به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین سید حسن اسلامی، شب گذشته در نشست علمی بررسی اخلاق پژوهش و مسایل آن در موسسه فهیم قم، با ذکر این مطلب که امانت داری، شرط اصلی در اخلاق پژوهش است، اظهارکرد: امانت داری به این معناست که مستندات در یک تحقیق و پژوهش در کمال راستی و درستی بیان شود.
وی افزود: در سرقت علمی و پژوهشی، قصد و تعمد، مهم نیست بلکه رخ دادن همین عمل مهم است و مهم نیست که چه کسی با چه نیتی این سرقت علمی را انجام داده است؛ مثلا یک پژوهشگر و یا دانشجو برای اینکه کسب مدرک کند از نتایج تلاش دیگران بدون نام بردن از آنها استفاده کند.
این مدرس حوزه و دانشگاه، تصریح کرد: هر گونه بی توجهی به امانت داری، سرقت نامیده می شود؛ یکی از مصادیق سرقت، آن است که عین مطلبی را از یک پژوهشگر دیگر در پژوهش خود بیاوریم، حتی مطلب را هم نقل کنیم ولی علامت نقل قول را در صفحه نگذاریم.
وی گفت: عوض کردن کلمات در متنی که نقل به مضمون شده است و یا گرفتن ایده ای از یک پژوهشگر دیگر بدون ارجاع به او و همچنین عدم ارجاع به منبع اصلی از دیگر مصادیق سرقت علمی است که در این عرصه، زمینه گرفتار شدن شخص سارق نیز به راحتی امکان پذیر می شود.
حجت الاسلام والمسلمین اسلامی، خاطرنشان کرد: وقتی دچار فطور علمی می شویم، سرقت های علمی فراوان تر می شود؛ از جمله نکاتی که در امانت داری علمی باید به آن توجه کرد می توان به استفاده استنادی از متون پژوهشی دیگران است.
وی گفت: استناد در یک پژوهش لازم است مگر جایی که به دانش عمومی مربوط می شود که استناد کردن در اینجا از کمال پژوهش می کاهد؛ مثلا اینکه قم در ایران واقع شده است یا پیامبر(ص) در مدینه مدفون شده اند .
هرگاه مضمون سخنی را از جایی گرفتیم باید نام آن منبع را در پژوهش خود ذکر کنیم.
این پژوهشگر حوزوی، خاطرنشان کرد: اگر از یک سری اصطلاحات بدیع و کلیدی استفاده می کنیم باید نام ابداع کننده آن را نیز ذکر کنیم؛ هرگاه ایده ای را از کسی گرفتیم و آن را بومی کردیم هم باید ذکر کنیم که ایده پالایش نشده آن از کجا بوده است.
وی گفت: اگر تحقیقی انجام شد و به نتیجه ای رسیدیم که دیگران نیز به آن رسیده اند باید ذکر کنیم که چنین تحقیقی انجام شده است ودیگری نیز به این نتیجه رسیده است؛ اگر تحقیق مشترکی نیز انجام شد باید نام تمام افراد برده شود.
این مدرس حوزوی، خاطرنشان کرد: یکی دیگر از نکات کلیدی در امانت داری آن است که تنها منابعی را در پژوهش خود نقل کنیم که واقعا آن را مطالعه کرده ایم؛ مثلا برخی از پژوهشگران در پایان پژوهش خود نام چند اثر علمی خارجی را ذکر می کنند در حالی اصلا به آن زبان مسلط نیستند که این هم از بی اخلاقی های علمی به شمار می رود.
وی نقادی را از عوامل اصلی رشد علم دینی دانست و اظهارکرد: بزرگترین آثار علمی ما محصول دوره نقادی است و در زمانی تولید شده است که شبهات فراوانی در حوزه کلام و فلسفه اسلامی ایجاد شده است و بزرگان ما بهترین تولیدات علمی خود را در این رابطه منتشر کرده اند.
