حجت‌الاسلام سید کاظم سید باقری در گفت‌وگو با مرکز خبر حوزه با اشاره به فعالیت‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تدوین دانشنامه سیره نبوی اظهار داشت: پس از نامگذاری سال پیامبر اعظم از سوی مقام معظم رهبری، این پژوهشگاه بر آن شد تا در راستای اجرای منویات رهبری دانش‌نامه نبوی را تدوین کند.

وی افزود: در همین راستا گروه‌های مختلفی در این پژوهشگاه تشکیل و کار خود را از سال 86 آغاز نموده‌اند.

* فعالیت گروه سیاسی دانشنامه سیره نبوی

مدیر گروه سیاست دانش‌نامه نبوی با اشاره به فعالیت رسمی این گروه از سال 87، خاطرنشان کرد: اعضای گروه‌های مختلف دانشنامه سیره نبوی از اعضای هیئت‌های علمی پژوهشگاه می‌باشند که به دنبال تحلیل و بررسی نظام‌های رفتاری در حوزه‌های مرتبط با سیره نبوی هستند.

وی درباره فعالیت گروه سیاسی سیره نبوی تصریح کرد: این گروه در تلاش است تا مجموعه‌ای دقیق، علمی و منسجم از سیاستی که مد نظر پیامبر(ص) بوده را تجزیه، تحلیل و استخراج و حوزه رفتاری مطلوب در عرصه سیاست مد نظر ایشان را تبیین کند.

حجت‌الاسلام سید باقری، تدوین دانشنامه و دائرة‌المعارف نویسی را امری زمان‌بر و پرهزینه دانست و ادامه داد: تدوین نظام‌نامه مداخل گروه سیاست با روند خوبی در حال انجام بوده و در مرحله داشتن مداخل نظام‌نامه‌ای دقیق، سنجیده، منطقی و علمی است.

*کارگاه‌های تخصصی تدوین دانشنامه

وی با اشاره به تشکیل کارگاه‌های تخصصی برای تدوین این دانش‌نامه، اظهار داشت: با توجه به این که نگارش مقالات دانش‌نامه‌ای با نگارش مقالات علمی و پژوهشی متفاوت است؛ لذا در سال گذشته کارگاه‌های مقاله نویسی دانشنامه‌ای برگزار شد تا مدیران، اساتید و پژوهشگران با نحوه نگارش مقاله دانش‌نامه‌ای آشنا گردند.

مدیر گروه سیاست دانشنامه نبوی افزود: در این کارگاه‌‌ها چگونگی ورود، خروج، استناد کردن، تجزیه و تحلیلی و نقادی بودن مقاله به تدوین کنندگان این دانش‌نامه  ارائه می‌شود تا اثری با رویکردی گزارشی، جامع، ‌مبتکرانه، نوآورانه، دارای انسجام درونی، تجزیه‌ و تحلیل و نقد دیدگاه‌های مختلف ارائه شود.

وی استخراج، تبیین و تحلیل سنجیده نظام رفتاری  مطلوب در عرصه سیاست، از نگاه سیره و سنت نبوی را هدف اصلی تدوین دانش‌نامه عنوان کرد و بیان داشت: این تبیین و تحلیل نظام‌مند به ما کمک می‌کند تا از نظام‌ مطلوبی که در نظر پیامبر (ص) بود، تحلیل دقیقی داشته باشیم، این تحلیل به صورت گزارشی و جامع بوده و می‌تواند ما را با نگاهی ناقدانه به دنیای جدیدی وارد کند و به نظام مطلوب در این عرصه برساند.

* جایگاه دائرةالمعارف در جوامع علمی

حجت‌الاسلام سید باقری با اشاره به ارزش دایرةالمعارف در جامعه علمی اظهار کرد: امروز، جوامعی که به دنبال کاری عمیق و ریشه‌ای هستند، با تدوین دانشنامه‌ها و دایرةالمعارف‌ها این هدف را دنبال می‌کنند، چون این کار به پژوهشگران کمک می‌کند تا نگاهی دقیق و کامل به مسائل داشته باشند.

وی افزود: این‌ تلاش گسترده نشان دهنده اهمیت فعالیت در این عرصه می‌باشد که دنیای امروز به آن پی برده است.

حجت‌الاسلام سیدباقری در ادامه با بیان این که کارهای زودبازده، تأثیرگذاری زیادی ندارند، تصریح کرد: در سال همایش‌ها و نشست‌های‌ فراوانی در جامعه برگزار می‌شود، که علی رغم زودبازده بودن،‌ تأثیر بسزایی نداشته و سریع از بین می‌رود، از این رو برای تأثیری ماندگار در جامعه، بهترین کار تدوین دانشنامه و دایرةالمعارف است.

