سرویس علمی- فرهنگی مرکز خبر حوزه:

پانزدهم رجب مصادف با رحلت دخت گرامی‌ حضرت امیرالمومنین‌(ع) و پیام‌رسان حادثه عاشورا می‌باشد،

منزلت زینبی

زن مگو، مرد آفرین روزگار             زن مگو، اخت الوقار

زن مگو کمتر کنیزش حور عین                  زن مگو دخت امیرالمومنین

یکی از ویژگی‌های عقیله بنی‌هاشم زیب‌کبری‌(س) این است که نایب برادرش حضرت امام حسین‌(ع) در انجام پیام‌رسانی قیام و نهضت عاشورا می‌باشد.

مرحوم سید نعمت‌الله جزایری در این باره می‌گوید: مقام و منزلت حضرت زینب‌(س) قریب مقام امامت بود که از طرف امام حسین‌(ع) در کربلا، به آن حضرت محول شد.

حضرت سید‌الشهدا‌(ع) در روز عاشورا و قبل از آن بارها به مناسبت‌های مختلف، به خواهر خود، سفارش می‌کرد که بعد از شهادتش صبر و تحمل کند و هرگز کاری که موجب شادی دشمن ‌شود، انجام ندهد.

«نماز شب به یادماندنی حضرت زینب‌(س)

تهجد و شب‌زنده‌داری عقیله بنی‌هاشم‌(س) در تمام مدت عمرش ترک نشد، از امام سجاد‌(ع) روایت شده است که فرمود: در شب یازدهم محرم، عمه‌ام زینب‌(س) را دیدم که مشغول عبادت می‌باشد(1) ریا حین الشریعه ج3 ص61)

مرحوم بیرجندی در کتاب کبریت احمر می‌نویسد: از برخی مقاتل معتبره از حضرت امام سجاد‌(ع) نقل شده است، عمه‌ام زینب‌(س) با تمام مصیبت‌هایی که بر او وارد شده بود (از کربلا تا شام) هیچگاه نوافل خود را ترک نکرد (2)

وقتی امام حسین‌(ع) برای وداع، نزد حضرت زینب‌(س) آمد، از جمله سخنانی که به خواهرش فرمود، این بود: «یا اختاه،‌ لا تنسنی فی نافلة اللیل، خواهر جان، مرا در نماز شب خود، فراموش نکن» (3)

امام سجاد‌(ع) می‌فرماید: عمه‌ام زینب همه نماز‌های واجب و مستحب خود را در طول مسیر کوفه تا شام، ایستاده می‌خواند و فقط در بعضی از منزل‌ها، نشسته نماز خواند و این هم به جهت گرسنگی و ضعف او بود، زیرا سه شب بود، غذایی را که به او می‌دادند، میان اطفال تقسیم می‌کرد چون‌که آن قوم (ستمگر) در هر شبانه روز، یک قرص نان به ما می‌دادند.( ریا حین‌الشریعه ج3 ص62)

«منطق رسای حضرت زینب در روز عاشورا»

در روز عاشورا وقتی عقیله بنی‌هاشم مشاهده کرد برادرش امام حسین‌(ع) از اسب به زمین افتاد و لشکریان قصد دارند حضرت را به شهادت برسانند، خطاب به عمربن‌سعد با سرزنش و به صورتی تحقیرآمیز فرمود: «یابن‌سعد، أیقتل ابوعبدالله وانت تنظر الیه» ای پسر سعد، آیا اباعبدالله الحسین‌(ع) کشته می‌شود و تو نگاه می‌کنی (یعنی  چگونه تن به این ننگ و پستی می‌دهی! که فرزند عزیز فاطمه و پسر پیغمبر خدا را در جلوی چشم تو بکشند و تو که ادعای مسلمانی می‌کنی و خود را یک انسان می‌دانی و از نظر ارتباط و خویشاوندی با آن حضرت، هر دو از تیره قریش و هر دو از شهر مکه و اهل حجاز هستید، هیچ‌گونه دفاعی از او نمی‌کنی و این گونه بی‌تفاوت هستی!

