به گزارش خبرگزاری حوزه، در ادامه بررسی وضعیت اسلام و جریانات دینی در آمریکای لاتین، مشکلات و چالش هلی پیش روی مسلمانان منطقه مورد بررسی قرار گرفته است:

3ـ مشكلات و چالش‏هاي پيش‏روي مسلمانان منطقه

1-3.  فقدان آمار دقیق بانک اطلاعات دقیق و مراکز اسلامی منطقه

متأسفانه آمار و تحلیل‏های دقیق و منصفانه‏ای درباره وضعیت مسلمانان در منطقه وجود ندارد. لذا فقدان آمار دقیق و واقعی، یکی از مشکلات جدی در مورد مسلمانان قاره آمریکاست، چرا که اغلب موسسات آماریدر دست مخالفیناسلام است و لذا تعداد زیادی از مسلمانان را جزو آمار مسلمین منظور نکرده‏اند یا به خاطر تبلیغات اسلام‏هراسی و تبعات مختلف اظهار اسلام، عده زیادی از مسلمانان منطقه، خود را مسلمان معرفی نکرده‏اند. عدم ارائه دقیق آمار تعداد مسلمانان این قاره موجب آن شده تا رقم مسلمانان در منابع گوناگون، مختلف ذکر شود.^[1]

2-3. استحاله مسلمانان و دور شدن از فرهنگ اسلامی

غالب اعراب مسلمان به مرور زمان و در جریان پیچیدگی‏های حاصل از نسل‏های دو رگه بعد از خود(از جمله ازدواج با بومیان، مسیحیان و اختلاط نژادی، مسائل اجتماعی، اقتصادی و...) و تحت تأثیر تبلیغات رسانه‎ها و فشار حاکمیت‏ها، عملاً در جامعه غالب مسیحی مستحیل شدند و به تغییر دین و پذیرش مسیحیت کاتولیک یا پروتستان رو می‎آورند یا اظهار بی­دینی می­کنند.

3-3. تبلیغات منفی علیه اسلام و مسلمانان

حمله گسترده رسانه‏اي عليه اسلام به همراه فقدان تلاش‏هاي قابل توجه براي تبیین معارف و احکام اسلامی،تا حد زیادی از گرایش گسترده مردم جلوگيري كرده است. در این میان نباید از نقش رسانه‏هاي غربي و وابسته به نظام سرمايه‏داري و صهيونيسم در منطقه غافل شد که آنها چهره‏اي غيرواقعي از اسلام ترسيم مي‏كنند اما در برخي اوقات، همين تبليغات منفي موجب كنجكاوي مردم و آشنايي و حتی گرایش آنها به اسلام شده است.متأسفانه با توجه به قدمت حضور مسلمانان و اعراب و مشارکت آنها در توسعه مناطق و کشورهای منطقه، هنوز هم به آنها به چشم غریبه و خارجی نگریسته می‎شود و گاهی به عنوان یک غیربومی با چشم ترس به آنها نگریسته می‏شود.

4-3. فقدان رسانه‏های اسلامی مهم برای مردم منطقه

در اين كه مسلمانان منطقه و كشورهاي اسلامي در بعد رسانه‏اي ضعيف هستند، شكي نيست به این خاطر، رسانه‏ای جدي براي معرفي جامع و كامل و جذاب از اسلام براي مردم منطقه وجود ندارد. اما در مقابل تبلیغات رسانه‏ای غرب پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و به ویژه پس از 11سپتامبر، علیه اسلام و مسلمانان و هم‌چنین توجه و حساسیت سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی کشورهای منطقه روی جوامع و گروه‌های مسلمان منطقه بیشتر شده است. هم اکنون تبليغ گسترده فرقه‏های مختلف مسيحيت در كشورهاي آمريكاي لاتين و بی‌توجهی جهان اسلام نسبت به اين مسأله، هويت دينی مسلمانان منطقه را تهديد می‌كند، مسلمانان اين كشورها به وي‍ژه برزيل و آرژانتين به شدت نيازمند يك شبكه ماهواره‌ای اسلامی به زبان پرتغالیو اسپانيولي هستند.

