سوره مباركه حج آیه ۴۰
الَّذینَ أُخرِجوا مِن دِیارِهِم بِغَیرِ حَقٍّ إِلّا أَن یَقولوا رَبُّنَا اللَّهُ ۗ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَهُدِّمَت صَوامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَواتٌ وَمَساجِدُ یُذكَرُ فیهَا اسمُ اللَّهِ كَثیرًا ۗ وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزیزٌ﴿۴۰﴾
همان‌ها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اینكه می‌گفتند: «پروردگار ما، خدای یكتاست!» و اگر خداوند بعضی از مردم را بوسیله بعضی دیگر دفع نكند، دیر‌ها و صومعه‌ها، و معابد یهود و نصارا، و مساجدی كه نام خدا در آن بسیار برده می‌شود، ویران می‌گردد! و خداوند كسانی را كه یاری او كنند (و از آیینش دفاع نمایند) یاری می‌كند؛ خداوند قوی و شكست ناپذیر است.
* ملموس شدن آیات الهی در انقلاب اسلامی
بعضى از آیات كریمه‌ى الهى، گویى در طول قرنهاى متمادى، یا به معناى واقعى تفسیر نشده بود و یا به‌وسیله‌ى ما و نسلهاى معمولىِ بشر فهمیده نشده بود. این آیات، در دوران انقلاب ما و در طول این ده، یازده سالِ پُرحادثه و پُرماجرا معنا شد. حق هم همین است. حوادث و شرایط خاص است كه مى‌تواند حقایق الهى را كه در قالب الفاظ است، درست معنا كند. مثلاً آیات نازل شده در جنگ اُحد (۱) را نمى‌شود در یك زندگى عافیت‌آلود و عافیت‌آمیز، درست فهمید. آیات نازل شده در غربت نبىّ‌اكرم (صلّى‌اللَّه‌علیه‌واله‌وسلّم) و اصحاب آن بزرگوار در شعب ابى‌طالب یا در راه مكه را نمى‌شود در شرایط معمولى زندگى، در خانه و در بازار و در محیط مأنوس خانوادگى، درست درك كرد؛ چیز دیگرى لازم است. شرایط خاصى لازم است كه بسیارى از آیات معنا بشود و اگر بخواهیم درست نظر بدهیم، باید بگوییم كه مجموعه‌ى آیات الهى، با تفاسیر ائمه‌ى معصومین (علیهم‌الصّلاةوالسّلام) كه در ظرف انقلاب و دوران بعثت و هجرت و جهاد و شهادت - دوران برانگیختگى و زحمت و تلاش - نازل شده بود، بهتر از همیشه‌ى تاریخ فهمیده مى‌شود، یا قابل فهمیده‌شدن است.
یكى از آیات الهى این است كه اگر براى خدا كار كنید، خدا به شما كمك خواهد كرد: «ولینصرنّ اللَّه من ینصره». (۲) یكى از آیات الهى این است كه اگر صبر و استقامت كنید، خدا را با خود خواهید یافت: «ان‌اللَّه مع‌الصّابرین». (۳) نمى‌شود این آیات را همین‌طور خواند و رد شد. هر كلمه‌یى از كلمات این آیات، یك تجربه‌ى زندگى و یك درس حكمت است. همین‌طورى نیست كه بخوانیم و عبور كنیم و فكر كنیم كه فهمیده‌ایم.
در قرآن كریم هست كه هر كس در راه خدا تلاش كند، هر كس براى خدا مجاهدت كند، در حقیقت براى خود تلاش و مجاهدت كرده است: «و من جاهد فانّما یجاهد لنفسه». (۴) این‌ها آیات الهى است. ما همه‌ى این‌ها را قبول داشتیم؛ اما قبول داشتن، یك مسأله است؛ لمس كردن، یك مسأله‌ى دیگر است. ما حالا این آیات را لمس مى‌كنیم. در طول دوران نهضت و انقلاب، بعد از پیروزى انقلاب، در هشت سال جنگ، در این دو سال بعد از جنگ، مجموعاً در این یازده، دوازده سالِ بعد از بیست و دوم بهمن ۵۷ تا امروز، این‌ها را یكى‌یكى تجربه و لمس مى‌كنیم و قدم‌به‌قدم درك مى‌نماییم؛ یعنى ملت ما این‌ها را درك مى‌كند.