در روز یازدهم محرم، وقتی حضرت زینب‌(س) کنار جسم قطعه قطعه شده و بی‌سر امام حسین‌(ع) آمد دست‌های خود را زیر جسد پاک برادرش برد و آن را روی دست بلند کرد و عرض کرد: «اللهم تَقبَّل مِنّا هذا القَلیل من القربان» خدایا این قربانی اندک را از ما قبول کن. (بانوی شجاع زینب کبری‌ ص142)

«علم حضرت زینب‌(س)»

هنگامی که حضرت زینب‌(س) در بازار کوفه به ایراد سخن پرداخت، امام سجاد‌(ع) در تایید مقام علمی عمه‌اش، فرمود: الحمدالله تو دانشمند و عالمه‌ای بدون معلم (عالمة غیر معلمة) می‌باشی.

این فرمایش امام سجاد‌(ع) نشان دهنده علم لدنی آن حضرت می‌باشد.

«بزرگواری حضرت زینب‌(س)»

در روز عاشورا وقتی دو پسرش را شهید کردند، حضرت زینب‌(س) از خیمه بیرون نیامد، در حالی که هنگام شهادت سایر شهدا از خیمه بیرون می‌آمد و برادرش امام حسین‌(ع) را دلداری می‌داد، ولی اینجا به خاطر حفظ حرمت امام حسین‌(ع) از خیمه بیرون نیامد.

گفتار عالم سنی، در بیان جایگاه حضرت زینب‌(س)

ابن اثیر، عالم سنی، درباره حضرت زینب‌(س) می‌نویسد: حضرت زینب‌(س) در فصاحت، بلاغت، زهد، عبادت، فضیلت، شجاعت و سخاوت، شبیه‌ترین مردم به پدر خود حضرت علی‌(ع) و مادر خود فاطمه‌(س) بود.

حضرت زینب راوی خطبه فدکیه

صاحب کتاب «اساور من ذهب» درباره هوش و ذکاوت آن بانوی بزرگوار می‌نویسد: در اهمیت تیزهوشی آن بانوی بزرگوار، همین بس که خطبه بلندی را که حضرت صدیقه کبری‌ فاطمه‌زهرا‌(س) در دفاع از حق امیرالمومنین‌علی‌(ع) و غصب فدک در حضور اصحاب پیغمبر اکرم‌(ص) ایراد فرمودند را روایت نموده‌اند و این در حالی است که حضرت زینب‌(س) دختری حدود 7 ساله بود و این خطبه عجیب و غرا که محتوی معارف اسلامی و فلسفه احکام را دارا می‌باشد، را با یک مرتبه شنیدن حفظ نمودند.

«محل دفن حضرت زینب‌(س)»

با ورود حضرت زینب‌(س) به مدینه بعد از حادثه عاشورا، آن بانوی مکرمه در هر مجلسی، علیه بنی‌امیه سخن می‌گفت و جنایات آنها را برای مردم بازگو می‌کرد یزید، نیز دستور داد تا آن حضرت را تبعید کنند به هر شهری، غیر از مکه و مدینه، رهسپار شود و آن حضرت، شام را انتخاب کرد و در آن جا اقامت نمود در 15 رجب سال 62 هجری یک سال پس از دور بودن از برادرش امام حسین‌(ع) به جوار حق رحل اقامت گزید و در خارج شهر دمشق، در مکانی که امروزه به سیده زینب‌(س) معروف است، به خاک سپرده شد.

در شهر قاهره نیز مکانی به نام مقام سیده زینب وجود دارد که مصریان آن را قبر دختر امیر مؤمنان (ع) می‌دانند و خلوص و ارادتی زایدالوصف به او دارند. برخی احتمال داده‌اند که گنبد و بارگاهی که در مصر است محل دفن زینب دختر یحیی‌بن‌حسن‌بن‌زید‌بن‌حسن‌بن‌علی‌بن‌ابی‌طالب باشد که با عمه‌اش نفیسه خاتون به مصر رفته‌اند.

فرزندان حضرت زینب‌(س)

حضرت زینب‌(س) از همسرش عبدالله‌ابن‌جعفر چهار پسر و یک دختر به نام‌های، علی، محمد، عون، عباس و ام‌کلثوم به  دنیا آورد که دو تن از آنها به کربلا به درجه رفیع شهادت نایل آمدند وقتی خبر شهادت این دو پسر در شهر مدینه منتشر شد، مردم به خانه عبدالله‌بن جعفر می‌آمدند و به او تسلیت می‌گفتند عبدالله می‌گفت: این افتخار من است که اگر خودم، روز عاشورا در کربلا نبودم دو فرزندم حضور داشتند و جان خود را بی‌دریغ در راه دفاع از امام حسین‌(ع) نثار کردند.