در بنيانگذارى و انتشار اين نشريه ماهانه، در دوره نخست آقايان: ناصر مكارم شيرازى، سيد مرتضى جزائرى، مجدالدين محلاتى، حسين نورى، واعظ زاده خراسانى، عبدالكريم موسوى اردبيلى، موسى صدر، على دوانى، حسين حقانى، جعفر سبحانى و شمار ديگرى از فضلاى حوزه نقش داشتند و شماره اول آن در آذرماه 1337 انتشار یافت.
در سالهاى پيش از انقلاب، مجله مكتب اسلام، تنها نشريه دينى - حوزوى بود كه مىكوشيد تا انديشههاى نوى مذهبى را كه در قم پديد مىآمد - و البته متأثر از جريانهاى نوگراى اسلامى تهران بود - به مشتاقان عرضه كند.
در اين مجله، افزون بر مقالات علمى، گاه گزارشها و اخبارى هم از وضعيت قم منعكس مىشد كه بر اساس آنها مىتوان نوعى تحول را در حوزه علميه دنبال كرد. به علاوه، نسبت به انحرافهاى فكرى پديد آمده در جامعه نيز، جسته گريخته هشدارهايى داده مىشد.
در سالهاى نخست اين مجله، سنگينترين مقالات، از آن مرحوم علامه طباطبائى بود كه ضمن مقالاتش، به معرفى اسلام، برخورد اسلام با نيازمندىهاى روز و مسائل مختلف اجتماعى و جواب به شبهات مطرح شده در مطبوعات مىپرداخت. سرى مقالات ايشان تحت عنوان «اسلام به احتياجات واقعى هر عصرى پاسخ مىدهد» و «مقررات ثابت و متغير در اسلام» در سال دوم اين مجله، تلاشى براى طرح اين نظريه بود كه اسلام مىتواند در جهان معاصر مبناى زندگى جديدى قرار گيرد. موضوع زن در اسلام نيز يكى از مسائلى بود كه در مكتب اسلام مورد توجه قرار داشته و به مناسبتهاى مختلف از حقوق زن، آزادى زن، انتخابات و زن و مسائل ديگر در آن سخن به ميان آمده است.
پس از نسل نخست، و اندك زمانى پس از استعفاى آقايان موسى صدر، محمد واعظ زاده، سيد مرتضى جزائرى، مجدالدين محلاتى و موسوى اردبيلى، مجله در اختيار آقايان آیت الله مكارم و آیت الله سبحانى قرار گرفت. طبعا آنان نسل جديدى از شاگردان خود را تشويق به نگارش مقاله براى مجله كردند. همكاران جديد عمدتاً عبارت بودند از: عباسعلى عميد زنجانى، زين العابدين قربانى، سيد هادى خسروشاهى، على حجتى كرمانى، حسين حقانى، محمد مجتهد شبسترى، و رضا گلسرخى.
استقبال از اين مجله ماهانه طى سالهاى متمادى، به دليل منحصر به فرد بودن آن در آن شرايط، كممانند بود، به طورى كه اندكى پس از انتشار، تيراژ آن از سه هزار، به هشتاد هزار و مدتى بعد تا يكصد و بيست هزار رسيد كه شايد در ميان مطبوعات از نوع خود بىمانند باشد. در واقع كسانى كه دوستدار گرفتن اسلام از حوزه بودند، نشريه مكتب اسلام را، راه ارتباطى خود با حوزه تلقى مىكردند.
