در این میان توجه به مسائل شرعی و اسلامی باعث برکات فراوان در بازار خواهد شد و یکی از مصادیق پر برکتی در کار و تلاش بازاریان، پرهیز از احتکار و گرانفروشی است،‌ پدیده ای که به گمان کسانی که احتکار می‌کنند، فایده خوبی نصیبشان شده است.‌ اما علاوه بر آثار سوء اجتماعی چون طبق موازین شرعی و اسلامی عمل نکرده است قطعا در فرایند زمان، چند برابر آن را از طرق مختلف ضرر خواهد کرد.

آیت‌الله العظمی مظاهری مصادیق احتکار را در نوشتار مختصری بیان کرده است که توجه مخاطبان مخصوصا بازاریان ارجمند را بدان جلب می‌کنیم.

از گناهان بزرگ در اسلام احتکار است و در روايات آمده است که پروردگار عالم از محتکر بيزار است و گناه آن در حد قتل نفس است. و «معناي آن اين است انسان چيزي را که امت اسلامي به آن احتياج دارند، نگاه دارد و در معرض فروش قرار ندهد»

اقسام احتکار

الف) نگاه‌داري چيزي براي اين که بازار سياه درست شود و آن را به قيمت گران بفروشد. و اين قسم، فرد بارز احتکار است و قطعاً روايات حرمت، شامل آن مي‏شود.

ب) نگاه‌داري براي اين که مردم يا حکومت اسلامي را در مضيقه قرار دهد و يا ضرر به اقتصاد مملکت اسلامي بزند. و معلوم است که اين قسم گناهش خيلي بالاتر از گناه قسم اول است و گاهي محتکر مصداق مفسد في الارض محسوب مي‏شود.

ج) نگاه داشتن چيزي که بازار آن کساد است ـ گرچه مردم احتياج به آن هم دارند ـ براي اين که آن چيز رونقي پيدا کند؛ اين قسم نيز حرام است گرچه حرمت آن به اندازه‌ي قسم اول و دوم نيست.

د) نگاه داشتن چيزي که به اندازه‌ي تقاضاي مردم موجود است، و عرضه نکردن آن ضرر اقتصادي يا غيراقتصادي ندارد؛ اين قسم حرام نيست گرچه سزاوار است از اين قسم هم پرهيز نمايد.

ه) نگاه داشتن چيزي که خود احتياج به آن دارد؛ نظير نگاه‏داشتن گندم براي مصرف سال خود؛ و اين قسم نيز حرام نيست گرچه مردم به آن احتياج داشته باشند؛ ولي در صورت احتياج شديد مردم سزاوار نيست که نگاه دارد؛ زيرا ايثار و فداکاري بايد از جمله سجاياي مسلمان باشد. احتکار، منحصر به مثل گندم و جو نيست، بلکه چنان که گفته شد در هر چيزي حتّي پول هم مي ‏آيد.

اگر محتکر رفع يد از کار زشت خود نکرد، حکومت اسلامي اولاً اخطار و امر به فروش آن جنس مي‏کند؛ و اگر به کارش ادامه داد، حکومت اسلامي آن جنس را به قيمت متعارف مي‏فروشد و پول آن را به محتکر مي‏دهد.

اگر جنسي را به قيمت گران خريد و بعداً آن جنس ارزان شد، نمي‏تواند براي رسيدن به پول خود آن جنس را احتکار کند؛ و بايد هر چه زودتر اگر مردم به آن احتياج دارند، آن جنس را به قيمت روز بفروشد.

اگر به واسطه‌ي احتکار، جنس گران شد، مي‏تواند آن را به قيمت روز بفروشد ولي گناه احتکار را دارد؛ گرچه سزاوار است که آن را به قيمت‏گران نفروشد.

توبه‌ي محتکر پشيماني از گذشته و تصميم بر ترک آن کار زشت است؛ و جبران خسارت اقتصادي که به واسطه‌ي احتکار به وجود آورده، لازم نيست؛ گرچه سزاوار است.

اگر اموالي را از راه احتکار به دست آورد، گرچه مالک مي‏ شود و اگر توبه از آن گناه نمود، قبول مي‏شود، ولي مسلمان واقعي چه آن‌را از اين راه قبيح به دست آورده، انفاق مي‏ کند و بهتر از آن اين است که به حکومت اسلامي بدهد.