خبرگزاری «حوزه»؛ مخالفت های امام خمینی(ره) با رژیم شاهنشاهی، از سوژه های رسانه های گوناگون دنیا در سال های پیش از انقلاب اسلامی ایران بود که در این راستا مصاحبه هایی با بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. «خبرگزاری حوزه» در 30 شماره به صورت روزانه به انتشار برخی از این مصاحبه ها می پردازد.

* مصاحبه امام خمينى(ره) با مجله آفریقای جوان در تاريخ  18/10/1357

سـؤال: چـرا حـضرتعالى به ايران باز نمى گرديد؟ آيا فكر مى كنيد كه حضور شاه مـانـع بـازگـشـت شـمـا بـه ايـران است؟ و آيا فكر مى كنيد رفتن شاه به بازگشت شما قطعيت خواهد داد؟

جـواب: مـن تا احساس نكنم كه براى نهضت، وجودم در ايران، نفعش زيادتر از بودنم در اينجاست، در همين جا باقى مى مانم.

سـؤال: شـمـا فـرمـوده ايـد كـه آمـريـكـا بـايد در ايران سياستش را تغيير بدهد، آيا مى توانيد بفرمائيد كه منظورتان از اين تغيير سياست چيست؟ با چه شرايطى؟

جـواب: مـنـظـور ايـن است كه دست از دخالت هائى كه تا حالا در ايران كرده است بردارد، مـسـتـشـاران خـود را كـه در ايـران دارد بـخـواهـد و ايـران را بـه حال خودش واگذار كند تا سرنوشت خودش را خودش تعيين كند.

سـؤ ال: نـظر حضرتعالى درباره آفريقاى جنوبى كه 90 درصد نفتش را از ايران مى گيرد، چه خواهد بود؟

جـواب: آفـريـقـاى جـنوبى تا به اين وضعى كه دارد خاتمه ندهد، ما با او رابطه نمى توانيم برقرار كنيم و نفت هم به او نخواهيم داد.

سـؤال: آيـا بـيـمـى از ايـن نداريد كه شكست حكومت بختيار به يك كودتاى نظامى منتهى شود؟ و نگرويدن ارتش را به صف انقلاب در شرايط فعلى، چگونه توضيح مى دهيد؟

جواب: بختيار، على أي حال حـكـومـتـش بـرخـلاف قـانـون اسـت و مـلت ايـران نـمـى تـوانـد حـكـومـت او را قبول كند. منتهى شدن به كودتاى نظامى همين است كه تاكنون بوده است و با حكومت هاى نظامى و دولت نظامى رفتار كرده است و ما در راه اسلام و كشور كوشش خودمان را تا آنجا كـه بـتـوانـيـم خـواهـيـم كـرد. در ايـران كـودتـاى نـظـامـى مـسـاله اى را حـل نـمـى كـنـد؛ زيـرا دولت قـبـل از بـخـتـيـار، خـود يـك كـودتـاى نـظـامـى بـود و مشكل ايران حل نشد.

شما باور نمى كنيد كه ارتش با ملت است و در آينده نزديكى به شاه پشت خواهد كرد. پيروزى ما حتمى است و جمهورى اسلامى تحققش براى من خيلى روشن است.

سـؤال: در رأس دولت ايـران، بـراى شـمـا چـه كـسـى يـا چـه حـزبـى قابل قبول خواهد بود؟

جـواب: آنـچـه مـهـم اسـت بـايـد رئيس حكومت و همه آنها كه زمام امور را در دست دارند، مورد قـبـول مـلت بـاشـند و عميقا معتقد به اسلام و متعهد به اجراء آن و من هم مانند يك فرد، راى خود را به افراد مورد اعتماد خواهم داد.

سؤال: آيا شما انتظار انتخابات عمومى پس از سقوط يا خروج شاه را داريد؟

جـواب: يـكـى از مـهـمترين وظايف اوليه جمعى كه پس از سقوط شاه مسؤوليت امور را به دسـت مـى گـيـرنـد، فـراهـم كـردن شـرايـط انـتـخـابـات آزاد اسـت كـه بـه هـيـچ وجـه اعمال قدرت و نفوذ از هيچ طبقه و گروهى در انتخابات نباشد.

