حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی با اشاره به ساختار معاونت آموزش حوزه علمیه، گفت: در ساختار این معاونت، اداره­ای به نام مدارج علمی وجود دارد که متکفل پیگیری امور مدارک حوزویان سطح یک، دو، سه و چهار می­باشد.

وی افزود: حوزه دارای چهار سطح علمی می‌باشد که طلاب بعد از اتمام پایه شش و نه می­توانند مدارک سطح یک و دو خود را بدون ارائه پایان­نامه دریافت کنند که این مدرک با ارائه ارزیابی و معدل 14 حوزه به طلاب اعطا می­شود.

مدیر اداره کل مدارج علمی حوزه ادامه داد: طلاب به صورت عادی و سیر طبیعی، بعد از اینکه امتحانات سطح یک و دو آنها تمام شد، می­توانند مدرک خود را طی مدت تقریباً یکماه دریافت کنند.

* ثبت‌نام از طریق سایت معاونت آموزش در اختیار طلاب

وی تصریح کرد: برای ثبت­نام مدرک علمی سطح یک و دو به سایت معاونت آموزش مراجعه کرده و ثبت­نام خود را انجام دهند که بعد از آماده­شدن مدرک آنها این اداره طی پیامکی آنها را برای گرفتن مدرک خود آگاه می‌نماید.

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی، با اشاره به راه اندازی کمیته­های تخصصی جدید، خاطرنشان ساخت: در سطح سه و چهار، کمیته­های تخصصی به 12 مورد افزایش یافته و همچنین کمیته فقه و اصول به دلیل مراجعات فراوان به سه کمیته فقه عبادات، فقه معاملات و کمیته اصول، تقسیم شده است.

وی ادامه داد: با روی کارآمدن کمیته­های جدید، موضوعات گوناگون به کمیته­های مربوطه ارجاع داده می­شود. کمیته­های تخصصی اخلاق، تربیت و روانشناسی، تاریخ اسلام، علوم حدیث و رجال، فرق و مذاهب و ادبیات عرب از جمله کمیته­های جدید می­باشند.

 مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه با اشاره به اینکه کمیته ادبیات عرب فقط مجاز به دریافت پایان­نامه­های سطح سه است، اظهار داشت: کمیته ادبیات عرب فقط تا سطح سه مجاز است که پایان­نامه­ها را دریافت کند و در سطح4 فعلا ادبیات عرب نداریم؛ ولی انشاءالله در آینده نزدیک این کار را هم انجام می­دهیم و سطح4 را فعال می­کنیم.

*تشکیل کمیته­های تخصصی

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی عنوان کرد: با توجه به اینکه کمیته­های تخصصی جدید وارد گردونه مدیریت علمی پایان­نامه­ها شده، این أمر باعث شکوفایی و پویایی بیشتر پایان­نامه­ نویسی شده و پایان­نامه­ها جنبه تخصصی پیدا کرده است.

* مدرک علمی، کلید ورود به عرصه­های پژوهشی و آموزش

وی با اشاره به اینکه امروز مدرک در جامعه کلید ورود به عرصه­های پژوهشی آموزشی است، یادآور شد: باید حتی­المقدور زمینه­هایی را فراهم کنیم تا طلاب بتوانند با داشتن مدرک در این عرصه­ها ورود پیدا کنند و تحقق­نبخشیدن این کار باعث محروم شدن جامعه از طلاب توانمند و نقش­آفرین می­شود. لذا با حفظ کیفیت و سطح عالی کار، از فرصت­ها و ظرفیت­ها استفاده می­کنیم و پاسخگوی انتظارات جامعه و نیاز طلاب به مدرک در سطح 3 و 4 هستیم.

مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه به دبیرهای علمی کمیته­ها اشاره کرد و اذعان داشت: از کارهای دیگر این اداره کل، در نظرگرفتن دبیر علمی برای کمیته­های تخصصی است کار دبیران مشاوره به طلاب در أمور پایان­نامه‌نویسی می­باشد و در واقع رابط بین کمیته و طلاب است که در ساعات خاصی در طول هفته به طلاب مشاوره می­دهند. همچنین بخشی به عنوان کتابخانه داریم که در این کتابخانه کلیه پایان­نامه­ها در سطح 3 و 4 رتبه­بندی و طبق رشته‌های تخصصی دسته­بندی شده و مسئول کتابخانه در مورد مراجعه به کتاب‌ها و منابع به طلاب مشاوره می­دهد.

*سایت معاونت آموزش پاسخ‌گوی سؤالات طلاب

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی با اشاره به اینکه کلیه مراحل ثبت­نام پایان­نامه­ها در سطح 3 و 4 تا اعطای مدرک در سایت معاونت آموزش انجام می­پذیرد، گفت: طلاب می­توانند برای آگاهی از مسائل مربوط به پایان­نامه­ها، ثبت­نام و مرحله پرونده علمی خود در کمیته به سایت معاونت آموزش مراجعه کرده و از مراحل قبولی موضوع، استاد راهنما و تصویب طرح­نامه خود مطلع شوند.

