به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، آیت الله مهدی مروارید، عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان، در نشست تخصصی «نقش و جایگاه اساتید در تبیین هویت معنوی حوزه علمیه» با بیان این که نقش حوزه های علمیه تبلیغ رسالات الله است، گفت: ادامه رسالات انبیاء، بقاء شریعت نبی اکرم(ص)، و اهل البیت(ع) به برکت بقاء حوزه های علمیه است.

وی با بیان این که حتی در زمان خود رسول الله(ص) نیز به شکل دیگری حوزه های علمیه وجود داشته اند، تصریح کرد: در واقع آن زمان جمعی به عنوان فقه و فقاهت و تفقه در دین مطرح و اکثر مسلمین مشغول کارهای روزمره خود بودند و طبعا در امور دینی اعم از اعتقادات، احکام، اخلاق، نیاز به افراد فقیه، بصیر و بینائی داشتند تا آنها را راهنمایی کنند.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان ضمن اشاره به آیه تفقه در دین مبنی بر «ً فَلَوْ لا نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُون‏»، ابراز کرد: این آیه بر پیامبر(ص) نازل شد چراکه همه نمی رسند به محضر پیامبر(ص) رفته و وظایفشان را یاد بگیرند و طبعا در همین راستا باید بعضی از افراد خودشان را آماده برای این جهت می کردند.

آیت الله مروارید با بیان این که پس از آن نیز عده ای که دارای امتیاز بیش تری در فقه و فقاهت و وثاقت بودند این رسالت را برعهده می گرفتند، بیان کرد: گاهی بیاناتی در کلمات معصومین راجع به تعیین وظیفه فقها و تذکرات زیادی در روایات براین مبنا وجود دارد که وظایف اخلاقی و اجتماعی از آن استفاده می شود که باید چگونه باشند.

وی با بیان این که بنابر بسیاری از روایات عالمان دین باید حلیم باشند، به روایت «عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْفُقَهَاءُ أُمَنَاءُ الرُّسُلِ مَا لَمْ یَدْخُلُوا فِی الدُّنْیَا» اشاره و ابراز کرد: پیامبر(ص) در این بیان چنین می فرمایند که فقها امنا رسل هستند به شرطی که در دنیا داخل نشوند یعنی دین به عنوان امانت در اختیار آنها قرار داشته است و امین هستند.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان این که امنا و رسل باید به وظائف امانت خود عمل نموده و خائن نباشند، خاطر نشان کرد: به واقع چنانچه فقها اهل دنیا باشند دیگر امانت دار نیستند و نمی توانند احکام را خوب تبلیغ کنند و موثر باشند.

آیت الله مروارید با بیان این که اگر هدف به امور دنیوی برگردد دراینصورت دنیای مذموم در مقابل آخرت قرار می گیرد، عنوان   کرد: اگر انسان اهل دنیا باشد و بخاطر حب جاه و مقام نه خدمت در راه خدا کار کند این مذموم است در صورتی که عده دیگری برای مردم در هر زمینه ای در راستای ترویح دین خدمت و تلاش می کنند و این امانت را به نحو احسن می رسانند.

وی با بیان این که شیخ انصاری این چنین مطرح شد که امروز از ایشان مشهورتر در میان فقها وجود ندارد و همه سلاطین از او حساب می بردند، چراکه اهل معنا بود، تصریح کرد: آنچه که در ایشان غالب بود، چیزی جز زهد و تقوا از یک سو و توجه به مسئولیت از سوی دیگر نبوده است یا مثل میرزای شیرازی که صاحب کرامات بوده است.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان ادامه داد: بنابراین مادامی که افراد در دنیا داخل نشوند یعنی دنیا هدف نباشد و از سوی دیگر برای رسیدن به مال و جاه دنیا نباشد آن محور و هدف ارج و قرب و منزلت دارد و این تبلیغ و ترویج دین خود هدف است.