سـؤال: شـمـا دربـاره اصـلاحـات ارضـى، دارائى هـاى خصوصى شاه ، چه احساسى مى كـنـيـد؟ آيـا شما سياست توزيع املاك را ادامه مى دهيد؟ آيا شما طرفدار دارايى خصوصى هستيد؟

جـواب: اصـلاحـات ارضـى شـاه، هـمـچنان كه از اول معلوم بود و بعدا هم عملا براى همه روشـن شـد، چـيـزى جـز نـابـودى كـشاورزى نبود كه در نتيجه آن ساليانه قسمت مهمى از پول نفت صرف خريد مواد غذايى از خارج و عمدتا از آمريكا شد؛ ولى ما هرگز اين اراضى را بـه مـالكين بر نمى گردانيم؛ زيرا آنها نه در تصاحب زمين ها و نه در مورد منافع آنها رعـايـت ضـوابـط اسـلامـى را نـكرده اند، ولى اين اراضى را باير هم نمى گذاريم و با تأمين بهترين وسائل كشاورزى و ساير هزينه هاى آن، كشاورزان را حمايت مى كنيم؛ اما در مـورد دارائى خـصـوصـى ، ايـن مـسـلم اسـت كـه مـورد قـبـول اسـلام اسـت و ليـكـن مـجـمـوعـه قـواعـد اسـلامـى در مـسـائل اقتصادى ، هنگامى كه در كل پيكره اسلام به صورت يك مكتب منسجم ملاحظه شود و هـمـه جـانـبـه پـيـاده شـود، بـهـتـريـن شـكـل مـمـكـن خـواهـد بـود، هـم مشكل فقر را از ميان مى برد و هم از فـاسـد شـدن يـك عـده بـه وسـيـله تـصـاحـب ثـروت ، جـلوگـيـرى مـى كـنـد و در نـتـيـجـه كـل جـامـعـه را از فـساد حفظ مى كند و هم مانع رشد استعدادها و شكوفائى قدرت ابتكار و خـلاقـيـت انسان ها نمى شود. و جامعيت و همه جانبه بودن قوانين اسلام آنچنان است كه اگر كـسـى آن را بشناسد، معترف خواهد شد كه از حد و مرز فكر بشر بيرون است و ممكن نيست زائيده قدرت علمى و تفكر انسان باشد.

سـؤال: آيا شما قراردادهايى را كه با كشورهاى خارجى امضاء شده حفظ خواهيد كرد؟ (يا تضمين خواهيد كرد؟) قراردادهاى دفاعى و قراردادهاى مربوط به نيروگاه ها، ساختن راه و راه آهن .

جـواب: اولا مـا از مـضـمـون و مـواد مـنـدرج در اين قراردادها اطلاعى نداريم؛ يعنى رژيم شاه هـرگـز مـلت را از مـفـاد ايـن قـراردادهـا مطلع نكرده و از مردم ايران مخفى نگاه داشته است و ليـكـن حـكـومـت آينده آنها را مجددا مورد بررسى قرار مى دهد و از آنها آنچه را با منافع و مـصـالح مـلت مـا موافق نباشد، لغو مى كند؛ ولى ما در نوسازى كشور از همه امكاناتى كه دولت هـاى خـارجـى مـايـل بـاشـنـد در اخـتـيـار مـا بـگـذارنـد، بـا حـفـظ آزادى و استقلال كشور، بر اساس احترام متقابل ، از آن امكانات استفاده مى كنيم و قراردادهايى منعقد مى نمائيم .

سـؤال: آيـا شما مى خواهيد ماندن تكنيسين ها و مستشاران را در ايران ببينيد؟ مستشارانى از آمـريـكـا (45000 نـفـر) آلمـان غـربـى (13000 نـفـر)، بريتانيا(1000 نفر)، فرانسه (7500 نفر) و ژاپن (7000 نفر).

جـواب: در مـورد هـر يـك از ايـن گـروه و نـقش آنها در ايران و ميزان احتياج كشور به آنها، حـكـومت آينده مطالعه و بررسى مى كند و تصميم مى گيرد. حكومت آينده هيچ تعهدى جز در برابر ملت و حفظ منافع و مصالح آنها ندارد.

