حجت الاسلام و المسلمین احمد مبلغی معتقد است با توجه به شرایط معاصری که در آن قرار داریم، شخصیت امام موسی صدر و معرفی آن به عنوان یک روحانی پر افتخار شیعی، فرصت بزرگی است که در اختیار حوزه های علمیه قرار گرفته است.
عضو مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، عمق نگاه امام موسی صدر به اسلام در ساحت بین الملل و نیز قدرت بخشیدن اسلام در صحنه عملی، متناسب با نگاه بین المللی اسلامی را دو ویژگی مخصوص و منحصر به فرد این روحانی بلند آوازه شیعی می داند و می گوید: اندیشه امام موسی صدر، توفیق بخشیدن به اسلام، مسلمان ها و شیعه در فضای بین المللی بود.
وی در ادامه اشاره ای هم به تحولات اخیر در کشورهای منطقه داشت و با بیان این که روحانیت خواه ناخواه، باید موضعی را در مقابل این تحولات اتخاذ کند، گفت: مدل رفتار امام موسی صدر و نگاه ایشان در امور بین اللمل می‌تواند الگوی مناسبی برای موضع گیری های حوزه های علمیه و روحانیت باشد.
آنچه می‌خوانید، گفتگوی خبرنگار مرکز خبر حوزه با این محقق و پژوهشگر حوزوی در خصوص ویژگی‌های علمی، سیاسی و فرهنگی امام موسی صدر است.
* با توجه به شرایط فعلی کشور لیبی و متعاقب آن مطرح شدن نام امام موسی صدر بر سر زبان ها، به نظر شما جدای از پیگیری مسئله آزادی ایشان، معرفی شخصیت امام موسی صدر چه ضرورتی می تواند داشته باشد؟
با توجه به شرایط معاصری که در آن قرار داریم، شخصیت امام موسی صدر و معرفی آن به عنوان یک روحانی پر افتخار شیعی، فرصت بزرگی است که در اختیار حوزه های علمیه قرار گرفته است؛ البته حوزه‌ها، همیشه از توانایی پروراندن شخصیت های مهم و دارای جنبه هایی ویژه، برخوردار بوده اند؛ بنابراین کم نیستند شخصیت های محصول حوزه که ویژگی هایی قابل عرضه به جامعه اسلامی و حتی جامعه انسانی دارند، ولی هر شخصیتی که محصول حوزه علمیه است دارای ویژگی هایی است که شاید یا در دیگران یافت نشود، یا اگر یافت شود، به عنوان یک خصلت کمیابی از آن یاد شود. امام موسی صدر از شخصیت هایی است که برخی وجوه شخصیتی ایشان، وجوهی است که شاید در دیگران هم یافت شود، اما می توان ویژگی هایی را در ایشان یافت که تنها اختصاص به خود ایشان دارد.
*ویژگی های خاصی که منحصر به شخصیت امام موسی صدر است، چیست و چه ضرورتی دارد که بیش از پیش معرفی و مطرح شود؟
یکی از آن ویژگی هایی که خاص خود امام موسی صدر است و شناخت آن، فرصتی برای ماست، عمق نگاه ایشان به اسلام در ساحت بین الملل است، همچنین قدرت کشاندن اسلام در صحنه عملیات، متناسب با آن نگاه بین المللی اسلامی هم ویژگی خاص دیگر این روحانی بزرگ شیعی است؛ وجود این دو ویژگی در امام موسی صدر باعث شد این عالم توانمند، هم نگاهش به اسلام در مواجهه با مسائل بین الملل ژرف باشد و هم توانایی دست زدن به ابتکارات، راهکارها و شیوه هایی را داشته باشد که بتواند آن نگاه عمیق را تجسم ببخشد و همچنین در فضای عملی مواجهه اسلام با فضای بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشد.