مدیر گروه سیاست دانشنامه نبوی با اشاره به ارائه قسمتی از بخش سیاسی سیره نبوی دانش‌نامه در آینده‌ای نزدیک خاطرنشان کرد: یکی از قسمت‌های این بخش از دانش‌نامه، پیشا دانش‌نامه است که موضوعات مقالات این پیشا‌دانش‌نامه‌ شامل فلسفه نظام سیاسی اسلامی، فلسفه رفتار سیاسی اسلام، ظرفیت‌سنجی سیره نبوی، مفهوم شناسی، ادوار تاریخی و ... می‌باشد.

وی با بیان این که دانشنامه سیره  نبوی، دانشنامه‌ای برای تمامی پژوهشگران تاریخ اسلام در سراسر جهان است، اظهار کرد: رویکر ما در این عرصه تدوین دانش‌نامه‌ای است که بتواند مورد استفاده همه دانش‌پژوهان تاریخ اسلام در سراسر جهان قرار گیرد و بتواند شبهات، پرسش‌ها و دغدغه‌های امروز جامعه را پاسخ‌گو باشد.

حجت‌الاسلام سید باقری ارائه دانش‌نامه سیره نبوی از سوی شیعیان را راهی برای نشر آموزه‌های مکتب اهل‌بیت(ع) معرفی و بیان داشت:‌ با توجه به این که دانش‌نامه سیره نبوی از سوی شیعیان در حال تدوین است، به طور غیر مستقیم مذهب شیعه و تفکر و انیدیشه سیاسی شیعه نیز به مخاطبان ارائه می‌شود.

* با سیره نبوی فاصله زیادی داریم

وی در ادامه با اشاره به تفاوت مسیر سیاسی جامعه با سیره سیاسی پیامبر اسلام(ص)، اظهار داشت: بیشتر مشکلات جامعه امروزی به دلیل نبود شناخت کافی از سیره و سنت نبوی به صورت علمی، دقیق، جامع و فراگیر است، به گونه‌ای که مسیر سیاستی که جامعه ما به سمت آن حرکت می‌کند،‌ با آنچه در نگاه پیامبر اسلام(ص) و اندیشه سیاسی اسلام است، فاصله زیادی دارد.

مدیر گروه سیاست دانش‌نامه نبوی با تأکید بر ضرورت داشتن نگاه جامع به سنت نبوی خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز عده‌ای تنها بخشی از سیره نبوی که مورد تأیید و علاقه‌شان و در راستای تحقق اهداف و برنامه‌های آن فرد و یا گروه او است را برجسته و صرفاً بر آن تأکید می‌کنند.

وی در تبیین راه‌کارهای همسو شدن اخلاق سیاسی در جامعه با سیره سیاسی نبی اکرم(ص)، ادامه داد: برای تغییر در این  عرصه، بخش مهمی از کار از خود افراد شروع می‌شود، به این معنی که بسیاری از مشکلات اخلاقی، سیاسی و... به این دلیل است که ما آن طور که باید به خودسازی اهتمام نداشته‌ایم.

حجت‌الاسلام سید باقری آگاهی بخشی در جامعه را از دیگر راه‌کارهای این عرصه برشمرد و گفت: برای رسیدن به سیره سیاسی پیامبر(ص) علاوه بر خودسازی باید در جامعه نیز آگاهی سیاسی ایجاد کرد. بالا بردن آگاهی سیاسی موجب افزایش بصیریت می‌شود و انسان از ظاهر و رویه امور گذر و به عمق قضایا پی می‌برد.

*با شعار نمی‌توان انتظار نتایج ارزنده داشت

وی با بیان این که بیشتر مشکلات در جامعه، فکری و نرم‌افزاری است،‌خاطرنشان ساخت: برای برطرف کردن این مشکلات با شعار و سخن نمی‌توان انتظار نتایج  ارزنده‌ای  داشت، بلکه باید آگاهی را در جامعه افزایش داد.

مدیر گروه سیاست دانشنامه نبوی با اشاره به سیره پیامبر (ص) در مواجعه با مسائل سیاسی، گفت: ‌ نوع برخورد پیامبر اکرم (ص) با مردم، انتخاب‌ کارگزاران از افراد شایسته، اهمیت دادن به جوانان،‌ مشورت با مردم، آزاد بودن افراد برای انتقاد، به چالش کشیدن امور سیاسی واجتماعی و... پس از تشکیل حکومت در مدینه همه برای ما الگویی است تا بتوانیم نگاهی دگرگونه‌ به سیره نبوی داشته باشیم.