خالد تقی‏الدين^[2]، دبيركل اتحاديه مؤسسه‌های اسلامی برزيل در این زمینه مي‏گويد: متأسفانه مسلمانان برزيل از داشتن رسانه‌های ارتباطی از قبيل روزنامه و شبكه ماهواره‌ای محروم هستند. ویمي‏افزايد: در حال حاضر، مؤسسه‌های تبليغاتی قوی كه نقش مهمی در تقويت ارتباط ميان جهان اسلام و اقليت مسلمانان برزيل ايفا كند، وجود ندارد.^[3]

5-3. کمبود منابع اسلامی به زبان‌های رایج منطقه

مشکلجدی دیگر برای مسلمانان به ویژه تازه مسلمانان،کمبود منابع و متون اسلامیبه زبان‎های رایج منطقه است. متأسفانه غالب منابع به زبان عربی، اسپانیولی و پرتغالی بوده و از تنوع و جذابیت لازم برخوردار نیستند. از سویی بسیاری از مردم مناطق دیگر هستند که به زبان‌های دیگری چون کچوا، کریول و گروه‌های مختلف سرخ‌پوستی صحبت می‎کنند که از زبان‌های یاد شده هم بهره‌ای نمی­برند. 

برای نمونه، «سمير الحائك»، نويسنده و مؤلف مسلمان بزريلی، كمبود كتاب و منابع اسلامی به زبان پرتغالی در برزيل را مانع بزرگی در زمينه گسترش دين اسلام در اين كشور می‏داند. وی می‏گوید: مردم برزيل علاقه زيادی به آگاهی از آموزه‌های اديان دارند و دين اسلام نيز در اين كشور با استقبال روز افزونی مواجه است؛ اما متأسفانه كمبود كتاب‌ها و منابع اسلامی به زبان پرتغالی مانعی جدی در نشر اين دين در بزريل به شمارمی‌رود.^[4]

6-3. کمبود مراکز اسلامی و آموزشی در منطقه

یکی دیگر از مشکلات این منطقه نداشتن مسجد و مرکز و مدارس اسلامی برای آموزش احکام دینی به فرزندان و خانواده‏ها است. نداشتن مسجد باعث شده است که این مسلمانان احساس هویت جمعی نکنند و از احوال یکدیگر کمتر مطلع باشند. البته اینگونه هم نیست که به بهانه نداشتن مسجد، از جلسات مذهبی و قرائت قرآن غافل شوند، بلکه این نوع جلسات را خانگی اداره می‏کنند. اما داشتن مسجد، ثمرات و برکات بسیار بیشتری دارد و مسجد و مرکز اسلامی به مسلمانان هویت اجتماعی می‏دهد و آنها را در کنار هم گرد می‏آورد و باعث می‏شود مسلمانان ارتباط خود را با یکدیگر حفظ کنند و آزادانه به انجام مناسک دینی بپردازند و از سویی دیگر، باعث می‏شود که غیر مسلمانان هم نوع نگاهشان به آنها تغییر کند.

تقی‏الدين، دبيركل اتحاديه مؤسسه‌های اسلامی برزيل، تصريح مي‏كند:وضعيت آموزش علوم اسلامی و زبان عربی در بزريل رضايت‌بخش نيست و مدارسی كه در زمينه آموزش اسلام فعاليت می‌كنند، بسيار اندكند كه اين مدارس از شيوه‌های جديد آموزشی و امكانات محروم هستند.^[5] وی در گفتگویی دیگر می‌گويد از ۱۲۰ مسجد مسلمانان در برزيل، تنها چهل مسجد امام جماعت دارند. نبود ائمه جماعات برای اين تعداد از مساجد برزيل سبب شده است آنها در خطر تعطيلی و توقف فعاليت قرار بگيرند.^[6]

فراموشی زبان عربی به عنوان زبان قرآن در بین مسلمانان و به ویژه در میان اعراب مهاجر منطقه هم از تبعات دیگر این مسأله است. طی دهه‏های اخیر، آموزش زبان عربی در میان نسل اعراب مهاجر به مانند اهمیت مسائل مذهبی کاسته شده بود ولی در دهه اخیر، حرکت‏های خوبی برای آموزش زبان عربیو مسائل مذهبی آغاز شده است و نسل جدید هم با توجه به رویدادها و اتفاقات بین‏المللی که خصوصاً در جهان اسلام رخ می‏دهد، اهتمام جدی‏تری برای آموزش زبان عربی و فهم مسائل دینی از خودشان نشان داده‏اند. اما با این وجود، میزان معلومات دینی عموماً ناچیز و کم است، ولی انگیزه بالایی در بین آنها برای آشنایی بیشتر با اسلام و قرآن وجود دارد که همین امر باعث امیدواری مبلغان مسلمان در منطقه شده است.

این موارد سخنان نمايندگان اسلامي در كشور برزيل است كه بيشترين جمعيت مسلمانان را در منطقه آمريكاي لاتين دارد و خود گوياي وجود مشكلاتی بیشتر و حادتر در ديگر كشورهاي منطقه نيز است.

