از جمله مصادیق بارز انحراف‌های سیاسی جامعه امروز، سوء استفاده از مسئله مهدویت با رنگ و لعاب مهدوی است که منشا آن را می‌توان در دوری از معارف عمیق و ارزشمند اهل بیت(ع) جست وجو کرد.
آنچه پیش روست، گفت وگوی خبرنگار مرکز خبر حوزه، با شریف لکزایی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و عضو پژوهشکده اندیشه سیاسی دفتر تبلیغات اسلامی در واکاوی دلایل بروز برخی جریان‌های سیاسی و انحرافی با نقاب مهدویت و علل ایجاد عرفان‌های نوظهور در این عرصه است که تقدیم خوانندگان محترم می‌گردد.
س- آیا تعیین مصادیق علائم ظهور، حربه‌ای برای رسیدن به قدرت‌های سیاسی نیست؟
یکی از مهم‌ترین انحرافات سیاسی که امروز شاهد آن هستیم، تعیین مصادیق علائم ظهور و آخرالزمانی با هدف دستیابی به قدرت‌های مالی و سیاسی است که متاسفانه دستمایه برخی افراد در جهت کسب منافع و قدرت‌های مالی و سیاسی قرار گرفته و آسیب‌های جبران ناپذیری به اعتقادات جامعه اسلامی وارد می‌سازد.
س- چه رابطه‌ای میان مدعیان دروغین مهدویت و جریان‌های انحرافی با این قدرت‌ها وجود دارد؟
سوء استفاده سیاسی از مسئله مهدویت، و بروز ظهور جریان‌های انحرافی و به تبع آن مدعیان دروغین، نه تنها بلای جان اعتقادات پاک و خالصانه مردم بلکه موجب به انحراف کشیده شدن حرکت انقلاب اسلامی است که در این رابطه مسئولین می‌بایست دقت لازم را در شناسایی و مقابله با چنین جریان‌هایی را به جد دنبال کنند.
البته پی بردن و درک اهداف سیاسی و اجتماعی چنین جریانات انحرافی اهمیت دارد، ولی از آن مهم‌تر این است که نباید اجازه داد مسئله‌ای مانند مهدویت، دست مایه سیاسی‌کاری و سیاسی بازی‌های جامعه امروز قرار گیرد.
س- پیدایش منجیان بدلی از کجا نشات می‌گیرد و رسالت حوزویان در این راستا چیست؟
آموزه‌های مهدوی که مبانی اصیل و برخاسته از اعتقادات شیعی است، در طول قرن‌ها به وسیله علمای بزرگ شیعی محافظت شده و آن را در جامعه بسط و گسترش دادند، آفت هر آموزه و اعتقاد اصیل و حقیقی، بدل‌هایی است که به طور طبیعی از گوشه و کنار ظهور می‌کنند و همچون علف هرز، این مبانی را احاطه و مصادره می‌کنند.
وقتی شرایط جامعه به گونه‌ای پیش رود که حقایق مسلم و اعتقادات راسخ شیعی قابل جعل و بدل گذاری باشند به هر حال افرادی پیدا می‌شوند که به سوء استفاده از این مبانی پرداخته و چنین جریان‌های نوپدید و کاذب را به وجود می‌آورند.
س- دلیل جذب و گرایش برخی افراد به سمت عرفان‌های نوظهور و حلقه‌های کیهانی چیست؟
اساساً امور معنوی یک خاستگاه اصیل و ذاتی انسانی دارد، این‌که عرفان‌های کاذب به سرعت در جامعه مطرح و گسترش می‌یابد به دلیل همین کشش و تمایل درونی است که متاسفانه به بیراهه هدایت شده و مورد سوء استفاده اعتقادی، معنوی و حتی غیر اخلاقی افراد منحرف به عنوان سرکرده حلقه‌های عرفانی و معنوی قرار گرفته است، بنابراین گرچه امور معنوی برخاسته از نیازهای اولیه بشر و کاملاً باطنی است، ولی می‌تواند همچون شمشیر دو لب خطرناک و چالش آفرین باشد.
س- چگونه می‌توان از سیاسی بازی و سیاسی‌کاری در مصادره کردن مفاهیم مهدوی جلوگیری کرد؟
فطرت آدمی، امور معنوی را جذب و درک می‌کند و دنبال روی این امور حرکت می‌کند و مسیر خودش را از این طریق انتخاب می‌نماید، پس طبیعی است، افرادی به این فکر می‌افتند که سوء استفاده کنند، اما این‌که چرا این اتفاق می‌افتاد، جدای از ذاتی و درونی بودن مسئله، باید دلیلش را در محدود و منکوب کردن جریان‌های اصیل اسلامی دانست.
وقتی جریان‌ها و عقاید اصیل جامعه با نوعی محدودیت و خدشه، در سطح جامعه منکوب می‌شوند، عرصه برای جهش و تسریع فعالیت‌های انحرافی باز می‌شود و ناخواسته شاهد بروز و ظهور جریان‌های نوظهور و انحرافی هستیم که جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
مهدویت معرفتی اصیل و حقیقتی ناب است که متاسفانه در حال مصادره شدن است، چون فعالیت جریان‌های اصیل به نوعی مخدوش می‌شود و تحت الشعاع سیاسی کاری‌ها و بازی‌های سیاسی قرار می‌گیرد.