آیت الله مروارید با بیان این که در روایات دیگری نیز این چنین آمده است که اینکه در راه علم وارد شوید و سپس تفقه و طلب علم کنید تنها کافی نیست، بلکه حلم و بردباری نیز نیاز است، افزود: انسان باید در تبلیغ،  بردبار باشد و در مقابل جهل جاهلی از کوره در نرود، هر کار می خواهید بکنید این ها باید مقاوم باشند و اگر کسی در هر زمانی به انسان اهانتی کرد و قدر انسان را آن طور که باید و شاید ندانست و حرفی از باب جهلش است، مبلغ باید بردبار باشد و صبوری کند.

وی با اشاره به ضرورت وجود و حضور وقار، متانت و سنگینی در اساتید، تصریح کرد: به واقع شایسته نیست کارهای سبک و ناشایستی از عالم و متعلم صادر شود بلکه استاد در برابر شاگرد و شاگردان در برابر اساتید باید متواضع باشند و هرگز دربرابر آنچه می خواهند بگویند و یا آن فعلی که بناست از ناحیه آنان صادر شود نباید زورگو، جبار و متکبر باشند.

آیت الله مروارید با بیان این که بنابراین اساس حوزه های علمیه در زمان رسول خدا(ص) تنظیم شد و زمان اهل البیت (ع)هم ادامه پیدا کرد و از این میان جمعی به عنوان فقهاء و بعضی به عنوان متعلم مطرح بودند، خاطر نشان کرد: سپس ائمه اطهار(ع) برای اینها وظایف و عنایت خاص داشتند، چون طبیعی هستند که اینها می توانند موثر باشند.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان این که امروزه این رشته فقه و فقاهت در حوزه های علمیه استمرار یافته است، تصریح کرد: این فقه و فقاهت همواره توامان با اصول اخلاقی بوده است چراکه جهات اخلاقی تا همراه علم و عالم نباشد، به جای اینکه علم عالم موثر و نافع باشد، چه بسا هم برای خودش، هم برای مربوطین به او و هم برای اجتماع مضر خواهد بود.

وی با بیان این که یکی از چهره های فقیه، عالم و متکلم، جناب یونس بن عبدالرحمن است که از اصحاب امام کاظم(ع)، حضرت رضا(ع) و امام جواد(ع) می باشند، گفت: ایشان انسان معروفی در حوزه فقه و فقاهت بود آنگونه که درباره او نجاشی و امثال او اینگونه گفتند کان وجها فی اصحابنا متقدما عظیم المنزلة و کان الرضا علیه السلام یشیر الیه فی العلم و الفتایا، و شخصیتی همچون حضرت رضا(ع) به ایشان در علم و فتاوا ارجاع می دادند که از او یاد بگیرد و تعلم کنید.

آیت الله مروارید با بیان این که بنابراین فقهاء اهل تزکیه و خودساخته و اهل دعا و توجه می توانند موثر باشند، بیان کرد: در اجتماع صحبت تعلیم و تعلمی که وجود دارد، برخی از اساتید نقش تعلیمیشان زیاد نیست اما بعضی نقش تعلیمی موثرتری دارد؛ یعنی اگر در دروس دانشگاهی استاد علمی را منحصرا آموخته و منتقل می کند مشکلی نیست اما در حوزه بحث معنویت اگر بنا بر ابلاغ احکام و رسالات الهی است، پس تناسب اقتضا می کند خود شخص متخلق به اخلاق و دارای صفات الهی باشد.

عضو شورای عالی حوزه علمیه خراسان با بیان این که شاگردان به اخلاق و زندگانی و کیفیت برخورد اساتید خود دقت نظر ویژه ای دارند و این رعایت اخلاق در مقام تعلیم و تعلم اثرگذار است، بیان کرد: باید ریشه های اخلاق و معنویت و آن وجوه روحانی امروز بیش از گذشته در وجود اساتید و مربیان زنده و احیا شود تا در شاگردان موثر باشد.

انتهای پیام 313/49