به گزارش مرکز خبر حوزه، حضرت آیت الله جوادی آملی، در سخنانی که به صورت ضبط شده (تصویری)در همایش "نگاه نو و اندیشه برتر" پخش شد، اظهار داشتند: رسالت حوزه های علمیه، در این است که راه انبیای الهی را طی کنند.
معظم له، با تشریح رسالت انبیای الهی، تاکید کردند: انبیای الهی دو رسالت وزین داشته و دارند که یکی به قلمرو علم و دیگری به قلمرو عمل بر می گردد؛ در بخش علم، خدای سبحان رسالت انبیای الهی را «یعَلِّمُكُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَة» تبیین کرد و رسالت انبیاء را در قلمرو عمل با «یزكّیهم» تشریح کرد.
استاد برجستۀ حوزۀ علمیه در ادامه افزودند: گرچه در بعضی از آیات، تعلیم قبل از تزکیه ذکر شده است، لیکن در فرهنگ قرآن کریم، تعلیم مقدمه است و تزکیه مقدم. آنجا که تزکیه مقدم شد، رعایت آن، تقدم معنوی است و آنجا که تعلیم مقدم شد رعایت آن، مقدمه بودن است.
* رسالت حوزه های علمیه
حضرت آیت الله جوادی آملی، تاکید کردند: رسالت حوزه های علمیه آن است که معارف الهی را به فضلا و طلاب، منتقل و عقل عملی آنها را شکوفا کنند و همان کاری که انبیای الهی می کردند، اینها ارائه دهند.
ایشان با اشاره به فرمایش امیرالمومنین علیه السلام در مورد انبیای الهی، اظهار داشتند: طبق بیان نورانی امیرالمومنین علیه السلام که فرمود؛ «وَ یُثیرُوا لَهُمْ دَفائِنَ الْعُقُول»، انبیای الهی آمدند تا گنجینه های عقل نظر را با تعلیم کتاب و حکمه و دفینه های عقل عمل را با یزکیهم شکوفا کنند.
معظم له یادآوری کردند: عالمانی موفق هستند که این دو وظیفه مهم را انجام دهند که وارثان انبیای الهی باشند. از هر عالمی ساخته نیست که در بخش نظر، متولی کتاب و حکمه باشد و در بخش عمل مسئول تزکیه باشد.
حضرت آیت الله جوادی آملی تاکید کردند: آن عالمی که وارث پیامبر(ص) و جزو «العلماء ورثه الانبیاء» است و از علم الوراثه ترفیع برده است، توان این کار را دارد.
مفسر بزرگ قرآن کریم با تشریح تفاوت وراثت معنوی با وراثت مادی و مالی، گفتند: در وراثت مالی، تا مورث نمیرد، مال او به وارث نمی رسد، اما در وراثت معنوی تا وارث نمیرد چیزی از مورث به او نمی رسد.
ایشان تصریح کردند: عالمانی که از هوس نمرده اند و از علم الدراسة ترفیع بسته اند و از علم الوراثه سهمی نبرده اند، این گونه از علما وارثان انبیاء نیستند، بلکه آن عالمی وارث پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و انبیای دیگر علیهم السلام است که با مرگ طبیعی از جهل علمی و جهالت عملی نمی تواند بمیرد، بلکه با مرگ ارادی از جهل علمی و جهالت عملی می تواند بمیرد.
حضرت آیت الله جوادی آملی افزودند: آن کسی که وارث انبیاء است، غرایض هوی و هوس را زیرمجموعه عقل خود اماطه می کند و منظور از اماطه، تعدیل این قواست نه تعطیل آنها؛ بنابراین در وراثت انبیاء، تا وارث به موت ارادی نمیرد چیزی به او نخواهند داد، چه این که در وراثت مادی و مالی، مورث تا نمیرد چیزی به وارث نمی رسد.
استاد برجسته حوزه علمیه با بیان این که رسالت حوزه های علمیه در بخش های علمی همان است که انبیای الهی علیهم السلام فرمودند، تصریح کردند: گرچه قرآن کریم اصل جامع را به عنوان تعلیم کتاب و حکمه ذکر کرد، ولی تبیین آیات الهی به عهده اهل بیت علیهم السلام است.
معظم له اظهار داشتند: هم از وجود مبارک رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و هم از وجود مبارک امام صادق علیه السلام رسیده است که « انَّمَا الْعِلْمُ ثَلاثَةٌ آيَةٌ مُحْكَمَةٌ اَوْ فَريضَةٌ عادِلَةٌ اَوْ سُنَّةٌ قائِمَةٌ»، یعنی دینی که به ما گفت درس بخوانید و عالم بشوید، آن دین گفته است که چه بخوانیم.
ایشان در همین زمینه افزودند: برنامه های علمی حوزه های علمیه را آیه محکمه، فریضه عادله و سنته قائمه تشکیل داده اند که بخشی از اینها به اعتقادات و اصول دین، بخشی به فقه و حقوق و بخشی دیگر به اخلاق بر می گردد و علوم دیگر زیرمجموعه این سه عنصر هستند.
حضرت آیت الله جوادی آملی تصریح کردند: اگر در یک حوزه علمیه ای عقاید و اصول دین و علوم عقلی مطرح نباشد، آیه محکمه مطرح نشده است؛ اگر در حوزه ای فقه و اخلاق و حقوق نباشد، فریضه عادله و سنت قائمه نیست؛ بنابراین حوزه ای کامیاب و موفق است و دفائن عقلی و علمی را می تواند شکوفا کند که این عناصر محوری را طبق رهنمود پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم و امام صادق علیه السلام احیا کند.