س- مهم‌ترین چالشی که مسئله مهدویت را تهدید می‌کند چیست؟
مهم‌ترین چالشی که مسئله مهدویت را تحت الشعاع قرار می‌دهد، فقدان پشتوانه فلسفی از مباحث مهدوی است، البته مقام معظم رهبری در سخنان خود بر این مسئله تاکید داشتند که « هرگاه یک تفکر یا معرفتی فاقد پشتوانه فلسفی باشد، قطعاً به انحراف کشیده می‌شود»، بنابراین پشتوانه فلسفی برای مباحث مهدوی بسیار اهمیت دارد، چون ممکن است که شرایط اجتماعی به گونه‌ای باشد که عده‌ای بخواهند آن را به انحراف بکشانند و مصداق برای آن تعیین کنند.
متاسفانه این معرفت اصیل، حقیقی و راستین بشری بارها و بارها به دلیل عدم پشتوانه فلسفی مورد هجوم قرار گرفته و می‌گیرد، در این راستا نهادها و موسساتی که عهده‌دار بسط، گسترش و فضاسازی آموزه‌های مهدوی هستند می‌بایست وارد عرصه‌های معرفتی، عقلی و فلسفی شود تا آسیب‌های کمتر متوجه مهدویت شود.
س- چه کنیم مهدویت از خرافات و شبهات مصون بماند؟
آنچه موجب می‌شود مهدویت کمتر مورد هجوم شبهات و خرافات قرار گیرد، وجود همین پشتوانه فلسفی است، فلسفه اسلامی بر گرفته از تفکر شیعی، مهدویت را از خرافات مصون و از تفرقه، انحراف و هرگونه فهم نادرست محفوظ نگه می‌دارد.
بنابراین آموزه‌های فلسفه شیعی، باید وارد مسئله مهدویت شود و مباحث با استدلال و برهان مطرح گردد و کسانی که وظیفه بسط و گسترش این آموزها را بر عهده دارند، واجد این صلاحیت شوند که این معارف را با پشتوانه فلسفه شیعی مطرح کنند.
س- مصدر و مرجع حقیقی بررسی مباحث مهدویت کجاست و آحاد جامعه مهدویت ناب، اصیل و حقیقی را در کجا جستجو کنند؟
حوزه‌های علمیه بزرگانی که در این عرصه تربیت کرده بهترین، متقن ترین و مطمئن‌ترین مرجع و مصدر رجوع مردم برای آشنایی با مباحث مهدوی هستند، چنین آموزه‌هایی را می‌بایست از مراجع و بزرگان اخذ کرد، کسانی که در طول تاریخ شیعه آثار مکتوبشان به ما رسیده و اگر این آموزه‌ها نبود تاکنون به انحراف کشیده می‌شدیم.
س-بهره‌مندی از فرمایشات رهبری و مراجع در شناخت آسیب‌های مهدویت و راهکارهای‌آن چقدر تاثیرگذار است؟
آموزه‌های اصیل و معارف عمیق مهدوی باید طبق فرمایشات رهبری در جامعه نهادینه شوند، به توصیه ایشان مصداقی برای آن‌ها معرفی نشود، همچنین رهبری تاکید داشتند که روایات قابل اعتنا و معتبری که در عرصه مهدویت وجود دارد، بر اساس کارهای تحقیقاتی و کارشناسانه به جامعه عرضه شوند تا بر مبنای آن سرمایه گذاری و عملیاتی گردد.
س- منویات مقام معظم رهبری در دیدار با کارشناسان مهدوی درباره تعیین مصادیق علائم ظهور چه بود؟
دیدار کارشناسان و متخصصین مباحث مهدویت با مقام معظم رهبری جلسه‌ای خوب و ارزشمند بود، که در آن مقام معظم رهبری نکات ظریف دقیق و مهمی را اشاره کرده و برخی از آسیب‌های مهم مباحث مهدوی را برشمردند.
از جمله مباحثی که ایشان به عنوان آسیب در عرصه مهدویت بیان کردند، سیاست زدگی مهدوی و تعیین مصادیق در علائم ظهور است، ایشان تاکید کردند هرگز مصادیق تعیین نشود.
س- به نظر شما آیا حوزه به وظیفه خود در تبیین آموزه‌های مهدوی عمل کرده است؟
امروز تلاش مجدانه و عالمانه در مباحث مهدوی به ویژه صیقل دادن این مباحث با معارف فلسفی حضور محققان و اندیشمندان توانمند حوزوی در این عرصه را می‌طلبد تا این آموزه‌های پاک و پاکیزه، به درستی و بدون انحراف به جامعه ارائه شوند، طبیعتاً با این اقدام جامعه مسیر خود را پیدا می‌کند، معارف اهل‌بیت(ع) آن‌قدر پتانسل و ظرفیت دارند که جامعه را به حرکت وادارد، به ویژه مهدویت که در دلش امید نهفته است و اگر امید و انتظار از آن سلب و نفی شود چیزی از آن باقی نمی‌ماند.
تهیه و تنظیم: علیرضا سهلانی- سید رضا حسینی