*به دو ویژگی خاص و منحصر به فرد امام موسی صدر اشاره کردید؛ به نظر جنابعالی عمق اندیشه‌های امام موسی صدر چه هدفی را دنبال می‌کرد؟
شاید برخی ها که ساده نگاه کنند، فقط محصولات و کارهای ایشان و بازتاب های گسترده آن را در صحنه بین المللی ببینند. اما این محصولات و توفیقات آن هم در آن شرایط که ما در نقطه های برجسته فعالیت های بین المللی مان قرار نداشتیم، از یک افکار، ذهنیت ها و ابتکارهایی در عمل که توسط ایشان دنبال می شد بر می خیزد. به همین دلیل امروز، حوزه های علمیه، بیش از آن که باید بر بازتاب های فکر ایشان و ابعاد اثبات شده که در منظر همه قرار گرفته، تمرکز کنند، باید به عمق اندیشه های ایشان تمرکز کرده و به شناسایی آن ها بپردازند. همچنین ابتکاراتی که داشته است و در راستای آن اندیشه ها کارهای خود را دنبال کرده را باید شناسایی و آن ها را به مثابه یک رویه با همه اقتضائات، انعطافات و با همه هوشمندی هایش به حوزه های علمیه امروزی تزریق کنیم؛ چون فکر، سلوک، اندیشه و رفتار امام موسی صدر، متضمن یک انعطاف، تحمل، سعه صدر و یک دلسوزی عجیب برای توفیق بخشیدن به اسلام، مسلمان ها و شیعه در فضای بین المللی بوده که ما باید برنامه ریزی های مان را معطوف به آن نگاه، کنیم و این اندیشه های مقبول را در زیرساخت های بین المللی در حوزه قرار دهیم.
*امروزه شاهد اعتراضات مردمی و متعاقب آن تغییر حاکمیت ها در برخی از کشورهای خاورمیانه هستیم، به نظر شما شیوه رفتاری امام موسی صدر در فضای بین المللی تا چه میزان می تواند به چگونگی موضع گیری امروز حوزه های علمیه و روحانیت در قبال این تحولات کمک کند؟
بی گمان حوزه علمیه چه بخواهد و چه نخواهد، چه برنامه ریزی کند چه نکند، در یک وضعیت بخصوصی قرار گرفته است که مواجه با حوادثی در عرصه بین الملل و متعاقبا ضرورت اتخاذ مواضع و دیدگاه هایی در فضاهای بین الملل است، اگر این مسئله مهم یعنی ارتباط بین الملل را به حال خودش رها کنیم، شاید به نحو کم اثری شکل گیرد، یا حتی آمیخته با اموری صورت پذیرد، که نیازمند به جبران و تجدید نظر در آینده باشد. به نظر بنده اگر مدل رفتاری امام موسی صدر و نگاه ایشان در امور بین اللملی را مورد بررسی دقیق علمی قرار دهیم و آن را به حوزه علمیه تزریق کنیم و بر آن اساس جلو برویم و در نهایت به نتیجه ای دست پیدا کنیم که آن شخصیت به تنهایی در آن برهه دست پیدا کرده بود، به همین دلیل باید امروز سازمانی مانند حوزه علمیه را به آن سمت ببریم. لذا از حوزه های علمیه انتظار می رود این کار عظیم را به عمل آورده و از اندیشه‌های امام موسی صدر بهره های بیشتری ببرند و صرفا فقط به ذکر یک سری الفاظ دلخوش نکنیم.
*به نظر شما مطرح‌کردن آزادی امام موسی صدر و نیز وصف‌های شعارگونه در مورد سلوک ایشان مهم است، یا معرفی صحیح ایده‌ها و شخصیت امام موسی صدر؟
ابتدا باید گفت این دو، مانعةالجمع نیستند؛ یک سؤالی نسبت به شخصیت ایشان و این که این شخص الان در کجا هستند؟، زنده هستند یا نه؟ و ..، را باید به صورت جهانی‌تر پیگیری کنیم و نباید صرفا پیگیری آزادی ایشان را محدود به تماس ها یا طرح ها کنیم. یعنی باید به صورت جهانی همه را بسیج کنیم، به هر حال من می بینم زمینه این کار هم وجود دارد؛ چرا که فقط شیعه نیست که می خواهد این کار را بکند؛ امروز شیعه باید با تمام وجود پیگیر آزادی امام موسی صدر و سرنوشت ایشان باشد و آن هم با توجه به تحولات اخیر کشور لیبی؛ برخی از عالمان اهل سنت و رسانه های آن ها نیز، این آمادگی را دارند که پیرامون این موضوع با آن ها در تماس باشیم و به عنوان یک مسئله و معما آن را دنبال کنیم. به موازات پیگیری و تمرکز بر وضعیت فعلی و بحث سلامت و آزادی امام موسی صدر، باید بر شناسایی شخصیت ایشان تمرکز کرد و دانست که شخصیت امام موسی صدر عمدتا در اندیشه ها و سلوک ایشان تبلور پیدا می کند و آن شخصیت شناسی ایشان را در کنار شخصیت یابی که الان مطرح است توأمان با هم، با شدت و قوت دنبال کنیم؛ فکر می کنم امام موسی صدر، ذخیره ای در اختیار ماست و به همین دلیل باید بهره مان را از ایشان بیش از آن چه که امروزه است، باشد.
گفت‌وگو: صادق چهرقانی