7-3. مشکلات اجرای شریعت  برای مسلمانان

مسلمانان منطقه برای اجرای دستورات شریعت در این کشورها در غالب مناطق آزاد نیستند و بنا به علل متعدد، با مشکلات و سخت‎گیری‏هایی برای انجام شریعت اسلامی مواجه می‏شوند؛ مشکلاتی که برخی دولت‏ها و گروه‌های نژادپرست و وابسته به نظام سرمایه‏داری و صهیونیسم بین‏الملل، برای مسلمانان ایجاد می‏کنند و رسانه‏های غربی بدان دامن می‏زنند و کشورهای اسلامی در رفع این مشکلات گام­های اساسی بر نمی‏دارند.

لذا نباید از فشارهای دولتی و نگاه خصمانه آنها در برخی از کشورهای منطقه علیه مسلمانان و اسلام غافل شد. در برخی از کشورها ـ خصوصاً کشورهایی که همسویی بیشتری با نظام سرمایه‏داری و ایالات متحده آمریکا دارند ـ نظر دولت‏ها و رسانه‏ها نسبت به اسلام و مسلمانان نظر خوبی نیست، با این‌که مسلمانان بیشتر از اقلیت‏های دیگر درصدد رعایت قانون و احترام به حقوق دیگر شهروندان هستند. مثلاً به خاطر عدم ذبح شرعی در برخی نواحی و مناطق، مسلمانان از خوردن گوشت خودداری می‏کنند. خوشبختانه با فعال شدن گروه‌های اسلامی، زمانی که مسلمانان به صورت جمعی در یک منطقه یا شهر یا محله‏ای باشند سعیمی‌کنند این مشکل را مرتفع نماید. در این خصوص باید گفت که جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر برخی از مواد گوشتی مورد نیاز خود را از این منطقه تأمین می‏کند و نمایندگانی برای نظارت بر ذبح شرعی به منطقه فرستاده است که عمدتاً در برزیل حضور دارند.

مسأله دیگر، نداشتن قبرستان ویژه مسلمانان در برخی شهرها و مناطق است. شاید براییک مسلمان که در یک کشور اسلامی زندگی می‏کند این مسأله کم اهمیتباشد و آن را مشکل نداند ولیعدم اظهار هویت دینی،یکی از مشکلات جدی جوامع مسلمان در منطقه آمریکای لاتین است. این معضل باعث شده است مسلمانان پس از گذشت ده­ها سال،یک هویت جمعی نداشته باشند و بقیه مردم هم آنان را به عنوانیک اقلیت موثر و منسجم ندانند.

8-3. رواج فساد و فحشا در منطقه

یکی از مشکلات جدی مسلمانان در منطقه، مانند دیگر کشورهای اروپایی و آمریکایی، رواج فساد و فحشاست که خانواده‏های مسلمان را دچار نگرانی فراوانی کرده است. دسترسی آسان به فیلم‏های غیراخلاقی و مراکز فساد، مشروبات الکلی و روابط آزاد بین دختر و پسر و... باعث شده است که جوانان مسلمان منطقه هم از این فضا تأثیر بپذیرند و گرایشات دینی کمرنگی پیدا کنند یا حتی این‌که از دین اسلام روی برگردانند و بی‏دین شوند یا به آیین‏های دیگر بگروند.

9-3. عدم خودباوری مسلمانان منطقه

یکی از سیاست‏های نظام سلطه و سرمایه‏داری و کشورهای همسو و هم‎پیمانش درباره مسلمانان این بود که مسلمانان از فعالیت‏های سیاسی و رسانه‏ای دور باشند. همین سیاست و تبلیغات شدید رسانه‏ای علیه اسلام و کوتاهی کشورهای اسلامی در حمایت از مسلمانان منطقه باعث شده است که مسلمانان غالب مناطق آمریکای لاتین به خودباوری و اعتماد به نفس لازم نرسند تا بتوانند حضور اجتماعی، سیاسی و رسانه‏ای موثر و منظمی داشته باشند.لذا نگاه نادرست و غیرجامع ساکنان مسلمان این منطقه و هم‌چنین دوری از فعالیت‏های سیاسی، اجتماعی و رسانه‏ای باعث مشکلاتی برای خودشان شده است. متأسفانه اغلب اقلیت‏های مسلمان منطقه در معرفی خود ضعیف عمل کرده و نتوانستند چهره صحیح از فرهنگ و اخلاق اسلامی را ارائه دهند و همین ضعف در تبیین و شناساندن اسلام از سوی مراکز اسلامی و مسلمانان باعث شده است که مردم منطقه تحت تأثیر رسانه‏های غربی و تبلیغات منفی علیه اسلام قرار بگیرند. خوشبختانه در سالهای اخیر، حرکت‏های خوبی از مجامع و گروه‌های مسلمان منطقه صورت گرفته است که به تأسیس سایت، مراکز اطلاع‏رسانی و مراکز اسلامی روی آورده‏اند و حضور فعال­تری در مسائل اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی به ویژه انتخابات دارند.