تا این‌جا هرچه وعده‌ى الهى بود، درست بود و عمل شد. هرچه تحلیل براساس آیات محكمات قرآن بود، درست از آب درآمد و محقق شد. تا این‌جا ما بوضوح و عیان دیدیم كه یك ملت مؤمن و با خدا، وقتى همه‌ى دنیا هم در مقابل او قرار بگیرند، اگر بایستد و صبر كند، شكست نخواهد خورد؛ این را تجربه كردیم. همیشه مى‌گفتیم، قبل از انقلاب و اوایل انقلاب مى‌گفتیم، در طول این ده سال بار‌ها و بار‌ها مى‌گفتیم؛ اما حوادث، این گفته را براى ما عینى و ملموس كرد.(۵)
ما نمونه‌اش را در خودمان دیدیم. ما آزمودیم، تجربه كردیم كه «انّ اللَّه لا یغیّر ما بقوم حتّى یغیّروا مابأنفسهم». (۶) این را ما ملت ایران آزمایش كردیم؛ این را در عمل آزمودیم. در خودمان تغییر ایجاد كردیم، خداى متعال هم اوضاع ما را تغییر داد. عجیب هم این است كه اگریك قدم ما برداریم، خدا ده قدم برمیدارد. ما اندكى خودمان را تغییر دادیم، خدا مبالغى به ما كمك كرد، اوضاع ما را تغییر داد.(۷)
*باور به وعده نصرت الهی
هر كس براى خدا كار كند، خدا هم تمام امكانات و علم و قدرت خودش و سنتهاى آفرینش را در خدمت او قرار خواهد داد. «ولینصرنّ اللَّه من ینصره»؛ این جمله‌ى عجیبى است - «ل» قسم و «ن» تأكید - حتماً خدا كسانى را كه او را نصرت كنند، بدون شك نصرت خواهد كرد.(۸)
خداى متعال به شما وعده داده است كه اگر دین او را و راه او را و هدفهاى الهى را یارى كنید، شما را یارى خواهد كرد. یارى خدا به معنى یارى تمام نیروهاى موجود در این طبیعت است؛ همه به كمك شما خواهند آمد؛ نیروهاى ماوراء طبیعى هم به كمك شما خواهند آمد. (۹) عمل به اسلام، این است كه ما حرف و وعده‌ى قرآن را قبول داشته باشیم، معنایش این است كه وقتى قرآن می‌گوید «و لینصرنّ اللَّه من ینصره انّ اللَّه لقوى عزیز»، این را باور كنیم. اگر نصرت خدا كردید، «لینصرنّ اللَّه»، خدا شما را نصرت می‌كند. «انّ اللَّه غالب على امره»، (۱۰) این را باور كنیم. این معرفت قرآنى به ما یك‌چنین باورى را می‌دهد.(۱۱)
* شرط نصرت الهی
چه كاركنیم كه خدا ما را یارى كند؟ این یك مسئله است. چه كار كنیم كه نصرت خدا شامل حال ما بشود؟ این را هم خود قرآن به ما گفته: «ان تنصروا اللَّه ینصركم»، (۱۲) «ولینصرنّ‌اللَّه من ینصره»؛ شما خدا را نصرت كنید، دین خدا را نصرت كنید، براى خدا قیام كنید، خدا شما را نصرت خواهد كرد. هر جا ملت‌ها براى دین خدا قیام كردند، نیروشان را آوردند وسط صحنه، خداى متعال آن‌ها را نصرت كرد. و وقتى خدا آن‌ها را نصرت كرد، دیگر هیچ كس نتوانست بر آن‌ها غلبه پیدا كند. (۱۳) با نشستن، با تنبلى كردن، با توهمات دلخوش كردن، با مصالح امت اسلامى بازى كردن و هواى نفس را بر مصالح امت اسلامى ترجیح دادن، نصرت الهى خود را نشان نخواهد داد.(۱۴)
حق تا وقتى از مردم پشتیبانى نداشته باشد، یك واقعیت ذهنى و یك حقیقت معنوى است؛ نمى‌شود توقع داشت در جایى تحقق و استقرار پیدا كند. اما وقتى به دنبال حق، نیروى ایمان انسان‌ها بسیج شد و به راه افتاد، حق طبق طبیعت نظام هستى است؛ لذا تحقق پیدا مى‌كند، و تحقق پیدا كرد.(۱۵)
پی‌نوشت:
۱) آل عمران: ۱۵۲-۱۵۵
۲) حج: ۴۰
۳) بقره: ۱۵۳
۴) عنكبوت: ۶
۵) بیانات در جمع كثیری از آزادگان ۲۶/۶/۱۳۶۹
۶) رعد: ۱۱
۷) بیانات در دیدار شركت‌كنندگان در مسابقات قرآن ۱۴/۴/۱۳۹۰
۸) بیانات در دیدار شركت‌كنندگان در همایش آسیب‌شناسى انقلاب ۱۵/۱۲/۱۳۷۷
۹) بیانات در مراسم فارغ‌التحصیلى دانش‌آموختگان ارتش ۱۹/۸/۱۳۸۹
۱۰) یوسف: ۲۱
۱۱) بیانات در دیدار قاریان شركت كننده در بیست و سومین مسابقات بین‌المللى قرآن ۴/۷/۱۳۸۵
۱۲) محمد: ۷
۱۳) بیانات در دیدار شركت‌كنندگان در مسابقات قرآن ۱۴/۴/۱۳۹۰
۱۴) بیانات در دیدار كارگزاران نظام به مناسبت عید سعید فطر ۲/۸/۱۳۸۵
۱۵) بيانات در ديدار مردم قم ۱۹/۱۰/۱۳۸۳
