمی گرامیداشت استاد شهید آیت الله مطهری با سخنرانی اندیشمندان علوم اجتماعی برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام سید رضا حسینی با موضوع مفهوم و معیار عدالت اجتماعی از منظر شهید مطهری ضمن گرامیداشت هفته معلم و مقام شهید مطهری گفت: همان‌طور که شهید مطهری در زمان حیاتش الهام بخش جامعه علمی و دوستداران علم و دانش بود و از افتخارات بزرگ تاریخ تشیع و روحانیت به شمار می‌آید پس از حیاتش نیز آثارش قطعا برای ما الهام بخش خواهد بود.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به آثار مختلف شهید مطهری اشاره و عنوان کرد: مرحوم شهید مطهری در آثار مختلف خود مانند عدل الهی، بحث عدالت اجتماعی را مورد توجه قرار داده است و در کتاب مجموعه آثار نظرات او در این زمینه گردآوری شده است و یکی از ویژگی‌هایی که در دیدگاه های شهید مطهری در رابطه با عدل هست بحث جامع نگری او است.
حجت‌الاسلام حسینی ادامه داد: عدالت اجتماعی در کنار دیگر اهداف اجتماع مانند معنویت، توسعه و آزادی مطرح است که اگر عدالت اجتماعی درست فهم نشود و با آن برخورد سطحی و ظاهربینانه صورت بگیرد ممکن است عدالت تبدیل به ضدش شود.
وی به جنبه‌های مختلف عدالت اشاره و مطرح کرد: عدالت جنبه های مختلف دارد که در جامعه شناسی، مباحث فرهنگی، علم سیاست، علوم تربیتی و... دیده می‌شود، تاکید ما در این بحث به جنبه اقتصادی عدالت است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اهمیت بیان مفهوم عدالت تصریح کرد: مرحوم مطهری می‌گوید تا مفهوم اصلی و دقیق عدل روشن نشود هر کوششی بیهوده است و از اشتباهات مصون نخواهیم بود، پس باید ابتدا تعریف درستی از عدالت داشته باشیم و شهید مطهری در کتاب عدل الهی به طور کامل به مفهوم آن اشاره داشته است.
وی در ادامه افزود: شهید مطهری برای عدالت چهار معنا عنوان کرده که عبارتند از؛ موزون بودن، تساوی و نفی هرگونه تبعیض، رعایت حقوق افراد و رعایت استحقاق ها در افاضه وجود، که معنای سوم را معنای درست عدالت اجتماعی برشمرده‌اند و معنای چهارم را با عدل الهی در ارتباط می‌داند.
حجت‌الاسلام حسینی به بیان شهید مطهری در رابطه با معیار عدالت اجتماعی اشاره و عنوان کرد: شهید مطهری سه معیار را برای عدالت اجتماعی مطرح کرده که عبارتند از؛ مساوات و برابری که در شاخص‌های مطرح اقتصاد مطرح است، رفع فقر کفافی که در جامعه وضعی را شاهد باشیم که فرد فقیری وجود نداشته باشد، معیار عدم شکاف طبقاتی و توازن.
در ادامه این نشست علمی حجت‌الاسلام علیرضا لشکری عضو هیئت علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با موضوع شهید مطهری و توازن بمثابه عدالت اجتماعی به ارائه پرداخت و گفت: نظر و دیدگاه شهید مطهری درباره عدالت اجتماعی هنوز هم مورد بحث است که شاید به این علت باشد که مرحوم مطهری فرصت نکردند این موضوع را مستقلاً مورد بررسی قرار دهند بنابراین ما ناچاریم این دیدگاه را از بین آثار و دیدگاه های او استخراج کنیم.
وی در بیان توازن اجتماعی عنوان کرد: وقتی افراد جامعه از حیث سطح زندگی و نه درآمد به هم نزدیک باشند یعنی دارای توازن هستند، یعنی دارایی و مال به اندازه‌ای در دسترس افراد باشد که متناسب با مقتضیات روز از مزایای زندگی برخوردار باشند و به عبارتی سطح زندگی برابری برخوردار باشند.
