به گزارش خبرگزاری حوزه از مشهد، محمدحسین پرهمت که در نشست تخصصی هفتاد و هفتم «محاکات» با عنوان «منبع‌شناسی هنر اسلامی» به همت هیئت اندیشه‌ورز هنر و رسانه معاونت علمی حوزه علمیه خراسان برگزار شد، به معنای هنر اسلامی اشاره کرد و گفت: در مورد واژه «هنر اسلامی» بحث‌های مختلفی انجام شده است. مستشرقان هنگامی که با آثار هنری که در سرزمین‌های اسلامی وجود داشت، مواجهه شدند، دسته‌بندی‌هایی ایجاد کردند و تعابیری همچون هنر محمدی، هنر مسلمانان و... را به کار بردند تا اینکه به هنر اسلامی رسیدند.

مدرّس دانشگاه افزود: از این منظر هر نوع هنری که در سرزمین اسلامی وجود دارد را هنر اسلامی دانسته‌اند، هرچند می‌تواند مورد تأیید اسلام نباشد.

وی در یک تقسیم بندی اجمالی منابع هنر اسلامی را شامل دائرة المعارف‌های عموی و تخصصی؛ اطلس‌ها، کتاب‌های تاریخ هنر دوره‌ای و موضوعی، مجلات و نشریه‌های هنر و معماری اسلامی، تارنماهای موزه‌ها،کتاب‌های سنت گرایان مانند دکتر سید حسین نصر، تیتوس بورکهارت، کتاب‌های دکتر حسن بلخاری و جستارهایی در چیستی هنر اسلامی (مجموعه مقالات و درس‌گفتارها)، هادی ربیعی، انتشارات فرهنگستان هنر دانست.

پرهمت در توضیح تفصیلی به معرفی این منابع پرداخت و افزود: اطلس‌ها از این روی که دوره‌های تاریخ هنر اسلامی را به تصویر می‌کشند، اهمیت دارند.

وی ضمن معرفی دائرة المعارف‌هایی همچون، «دائرة المعارف اسلام بریل»، «دائرة المعارف بزرگ اسلامی»، «دانشنامه جهان اسلام»، «دانشنامه ایرانیکا»، در مورد «دائره المعارف هنر و معماری اسلامی گروو» گفت: این دائرة المعارف در سه جلد، تدوین مجدد و روزآمدی است از مدخل‌های مرتبط با هنر و معماری دوره اسلامی در فرهنگ هنر. این دائرة المعارف، با مشارکت ۳۶۷ تن از استادان و پژوهشگران ممتاز در رشته‌های هنر و معماری اسلامی و در بیش از ۱۶۰۰ مدخل، به تبیین ابعاد مختلف هنردوره اسلامی در طی بیش از چهارده قرن گذشته می‌پردازد. همچنین «دانشنامه هنر و معماری ایرانی بر اساس فرهنگنامه گروو»، ترجمه و پژوهش صالح طباطبایی و «دائرة المعارف هنر» از رویین پاکباز در این قسم جای دارند.

پژوهشگر و مدرس دانشگاه به سه منبع در بحث کتاب‌شناسی در زمینه هنر اسلامی اشاره کرد و گفت: «کتاب شناسی هنر و معماری و پیشه‌ها در اسلام» اثر کرسول، «کتاب‌شناسی هنر و معماری در جهان اسلام»، اثر سوزان سینکلر و «شکل گیری هنر اسلامی»، اولگ گرابار این سه منبع می باشند.

پرهمت در بخش دیگری از مطالب خود به معرفی منابع عمومی و دوره‌ای در هنر اسلامی پرداخت و آثاری چون «هنر و معماری اسلامی(۱)»، ریچارد اتینگهاوزن و الگ گرابر، ترجمه یعقوب آژند، «هنر و معماری اسلامی (ج ۲)»، شیلا بلر و جاناتان بلوم، ترجمه یعقوب آژند و «هنر اسلامی»، باربارا برند را مفید دانست.

وی در بخش معرفی کتاب‌های تخصصی و موضوعی، به منابعی که در زمینه خوشنویس و تذهیب نگاشته شده، اشاره کرد و افزود: منابعی همچون؛ «خوشنویسی اسلامی»، شیلا بلر، ترجمه کاووسی، «هنر خط و تذهیب قرآنی/ مارتین لینگز؛ ترجمه مهرداد قیومی، «مصحف روشن: معرفی برخی از نسخه‌های خطی قرآن در موزه‌های شیراز (قرن هفتم تا نهم هجری)»، مهدی صحراگرد مفید هستند.

مدرّس دانشگاه بیان کرد: در زمینه نگارگری نیز آثاری همچون شاهکارهای نگارگری ایران، نقاشی ایران/ رویین پاکباز، نقاشی ایرانی/ شیلا کن بای، سیر و صور نقاشی ایران/ آرتور اپهام پوپ، مروری بر نگارگری ایرانی/ اولگ گرابار، سیر تاریخ نقاشی ایرانی/ نوشته لورنسبینیون، ج. و.س. ویلکینسون، بازیل گری؛ نگارگری ایران، جلد ۱ و ۲، نگارگری مکتب اصفهان، نگارگری مکتب قزوین، از دکتر یعقوب آژند، نگارگری اسلامی/ ثروت عکاشه، هنر طراحی ایرانی اسلامی/ محمد خزایی مفید هستند.

وی افزود: در زمینه معماری و تزئینات نیز آثار زیادی وجود دارند از جمله گذری بر معماری متقدم مسلمانان/ کرسول،«مجموعه هنر در تمدن اسلامی، معماری اسلامی ۱»، زیر نظر دکتر مهرداد قیومی، «مجموعه هنر در تمدن اسلامی، معماری اسلامی۲»، زیر نظر دکتر مهرداد قیومی.

پرهمت تصریح کرد: در زمنیه هنرهای صناعی نیز از آثاری همچون «فلزکاری اسلامی» و «منسوجات اسلامی»، ترجمه دکتر مهناز شایسته‌فر، «راهنمای صنایع اسلامی»/ موریس اسون دیماند؛ مترجم عبدالله فریار، «مجموعه هنر در تمدن اسلامی (هنرهای صناعی)»/دکترعبدالکریم عطارزاده و دکتر مهران هوشیار، «اصطلاحنامه صنایع دستی و هنرهای سنتی:خط و کتابت»/ حمید افشار و ندا صحراپیما، می‌توان نام برد.

وی به مجلات و نشریه‌های هنر و معماری و همچنین تارنماهای مربوط به موزه‌های کشور اشاره کرد و آنها را منابعی برای استفاده از مطالب به روز در زمینه هنر دانست.

انتهای پیام/۳۱۳/۲۴