به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه» از بیرجند، دهمین امام بزرگوار شیعیان حضرت امام هادی(ع) که شاید شناخت کمی از این امام همام در میان شیعیان و دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت وجود داشته باشد، در ۱۵ ذیحجه به دنیا آمد. مادر بزرگوار ایشان حضرت سمانه مغربیه نام داشت که از سنین کودکی در خانه امام جواد(ع) و تحت تعلیم بنات رسول الله قرار گرفت.

در سال های اخیر جسارت های فراوانی به این امام بزرگوار شد، از جمله اینکه بخشی از حرم مبارک ایشان به وسیله گروه های تروریستی تخریب شد و یا عده ای با اشعاری سعی بر اهانت بر وجود مقدس این امام بزرگوار داشتند، اما آنچه مسلم است این است که نور اهل بیت(ع) هرگز به خاموشی نمی گراید و شیعیان بیش از پیش ارادت خود به آستان امام هادی(ع) را ابراز داشتند و گنبد حرم ایشان و پسر بزرگوارشان امام عسکری(ع) مورد بازسازی قرار گرفت.

امام هادی(ع) یکی از بی نظیرترین مبارزان خستگی ناپذیر تشیع در عرصه مقابله و مجاهده با ظلم، فساد و انحراف های عملی و اعتقادی حاکمان جور وستم عباسی بود و اقدامات آن حضرت می تواند الگویی برای هر مبارز واقعی در این عرصه ها باشد. امامی که در اوج غربت و مظلومیت اما با تمام توان خویش در این مبارزه تمام عیار تلاش نمود و تشیع و حتی اصل دین اسلام را از هرگونه انحراف و انحطاط نجات داد.

امام‌شناسی، مهم‌ترین شاخصه شخصیتی امام هادی(ع) است

حجت الاسلام والمسلمین علی اصغر نیساری، مدیر مدرسه ملا عبدالله بشرویه در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» در بیرجند، با بیان ویژگی های شخصیتی امام هادی(ع) گفت: امام هادی (ع) دارای تمام فضیلت‌های یک انسان کامل بودند و در زمینه های مختلف از قبیل عبادت و بندگی خداوند در بالاترین مراتب قرار داشتند، به طوری که امام شبانه روز در حال عبادت بودند و بسیار کم می خوابیدند و بیشتر وقت را به راز و نیاز با خدا می پرداختند.

وی ادامه داد: مهم‌ترین شاخصه الگوی رفتاری که می‌توان از امام هادی(ع) درک کرد بحث امام‌شناسی و معرفی امام زمان خود است.

مدیر مدرسه ملا عبدالله بشرویه به امامت امام هادی(ع) در دوران کودکی اشاره و تصریح کرد: این جریان سبقه تاریخی نیز دارد که حضرت عیسی(ع) نیز در طفولیت به مقام نبوت رسیدند و امام هادی علیه السلام هم در سن کودکی به مقام امامت نائل آمدند.

حجت الاسلام نیساری با اشاره به انقلاب های دوران امام هادی (ع) خاطرنشان کرد:امام هادی علیه السلام در زمانی امامت می کردند که شورش هایی در بغداد علیه حکومت توسط مردم به وجود آمد که زمینه ساز تشکیل نهضت های مختلفی که اکثر آنها علوی بوده و حق حاکمیت را در اهل بیت می‌دیدند را فراهم آورد؛ هرچند امام به طور مستقیم و علنی با آنها در ارتباط نبودند .

وی به فتنه خلق قرآن در دوران امام علی النقی(ع) اشاره کرد و افزود : در زمان امام هادی(ع) بحث‌هایی در مورد خالق و مخلوق بودن قرآن بین علمای اسلامی به وجود آمد، که آیا قرآن که کلام خداوند است، خلق شده یا نه، اما برخی معتقد بودند قرآن مخلوق و حادث است و برخی هم معتقد بودند که قرآن قدیم و خالق است که امام هادی علیه السلام مسلمانان را از ورود به این مباحث منع کردند.

تثبیت جایگاه شیعیان با تشکیل سازمان وکالت

مدیر مدرسه ملا عبدالله بشرویه با بیان تثبیت جایگاه شیعیان با تشکیل سازمان وکالت از جانب امام هادی(ع) عنوان کرد: با تشکیل سازمان وکالت زمینه ی ایجاد پل ارتباطی بین شیعیان عراق، یمن و مصر در فراهم شد و این سازمان توانست تا حدودی موقعیت سیاسی و فرهنگی شیعیان را تثبیت کند .

