حضرت آیت‌الله سبحانی در پاسخ به سوالی در این خصوص رهنمودهایی را به طلاب و دیگر اقشار مردم ارائه داده‌اند، که سرویس علمی و فرهنگی مرکز خبر حوزه متن سئوال و پاسخ معظم‌له را منتشر می‌کند.

سؤال: فراز و نشیب‌های زندگی، گاهی آن‌قدر تاثیرگذارند، که ممکن‌است با برخورد ناصحیح، غروری که از یک موفقیت، یا نومیدی و یأسی که براثر یک شکست، حاصل می‌گردد، انسان‌را به نابودی بکشانند. در این زمینه چه توصیه ای به طلاب عزیز دارید، که از موفقیت و شکست ، هردو به نحو احسن استفاده کنند؟

جواب: اگر کسی بخواهد از موفقیت خویش، مغرور نشود، باید بداند که کار، کار خودش نیست، خواست خداست و اگر در این زمینه فعالیتی هم کرده، یک‌نوع نعمت الهی بوده است که به او داده‌اند. همه چیز را در دست خدا بداند، هرچند تلاش خودش‌هم در این مورد، بی‌اثر نبوده‌است. اگر همه‌چیز را از خدا دانست، هرگز به خودش مغرور نمی‌شود.

اگر من بتوانم مسأله‌ای را حل کنم، یک فرضیه را مطرح می‌سازم، کتابی‌را بنویسم، موجی ایجاد کنم که مورد استقبال مردم قرار بگیرد، وقتی بدانم همه چیز از خداست و هرچه دارم از جانب اوست که به من لطف کرده، دیگر غرور و خودپسندی، معنا ندارد. ولی اگر کسی از خدا منقطع بشود، در معرض انواع خطرها، از جمله غرور؛قرار میگیرد.

*تجربه مردان بزرگ از شکست

اما مردان بزرگ، همیشه از شکست تلخ، میوه شیرین می‌چینند. اگر زندگی پیامبراکرم(ص) را مرور کنیم، در موقعیت‌های گوناگون،‌به چنین مواردی بر می‌خوریم که از شکست هم میوه شیرین می‌چینند.

در جنگ خندق،‌خبر آوردند که یهودیان بنی قریظه با ارتش قریش، تبانی کرده‌اند تا از طریق آن‌ها وارد مدینه شوند؛ چون خندق، مانع ورود لشکر قریش بود، ولی آنان از طریق بنی قریظه می‌توانستند وارد شوند.

رسول‌اکرم(ص)، سعدبن‌معاذ و یک نفر دیگر را مأمور کردند که پیرامون این موضوع و صحت و سقم آن تحقیق کنند تا چنانچه بنی‌قریظه قصد خیانت دارند، مشخص شود. سپس فرمودند: اگر دیدید اینها، واقعا مصمم هستند دشمن را راه بدهند، آشکارا اظهار نکنید، بلکه با رمز«عضل و قاره» ]عضل و قاره نام دو قبیله بود که در یک توطئه سر قاریان قرآن را بریده بودند[ به من بگویید. آن‌ها رفتند و پس‌از تحقیق دریافتند که خبر خیانت بنی قریظه صحیح‌است و با دشمن تبانی کرده‌اند. پس به نزد پیامبر(ص) بازگشتند و عرض کردند: یا رسول‌الله «عضل و قاره».

پیغمبر(ص) با صدای بلند فرمودند: الله‌اکبر،‌ابشروا بالنصر.

خبر خیانت یهودیان مدینه، می‌توانست باعث تضعیف روحیه سربازان اسلام شود و یک شکست به‌حساب بیاید. اما پیامبراکرم(ص) از آن میوه شیرین چید و فرمود: بشارت بده به نصر و پیروزی.

انسان باید شکست را جبران کند، از شکست تجربه گرفته و از آن برای کسب پیروزی، بهره‌برداری کند.

منبع: نسیم هدایت