10-3. کمبود مبلغ اسلامی

يكي دیگر از مشکلات اصلي جوامع مسلمان در کشورهای آمریکای لاتین، کمبود مبلغ اسلامی زبان­دان به ویژه رهبران بومی آموزش دیده اسلامی است. صادق عثمانی^[7]، رئیس دپارتمان امور اسلامی مرکز اسلامی دعوت در سائوپائولو آمریکای لاتینمی‏گوید: یک سوم از مساجد برزیل به علت فقدان امام جماعت تعطیل شده‌اند. تقی‏الدیننیز اظهار می‏کند: به رغم اینکه حدود 120 مسجد در برزیل وجود دارد تنها 40 امام جماعت و خطیب در این کشور فعالیت می‌کنند.^[8]عبدالباقی عثمان، مدير اجرايی مركز لاتينی ـ آمريكايی پژوهش‌های اسلامی برزيل در اين باره گفت: مسلمانان كشورهای آمريكای لاتين از كمبود مبلغان مسلمان رنج می‌برند. در حال حاضر، 120 مركز اسلامی، مسجد و نمازخانه در برزيل وجود دارد كه بيشتر اين مساجد و مراكز اسلامی فاقد مبلغ و واعظ مسلمان هستند. از سوی ديگر، محسن بن موسی الحسنی، مدير انجمن اسلامی ايالت پارانای برزيل در اين باره می‏گوید: مشكل كمبود مبلغان و وعاظ مسلمان تنها به برزيل محدود نمی‌شود، بلكه مسلمانان تمامی كشورهای آمريكای جنوبی از اين مشكل رنج می‌برند.^[9]حسين عوض، معاون دبيركل سازمان اسلامی آمريكای لاتين و رئيس انجمن اسلامی پرو، نیزمی‏گوید: نبود ائمه مساجد و مبلغان مسلط به زبان اسپانيولی، مهم‌ترين مشكل پيش‌ روی تبليغات اسلامی در حوزه آمريكای لاتين است.^[10]

11-3. محدود بودن ارتباطات مراکز اسلامی جهان اسلام با مسلمانان و مراکز اسلامی این منطقه

حضور رهبران و مبلغان اسلامی در کنفرانس‏های ادیان و گفتگوهای بین‏الادیانی و حضور در رسانه‏ها و دانشگاه‏ها و مراکز علمی و تحقیقاتی و استفاده از چنین فرصت‏ها و ابزارهایی منجر به شناساندن درست اسلام و تعالیم وآموزه‏های الهی این دین به مردم خواهد شد و قطعاً حساسیت‎ها و تبلیغات را کم و خنثی خواهد کرد. از سويي ديگر آنچه می‏تواند به جایگاه جوامع مسلمانان در منطقه کمک نماید مشارکت با دیگر ملت‌ها و دولت‏های منطقه در مبارزه با مشکلات اجتماعی و عمومی است؛ مشکلاتی چون مشروب، سوءاستفاده‏های جنسی، جنایت، ایدز، از بین بردن محیط زیست، مواد مخدر و...

12-3. فعالیت‏های تخریبی فرقه بهائیت

بهایی‏ها در راستای سیاست‏های آمریکا و کشورهای غربی، برای تضعیف عقاید و تفرقه بین مسلمانان و همسویی با سیاست‎های غربی به تبلیغ گسترده فرهنگ مشغولند. بهایي‌هادر حال حاضر بيشتر در پاناما، كاستاريکا، السالوادور و تا حدودي در شيلي حضور دارند.در گويان، سورينام، اكوادور، بولیوی، نیکاراگوئه، کلمبیا، پاراگوئه و ديگر كشورهاي منطقه نیز حضور و فعاليت دارند ولي به نظر می‌رسد فعالیت‏های این فرقه در پاناما و كاستاريكا گسترده‌تر از سایر نقاط این منطقه است. در برخی از کشورها دانشگاه و مدرسه دارند. از آنجایی که این گروه مورد حمایت آمریکا و غرب هستند، مانعی برای فعالیت­شان نیست.البته آمار دقيقي نیست كه مردم چقدر به اين اديان و فرقه‌ها گرايش پيدا كرده‌اند، ولي سايت‌هاي بهائيت، آماري غير واقعي از پيروان خود در منطقه ارائه مي‏دهند. عمده ایرانیانی که به کشورهای آمریکای لاتین مهاجرت کرده‌اند، از فرقه ضاله بهائیتپیروی می­کنند. آنان بیشتر ترجیح داده‌اند در کشورهای آمریکای جنوبی که از امکانات مالی و اقتصادی بیشتریدارند و در عینحالاز جاذبه‌های توریستی برخوردار هستند، سکنی گزیدنند.