حجت الاسلام نیساری هدف اصلی این سازمان را ترویج مذهب شیعه دانست و تاکید کرد: این سازمان به امورات وکالت، جمع آوری خمس، زکات، هدایا و پاسخگویی به سوالات فقهی، عقیدتی و سیاسی که امام را در رسیدن به مقاصدش کمک می کرد، صورت گرفت.

امام هادی(ع) خطیب الائمه است

حجت الاسلام محمودرضا محمددوست استاد حوزه نیز در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» در بیرجند،با اشاره به وضعیت دوران امام هادی(ع)، گفت: امام هادی در دوران خلفای عباسی می زیستند که مهمترین آنها متوکل عباسی بود که ظلم های زیادی را به امام روا داشت، متوکل امام را به اجبار از مدینه به سامرا فراخواند و ایشان را تحت نظر قرار داد.

وی امام هادی(ع) را خطیب الائمه دانست و افزود: امام در سخن گفتن کلمات بسیار زیبا و مسجعی را به کار برده و نثر خیلی زیبایی داشتند که دو یادگار باقیمانده از این امام بزرگوار زیارت جامعه کبیره و دیگری زیارت غدیریه است.

این کارشناس مذهبی با بیان اینکه امام جواد(ع) نخستین امامی بودند که در کودکی به امامت رسیدند، تصریح کرد: امام جواد(ع) نخستین امامی بودند که در کودکی به امامت رسیدند و در این مورد با حضرت یحیی که در دوران کودکی به مقام پیامبری رسیدند شباهت دارند، این مسئله که بلوغ فکری و داشتن زمینه امامت در امامان و منصوبین الهی محدود به سن خاصی نیست در طول تاریخ کاملاً اثبات شده است.

زیارت جامعه کبیره برترین و مشهورترین شناسنامه ائمه است

حجت الاسلام محمد دوست با اشاره به زیارت نامه جامعه کبیره خاطرنشان کرد: جامعه کبیره جامع تمام زیارات است و هر امامی را می توان با این کلمات زیارت کرد، اگر کسی زیارت جامعه کبیره را به معنای واقعی بشناسد، تمام معارف دینی او تکمیل می شود؛چراکه زیارت جامعه کبیره که برترین و مشهورترین شناسنامه ائمه است و امام‌هادی(ع) شناسنامه ائمه را در قالب زیارت جامعه کبیره بیان می‌کند بطویکه مرحوم مجلسی(ره) عبارت بسیاری زیبایی‌ را در رابطه با این زیارتنامه می فرمایند «زیارت جامعه کبیره از جهت سند صحیح ترین زیارت ها و از نظر موارد جامع ترین آنها و از جهت لفظ فصیح ترین آنها و از نظر معنا بلیغ ترین آنها و از جهت رتبه والاترین آنهاست.» بالاتر از این زیارت در رابطه با معرفت نسبت به امام نداریم.

وی ادامه داد: یکی از فعالیت های بسیار مهم امام هادی(ع) معرفی علماست چراکه شیعیان آرام آرام به زمان غیبت نزدیک می شدند.

این استاد حوزه با بیان اینکه زمام دل ها به دست علماست عنوان کرد: حضرت فرمودند که علما در زمان غیبت سکان کشتی را در دست دارند.

حجت الاسلام محمد دوست با اشاره به زمان ولادت امام هادی(ع) تاکید کرد: در تاریخ ولادت حضرت‌هادی(ع) زمان های متعددی نقل شده یکی تولد حضرت را روز جمعه دوم رجب سال ۲۱۲ ذکر کرده قولی در پنجم رجب روز سه‌شنبه نقل کرده روز سیزده رجب بیست و همچنین چهارده هم نقل شده نیمه ذی‌الحجه ۲۱۲ و یکی هم بیست و هفت ذی‌الحجه نقل کرده است.

وی ادامه داد:امام‌هادی(ع) در طول عمر پر برکتشان اقدامات متعددی را برای آماده کردن فکری شیعیان در عصر غیبت انجام دادند که اگر حضور فیزیکی امام را در کنار خودشان درک نکردند منکر امام نشوند.

مناظرات امام هادی(ع) زمینه عصر غیبت را فراهم آورد

حجت الاسلام محمد رضا بابایی امام جمعه فردوس هم در گفت و گو با خبرنگار «حوزه» در بیرجند، با اشاره به شرایط حاکم در دوران امام هادی(ع) گفت:خلفای عباسی امام هادی(ع) را در سامرا تحت نظر و کنترل قرار داده بودند چراکه سامرا در آن زمان مرکز سیاسی و نظامی حکومت محسوب می شد؛ لذا این امامان بزرگوار به شدت کنترل می شدند و هر گونه رفت و آمد آنها توسط حکومت عباسی نظارت می شد.