سؤال: شما اخيرا (اوائل دسامبر 78) اظهار داشتيد كه تمام آن قراردادهايى كه عليه منفعت مـلى بـاشـد بـه رسـمـيت شناخته نخواهد شد. منظورتان كدام قراردادهاست و (منفعت ملى) را چطور تعريف مى كنيد؟

جواب: تصور نمى كنم وقتى گفته مى شود (منافع ملت) ابهامى در آن باشد. مثلا امروز هـيـچ ايـرانـى تـرديد ندارد در اينكه قرار داد خريد ميلياردها دلار اسلحه و ساختن پايگاه نـظامى براى آمريكا از پول نفت ايران و حضور هزاران مستشار نظامى آمريكا در ايران با هزينه هاى سرسام آور آن بـه نـفـع مـلت ايـران نيست و اينگونه قراردادها كه به دست شاه با دولت هاى خارجى منعقد شده است ، كم نيست .

سـؤال: آيا شما ترتيبات يا قراردادهاى بازرگانى، تجارتى و داد و ستدى فعلى را با غرب ادامه خواهيد داد؟ سياست تجارتى شما چيست؟

جـواب: مـا هـمـانـطـور كـه از تـوليـدات داخـلى كـشـور، هـر دولتـى مشترى آن باشد، مى فـروشـيـم و صـادر مـى كـنـيـم، هـمـانـطـور هـم هـرچـه را كـه در داخـل بـه آن نـياز داشته باشيم از خارج مى خريم ولى در همه اين تجارت ها بر مبناى دو طرف مساوى عمل خواهيم كرد و حاضر نيستيم كه دولتى بخواهد مبادلات اقتصادى را اهرمى براى نفوذ سياسى و تحميل اغراض استعمارگرانه خود قرار دهد.

سؤال: چرا شما از روابط شاه با آمريكا و غرب انتقاد مى كنيد؟

جـواب: مـا بـا مـأمـوريـت شـاه از طـرف قـدرت هـاى استعمارگر، براى تامين منافع آنها و نابودى كشور به قيمت حفظ تاج و تخت لرزان و حكومت غير متكى به ملت مخالف هستيم . ما بـا روابـط شـاه بـا خـارج كـه بـه قـيـمـت از بـيـن رفـتـن استقلال كشور و آزادى ملت ما شده است ، مخالفيم .

سؤال: نقش ارتش را در جمهورى اسلامى چگونه مى بينيد؟

جـواب: هـيـچ كـشـورى بـى نـيـاز از نـيـروى نـظـامـى و ارتش نيست. ارتش بايد پاسدار اسـتـقلال و امنيت كشور باشد، نه حافظ يك ديكتاتورى مستبد و مطرود تمامى ملت و ماءمور قتل عام فرزندان كشور.

سؤال: نظر شما درباره رهبرى ارتش در حال حاضر چيست؟

جـواب: امروز ارتش از خود استقلالى ندارد. رهبرى ارتش ايران امروز به دست چند صاحب منصب و مأمور شاه و زير نظر مستشاران خارجى است .

سؤال: نظر شما درباره دكتر شاهپور بختيار چيست ؟

جواب: دولت از مانند دولت هاى گذشته شاه، غير قانونى است و از طرف ملت محكوم است .

سـؤال: آيـا شـمـا قـصـد داريـد كـه حـزب توده را پيش يا پس از برقرارى يك جمهورى اسلامى ، قانونى سازيد؟

جـواب: امـروز هـيـچ دسـته اى در ايران به اندازه حزب توده منفور نيست . سوابق بسيارى بدى در ايران دارد.

سؤال: چگونه شما قصد داريد تشكيل اين جمهورى را با رفراندم به انجام رسانيد؟

جواب: اصل لزوم تـشـكـيـل جـمـهـورى اسلامى را ملت ايران در رفراندم تاسوعا و عاشورا در سراسر كـشـور اعـلام كـرده انـد و پـس از سـقـوط شـاه ، نـمـايـنـدگـان مـلت در مـجـلس ، مـراحـل قـانـونـى آن را انـجـام خـواهـنـد داد و قـانـون اسـاسـى ايـن جـمـهـورى را تـدويـن و تكميل خواهند كرد.