برای مثال فرقه بهائیت در بولیوی دارای طرفدارانی است و یک مرکزی بنام «مجمع ملی روحانيت بهاییان بولیوی» در شهر لاپاز، پایتخت این کشورمتعلق به این فرقه است و داراي يك ايستگاه راديويي و يك دانشگاه در شهر سانتا كروز مي‌باشند.^[11] مجمع ملی روحانیون بهائی با 540 مقر در پاناما نیز فعالیت دارد.^[12]بهائیان در کیتو، پایتخت اکوادورو هم‌چنین در پاراگوئهو کلمبیا فعالند و در اکوادور و پاراگوئه، یک مجمع ملی روحیانت بهائی دارند.^[13]گفتني است علت اصلي گرايش مردم فقير منطقهبه اين فرقه انحرافي، حمایت‏های مالی فراوان از پیروان، فقر مالی و وضعیت بد معیشتی مردم منطقه هست.

بهائیان آمریکای لاتین فعالیت‌های چشمگیری در سال‌های اخیر از خودشان نشان داده اند و در تلاشند در هر یک از کشورهای منطقه، ایستگاه رادیویی و یک دانشگاه و مرکز آکادمیک برای خود راه‌اندازی کنند. آنها در تخریب عقاید مسلمانان و هم‌چنین تخریب عقاید مردم درباره مسلمانان فعالند.

13-3. فعالیت‏های رژیم صهیونیستی و یهودیان در منطقه

تاریخ حضور یهودیان در آمریکای لاتین به سفر کریستف کلمب به این قاره در سال 1492 بر می‌گردد. در این سفر، 7 یهودی به همراه وی بودند. پس از آن، یهودیان که پناهگاه مناسبی برای فرار از تفتیش عقاید مذهبی در اروپا یافته بودند، در مستعمرات جدید اسپانیا و پرتغال سکنی گزیدند. امروزه آمریکای لاتین حدود 500 هزار یهودی دارند که بیشتر آنان در آرژانتین و برزیل زندگی می‌کنند.^[14] لذا رژیم صهیونیستی به دلایل مختلف سیاسی، اقتصادی و کشاورزی ارزش زیادی برای این منطقه قائل است و با توجه به تمرکز فراوان یهودیان در آرژانتین و برزیل، نفوذ فراوانی در این کشورها دارد.

خالد تقی‎الدين، دبيركل اتحاديه مؤسسه‌های اسلامی برزيل در این‌باره می‎گوید: «آمريكای لاتين و به‌ويژه برزيل اخيرا در كانون توجه رژيم صهیونيستی قرار گرفته و سفارت رژيم اسرائيل در اين قاره نقش مهمی ايفا می‌كند، اين در حالی است كه سفارت‌خانه‌های كشورهای اسلامی تنها به برگزاری مراسم‌ها و جشن‌هايی در مناسبت‌های رسمی بسنده می‌كنند و به مشكلات مسلمانان و گشودن باب گفت‌وگو و ارتباط با اقليت‌‌های مسلمان توجهی ندارند.»^[15]

14-3. تفرقه بین گروه‌های تبلیغی و اسلامی در منطقه

هم اکنون با توجه به گسترده شدن فعالیت‎های تبلیغی گروه‌های مختلف اسلامی از جمله فارغ‏التحصیلان عربستان، مصر، شبه قاره هند، ترکیه، آفریقای جنوبی و... به ویژه وهابیت و جماعت‌های تبلیغی، تفرقه بین گروه‌های تبلیغی و اسلامی در منطقه پررنگ‏تر شده است. در گذشته شيعیان و اهل سنتمنطقه به عنوان مسلمان، در كنار يكديگر زندگي مي‌كردند، ولي با فشار وهابي‌ها ـ كه آرژانتين مركز آنان در آمريكاي لاتين است ـ بين آنان اختلاف ايجاد شد و مراكزشان از يكديگر جدا شد.^[16]