وی ادامه داد: در آن زمان برخی به دنبال تخریب اسلام بودند که امام با انجام مناظرات معرفتی و علمی در عصر خودشان نقشه های دشمنان را نقش برآب می کردند، همچنین حضرت پایه و اساس محکمی برای عصر غیبت بر جای گذاشته و جایگاه ولایت در عصر غیبت را نیز در این مناظرات تشریح کردند.

امام جمعه فردوس با بیان علت استفاده از نام ابن الرضا برای امام هادی(ع) تصریح کرد: برخی ها، ائمه بعد از امام جواد(ع) را به عنوان ابن الرضا می شناسند، امام رضا (ع) تا دهه چهارم از عمرشان صاحب فرزند نبودند که بعد از چهل سالگی، صاحب اولاد شدند لذا فرزندان امام رضا(ع) را ابن الرضا می نامیدند تا پاسخی باشد برای آن شبهاتی که در عصر واقفیه ایجاد شده بود.

حجت الاسلام بابایی با بیان نحوه مدیریت شیعیان توسط امام هادی النقی (ع) خاطرنشان کرد: امام جواد(ع) در آن دوران که شیعیان هم گسترش پیدا کرده بودند با تدبیر و مدیریت ویژه شیعیان را اداره می کرد.

وی به زندانی شدن امام توسط خلفای عباسی اشاره کرد و افزود: متوکل عباسی امام را برای حکومت خودش یک خطر بزرگ می‌دانست و در موارد مختلف دستور می‌داد که امام را به دربار بیاورند.

روحانیت باید جایگاه شخصیتی امام هادی (ع) را به جامعه بشناساند

امام جمعه فردوس با بیان سختی های دوران امام هادی(ع) تاکید کرد:در زمان امام هادی(ع) اوج فشار بر ائمه و کنترل بر آنان مشاهده می شد و حکام جور و ظلم زمان، سعی در زیر نظر گرفتن و زندانی کردن این ائمه داشتند.

حجت الاسلام بابایی به خفقان عصر امام هادی (ع) اشاره کرد و گفت:امام هادی(ع) در این اوضاع خفقان و در حالی که ارتباط با بدنه جامعه بسیار سخت بود در زیارت جامعه کبیره اقدام به تبیین جایگاه امامت و ولایت کرده و به بهترین شکل این مفاهیم را تبیین کردند.

وی با بیان اینکه امام هادی در زمان امامت خود مظلوم بودند، ادامه داد: امام هادی علیه السلام در زمان امامت خود مظلوم بودند و مورد ظلم و ستم مستکبران قرار گرفتند، مظلومیت دیگر امام نیز بعد از شهادت ایشان بود، تا جایی که گنبد شریف آن حضرت را نیز تخریب کردند.

امام جمعه فردوس به نقش روحانیون در تبیین شخصیت امام هادی اشاره و تصریح کرد: امام هادی علیه السلام در ترویج فرهنگ شیعه با آن همه مشکلاتی که داشتند، از هیچ کوششی دریغ نکردند، ما نیز در هر فرصتی که پیش می آید باید در زمینه های مختلف در نشر معارف اسلامی بکوشیم و لازمه این کار نیز ایجاد پایگاه های علمیه شیعی است.

سخن پایانی

امام هادی (ع) در مقطعی از تاریخ، رهبری شیعیان را بر عهده گرفت که با دو چالش اساسی مواجه گردیدند؛ اولین چالش نیازهای امت اسلامی بود. این نیازها از یک‌سو به دلیل جدا شدن رهبری امت از خاندان اهل بیت(ع) بود که آنها را از منشأ علم و خدمات اهل بیت دور کرده بود و از سوی دیگر به دنبال رسوخ اندیشه‌های انحرافی در جامعه، دین اسلام با چالش‌های عمیق فکری و عقیدتی مواجه گردیده بود.

چالش دوم پیش روی امام هادی (ع)، نیازهای علمی، فکری و… شیعیان خاص خودشان بود. ازجملۀ این نیازها، نیاز به تربیت بر مبنای اندیشه‌های ناب شیعی بود. با این حال قبل از اینکه امام بر مبنای علم الهی خود به نیازهای جامعۀ اسلامی و شیعیان خاص خود پاسخگو باشد، بحث خردسالی وی و چگونگی عهده‌دار شدن مقام امامت ایشان تشکیک‌های عمیقی بین پیروانش برای قبول امامت حضرت و فرصت بهانه‌گیری برای خلافت و وابستگان آن ایجاد کرده بود.

گزارش: مسعود نوفرستی