وی با اشاره به نحوه انتخاب موضوعات پایان­نامه­ها، خاطرنشان ساخت: موضوعات پایان­نامه­ها براساس تخصص آموزشی باید انتخاب شود و سابقه آموزشی افراد کاملا در نظر گرفته می­شود. هر طلبه باید طبق تخصص خود موضوع پایان­نامه را تعیین کند و طلابی که دروس تخصصی را نخوانده­اند و به فقه و اصول مشغول بوده­اند، باید یا در فقه و اصول موضوع پایان­نامه خود را انتخاب کنند و یا اینکه در رشته معارف و تبلیغ پایان­نامه بنویسند. همچنین طلابی که یک رشته تخصصی را نخوانده­اند؛ ولی مطالعات زیادی در آن رشته داشته باشند، با تأیید کمیته مربوطه می­توانند در آن رشته پایان­نامه بنویسند.

مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه در ادامه به آمار و ارقام اعطای مدارک پرداخت و اظهار داشت: در سال 1388 در سطح یک 1419 نفر، در سطح دو 1796، در سطح سه 160 و در سطح چهار 70 نفر و در مجموع 3445 طلبه و روحانی مدارک حوزوی از سطح یک تا چهار حوزه را اخذ کرده‌اند.

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی ادامه داد: در سال 1389 تا پایان دی ماه در سطح یک 1114 مدرک، در سطح دو 1707 مدرک، در سطح سه 198 مدرک و در سطح چهار 68 مدرک به طلاب اعطا شد که در مجموع 3087 مدرک بوده است.

وی عنوان کرد: هم­اکنون 60درصد از پایان­نامه­ها به رشته­های فقه، اصول، معارف و تبلیغ اختصاص دارد و مابقی به سایر رشته­ها رجوع می­کنند. همچنین حدود 15 درصد از طلاب به رشته­های تفسیر و علوم قرآن برای نوشتن پایان­نامه رجوع می­کنند.

مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه به برگزاری کارگاه­های یک روزه و دوروزه برای سطوح سه و چهار اشاره کرد و اذعان داشت: برای آشنایی طلاب با روش تحقیق و پایان­نامه­نویسی در سطح 3، کارگاه یک روزه و برای طلاب سطح 4 با همکاری معاونت پژوهش کارگاه­های دو روزه برگزار می­کنیم.

*اعطاء مدارک علمی فقط مختص به طلاب قم نیست

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی بحث اعطاء مدارک علمی را برای سراسر کشور دانست و یادآور شد: بحث اعطاء مدارک علمی فقط مختص به قم نیست؛ بلکه در سراسر کشور حوزه­هایی وجود دارد که مدارک کلیه سطوح را برای آنها صادر می­کنیم؛ البته حوزه علمیه مشهد یک حوزه تقریبا مستقلی است، خودش این کار را انجام می­دهد.

وی افزود: هم اکنون مدارک سطح 1و 2 طبق ضوابط حوزه علمیه قم در حوزه علمیه اصفهان و خوزستان صادر می‌شود و کمیته تخصصی فقه و اصول تحت نظر شورای مدارک، تشکیل شود و خودشان متکفل پایان­نامه­های سطح 3 شوند و بقیه کارهای مدارک خوزستان در قم انجام می­شود.

*اعطای مدرک حقوقی-استخدامی

مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه خبر از اعطاء مدرک حقوقی-استخدامی داد و عنوان کرد: علاوه بر اعطاء مدرک علمی، مدرک حقوقی-استخدامی نیز به طلاب اعطاء می­کنیم. این مدرک با اجازه شورای عالی حوزه به طلابی داده می­شود که تاکنون موفق به کسب مدارک علمی نشده­اند و یا اینکه گرفتن این مدرک با توجه به انتقالات اجرایی آنان در ارگانهای مختلف در راستای خدمت به نظام اسلام برای آنها سخت شده است که اعطای این مدرک با شرکت در آزمون و احراز شرائط ویژه و در سطح یک و دو می­باشد و هر سه ماه یک­بار این آزمون برگزار می‌گردد.

حجت­الاسلام والمسلمین مشایخی افزود: تا به حال بیش از 1000 مدرک استخدامی صادر کردیم و طلاب برای اطلاع بیشتر می­توانند به سایت معاونت آموزش مراجعه کنند.

وی اعطاء مدرک به طلاب جانباز، شهید و متوفی را از دیگر کارهای این اداره کل برشمرد و تصریح کرد: بعضی از طلابی که در زمان تحصیل به جبهه رفته بودند و بعد از جانبازی نتوانسته بودند به تحصیل ادامه دهند، می­توانند این مدارک را دریافت کنند. این کار برای طلاب شهید و متوفی نیز انجام می­پذیرد. همچنین به طلاب شهید مدرک یک سطح بالاتر، برای تقدیر و تشکر از آنها اعطاء می­شود.

*مجله رساله، در حال انتشار

مدیر اداره کل مدارج علمی معاونت آموزش حوزه­های علمیه گفت: هم­اکنون چکیده کلیه پایان­نامه­هایی را که تاکنون از آنها دفاع شده استخراج کرده‌ایم، در صددیم در مجله‌ای به نام «رساله» ویژه‌ پایان‌نامه‌های حوزوی زیر نظر معاونت آموزش با محتوایی که از این پایان­نامه­ها تهیه می‌شود، منتشر ‌کنیم.