حجت‌الاسلام لشکری ادامه داد: توازن تداول ثروت است وقتی می‌گوییم توازن یعنی مال یک جا و در دست عده‌ای خاص انباشت نباشد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه به دیدگاه شهید مطهری در رابطه با توازن اشاره و عنوان کرد: شهید مطهری موزون بودن را تناسب اجزا می‌دانند، توازن دو بخش دارد، بخشی از آن به فاصله طبقاتی و انکار آن مربوط می‌باشد و بخش دیگر به رعایت حقوق افراد است که بتوانند زندگی داشته باشند که از آن طریق از دیگران بی‌نیاز باشند.
وی اضافه کرد: بخشی از توازن اجتماعی و بخشی هم فردی بوده که شهید مطهری در مباحث اقتصادی خودش به بی نیازی انسان تاکید کرده و هدفمند بودن خلقت را موجب به وجود آمدن حق می‌داند.
در بخش دیگر این نشست حجت‌الاسلام علی آقا جانی به بررسی آسیب شناسی فرهنگ دینی از دیدگاه شهید مطهری پرداخته و گفت: پایگاه آسیب‌شناسی شهید ترکیبی از دو موضوع است چون از یک طرف متفکر دینی و اسلامی با سابقه غنی است و از طرفی دیگر با ورود به تهران با مجامع و گروه‌های روشن فکری و دینی گره می‌خورد و شهید به انجمن اسلامی، دانشجویان و معلمان آرا و تفکراتش را القا می کند و با دغدغه و شبهات جامعه به خوبی آشنا می‌شود.
وی اضافه کرد: تفکر انتقادی در شهید مطهری بسیار برجسته بوده و او بزرگ متفکر انتقادی معاصر در سطح ایران و جهان اسلام بر شمار می‌آید، بنابراین کنش‌گری شهید مطهری در فرهنگ عمومی و فرهنگ دینی دارای امتداد زیاد و عمق اساسی است.
حجت‌الاسلام محمد شجاعیان با موضوع شهید مطهری و انقلاب اسلامی به ادامه بحث پرداخت و بیان کرد: یکی از کنش‌گری های شهید مطهری در موضوع سیاسی است و کتاب‌های تالیف شده ایشان در اصل یک کنش سیاسی بوده که معطوف به احیای مفاهیم و ایده‌های اسلامی و شیعی بوده و یا معطوف به نقد اجتماعی یا سیاسی.
وی ادامه داد: شهید مطهری ارتباط نزدیک با گروه فدائیان اسلام به عنوان مهم‌ترین گروه اسلامی داشته و و از سال ۴۱ تا ۴۳ که نهضت اسلامی آغاز شد وارد مبارزه شدند. شهید مطهری رابط میان قم و تهران در جریان مبارزات و قیام‌های دهه چهل بوده و ارتباط نزدیک با روحانیون، نهضت اسلامی و بازاریان مبارز داشته است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اضافه کرد: این شهید بزرگوار مسئولیت شورای انقلاب را برعهده داشته و در راس جامعه روحانیت مبارز بوده و در سال ۵۷ نقش بسیار مهمی در تحصن علما و روحانیون در دانشگاه‌ها را داشته است، بنابراین شهید مطهری از ابتدای نهضت تا پیروزی انقلاب اسلامی نقش داشته فقط تقیه را بسیار رعایت کرده است.
دیگر سخنران این نشست دکتر حمید دهقانیان بود که در موضوع میانجی گری فطرت در تعامل عامل- ساختار از منظر شهید مطهری به ارائه بحث پرداخت.
در ادامه نشست به سوالات حاضرین در جلسه توسط کارشناسان پاسخ داده شد.
لازم به ذکر است: دبیر علمی این نشست علمی بر عهده دکتر حفیظ الله فولادی عضو هیئت علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه بود.