*ثمره نزدیکی انسان به خدا
استاد برجسته حوزه علمیه، هدف از اخلاق را نزدیک شدن انسان به خدای سبحان عنوان کردند و افزودند: اگر انسان به خدای سبحان نزدیک شد، حق برای او روشن و باطل برای او آشکار خواهد شد، یعنی هم حق را تشخیص می دهد و هم باطل را می شناسد؛ هم حق گرا و باطل گریز می شود و هم می فهمد و به خدا علاقه پیدا می کند.
ایشان تاکید کردند: برای این که انسان به خدا نزدیک بشود، دو عنصر لازم است؛ یکی این که انسان خود را بشناسد و دیگری اینکه خدا را بشناسد.
معظم له با بیان این که قرآن کریم در هر دو مورد طبق رهنمود ائمه علیهم السلام پیامی دارد، خاطرنشان کردند: فرمود؛ خدا به انسان نزدیک است و نزدیک بودن خدا به انسان در چهار بخش بیان شده است؛ یکی در سوره مبارکه بقره است که فرمود «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ»؛ بخشی هم در سوره مبارکه «اذا وقعه» و مانند آن است که فرمود «نَحنُ اَقربُ اَِلیهِ مِنکُم ولکِن لاتُبصِرون»؛ بخشی هم در قسمت های دیگر است که فرمود « نحن أقرب إليه من حبل الوريد».
حضرت آیت الله جوادی آملی افزودند: اگر در سوره مبارکه بقره و واقعه و آیات دیگر گاهی سخن از قرب خدا و گاهی سخن از اقرب بودن از دیگران و گاهی سخن از اقرب بودن خدا از حبل الورید است، در سوره مبارکه انفال فرمود:«وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِه». علم و قدرت خدای سبحان بین انسان و قلب او حائل است.
ایشان ادامه دادند: بین ما و قلب ما احاطه علمی خدا وجود دارد و حتی خدای سبحان به ما، از خود ما نزدیک تر است، پس ما از این جهت در تحت اشراف ذات اقدس الهی هستیم و او از ما دور نیست.
* خودمان را در برابر خدا تلقی نکنیم
معظم له با یادآوری این که، مشکل ما این است که خودمان را در برابر خدا تلقی می کنیم، اظهار داشتند: وقتی ما می گوئیم که می خواهیم به خدا نزدیک باشیم، خیال می کنیم قرب و بعدی که بین ماست، قرب و بعد مکانی یا زمانی است، در حالی که قرب و بعد زمانی یا زمینی جزء اضافه مقولیه است که طرفین نسبت به یکدیگر یکسان نزدیکند یا دورند؛ ولی قربی که در قرآن کریم مطرح است، قرب و بعد اشراقی است نه مقولی. یعنی بین انسان و خدای انسان چیزی حاجب نیست مگر خود انسان، و خود انسان است که نمی تواند خدا را ببیند.
حضرت آیت الله جوادی آملی با اشاره به این بیان نورانی امام کاظم علیه السلام که فرمود « لیس بینه و بین خلقه حجاب غیرخلقه، فقد احتجب بغیر حجاب محجوب، واستتر بغیر ستر مستور»، تصریح کردند: بین خدا و خلق او، غیر از خود خلق چیزی حجاب نیست. یعنی خودبینی، خودخواهی و نفس اماره و مانند آن حجاب است و اگر انسان زید خود را نبیند و خودبین نباشد، فاصله ای بین او و ثواب الهی نیست.
براساس گزارش روابط عمومی بنیاد علوم وحیانی اسراء، ایشان گفتند: در دعای ابوحمزه ثمالی، وجود مبارک امام سجاد علیه السلام فرمود «أنَّ الرّاحِلَ إلِیکِ قَرِیبُ المَسافَه»، یعنی کسی که قصد ارتحال و سفر و کوچ کردن و هجرت به طرف خدا دارد، فاصله ای در کار نیست و سفر کوتاه است.
* خودستایی را به خودستانی تبدیل کنیم
معظم له، رسالت حوزه های علمیه را مهم برشمردند و افزودند: رسالت حوزه های علمیه عموماً و حوزه پربرکت چیذر خصوصاً، در این است که این خودخواهی و خودستایی را به خودستانی تبدیل کند، تا انسان خود را از خود رها کند و خدا را ببیند. اگر این محقق شد، آن وقت آن علوم با همه عناصرش شکوفاتر می شود و چنین حوزه ای وارثان علوم انبیاء تربیت می کند و وارثان انبیای الهی می توانند جامعه ای را روشن کنند و این جامعه را جزء شاگردان به نام حضرت ولی عصر ارواحنا له فداه کند که اگر آن حضرت ظهور کردند، اینها کاملا در پیشگاه آن حضرت خاضع و خاشع باشند.
شایان ذکراست، همزمان با چهل و چهارمین سال تاسیس حوزه علمیه قائم(عج) چیذر تهران، نخستین همایش تجلیل از نخبگان و فرهیختگان برتر، با عنوان «نگاه نو، اندیشه برتر»، امروز، پانزدهم اردیبهشت ماه در محل تالار شیخ صدوق آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی در شهر ری برگزار شد.