سـؤال: آيـا شـمـا قـصـد داريـد كـه آزادى سخن ، آزادى اجتماعات و آزادى مطبوعات وآزادى عبادات را تضمين كنيد؟

جـواب: مـا بـه خـواسـت خـداى تـعـالى در اوليـن زمان ممكن و لازم برنامه هاى خود را اعلام خـواهـيم نمود، ولى اين بدان معنى نيست كه من زمام امور كشور را به دست بگيرم و هر روز نـظـيـر دوران ديـكـتـاتـورى شـاه ، اصـلى بـسـازم و عـليـرغـم خـواسـت مـلت بـه آنـهـا تحميل كنم . به عهده دولت و نمايندگان ملت است كه در اين امور تصميم بگيرند ولى من هميشه به وظيفه ارشاد و هدايتم عمل خواهم كرد.

سؤال: آيا شما آمادگى داريد كه يك كمونيست يا وزيرى با گرايشات كمونيستى را در يكى از مقامات دفاع ملى ، امور داخلى يا روابط خارجى ببينيد؟

جـواب: اگـر مـلت بـه جـمـهـورى اسـلامـى راى داده اند ديگر وزير غير مسلمان را نخواهند پذيرفت .

سؤال: آيا شما قصد تحريم نفت براى آمريكا و متحدانش را داريد؟ و اگر چنين است كجاها را شما براى صدور نفت ايران در نظر خواهيد گرفت ؟

جواب: ما تا رفتن شاه از صدور نفت به خارج جلوگيرى مى نمائيم بعد از رفتن شاه به هـر كـشـورى كـه مـايـل بـاشـيـم نـفـت را مـى فـروشـيـم و در مقابل پول مى گيريم ، نه اسلحه .

سؤال: نقش روحانيت و رهبران مذهبى را در دولت آينده چگونه مى بينيد؟

جواب: روحانيون در حكومت آينده نقش ارشاد و هدايت دولت را دارا مى باشند.

سـؤال: آيـا كـسـانـى از اطـرافـيـان شـمـا هـسـتـنـد كـه هـمـدردى و عـلاقـه به كمونيسم و سوسياليسم ماركسيستى داشته باشند؟

جواب: خير، ابدا، هرگز.

سؤال: نظر شما درباره رفتار اتحاد جماهير شوروى و اقليت ها مسلمان در آسياى مركزى چيست ؟

جـواب: اتحاد جماهير شوروى هم يكى از كشورهايى است كه منابع كشور ما را به تاراج مـى بـرد. او گـاز ايـران را مـى برد، او هميشه طرفدار شاه بوده است . ما به تمام اقليت هاى مذهبى در هر كجا كه باشند احترام مى گذاريم .

سؤال: سياست شما نسبت به روسيه چيست؟ احساسات شما درباره ماركسيسم روسى چيست ؟

جـواب: سـيـاسـت مـا نسبت به روسيه مثل سياست ما نسبت به آمريكا و ساير كشورهاست . ما براساس احترام متقابل ، به تمام كشورها احترام مى گذاريم .

سـؤال: احـسـاسـات شـمـا دربـاره بـرقرارى دولت انقلابى در افغانستان چيست ؟ همچنين ارتباطش با ايران ؟

جـواب: افـغـانـسـتـان كـشـوريـسـت كـه در هـمـسـايگى ما واقع است و مسلمان است. ما با ملت افغانستان روابط دوستانه داريم ، آنان برادران ما هستند.

سؤال: آيا شما اسلام و ماركسيسم منكر خدا را، سازگار مى بينيد؟

جواب: خير، به هيچ وجه .

سؤال: آيا شما مشتاق پستى براى خودتان در دولت آينده هستيد؟

جواب : خير.

* مصاحبه های بعدی امام راحل با رسانه های خارجی را در شماره های بعد مطالعه کنید.

منبع: صحیفه نور/ جلد چهارم