به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی‌اصغر موسوی لاری فرزند مرحوم آیت‌الله موسوی لاری 5 سال قبل در مصاحبه با مرکز خبر حوزه‌های علمیه به تفصیل درباره مرکز نشر معارف اسلامی در جهان سخن گفت که متن این مصاحبه بازنشر می‌شود:

شنیدن عنوان مرکز نشر معارف اسلامی در جهان و آشنایی با تعامل علمی این مرکز با بسیاری از افراد در اکثر نقاط دنیا، همچنین خواندن نامه هایی از زندانیان آمریکا و اندیشمندان اروپایی درباره آثار این مرکز، تقاضای واتیکان از این مرکز برای ارسال آثار، ترجمه آثار به اکثر زبان های رایج و بسیاری مطالب دیگر، به طور ناخودآگاه ذهن ها را به سوی ساختمانی عریض و طویل با تعداد زیادی کارمند می برد، اما حقیقت امر در مرکز نشر معارف اسلامی در جهان که به همت آیةاللّه سید مجتبی موسوی لاری تأسیس شده؛ به گونه دیگری است. مرکز خبر حوزه برای آشنایی خوانندگان ارجمند با گوشه ای از فعالیت های این مرکز پرسابقه و پرآوازه که در خارج کشور معروف تر از داخل است، با حجةالاسلام موسوی لاری فرزند موسس محترم این مرکز گفت وگو کرده است که در ذیل می آید:

*قبل از هر چیز اشاره مختصری به زندگی و سیر علمی آیةاللّه سید مجتبی موسوی لاری رئیس مرکز نشر معارف اسلامی در جهان بفرمایید؟

ایشان در سال 1314 در شهر لار متولد شده و در بیت روحانیت و فقاهت رشد کرده است. پدر ایشان آیةاللّه سید علی اصغر موسوی لاری یکی از بزرگان خطه فارس به شمار می رود که خدمات شایان آن مرحوم در منطقه چه از نظر فرهنگی و چه از نظر خدمات عامه، هم چنان زبانزد خاص و عام است. جد بزرگوار ایشان آیةاللّه سید عبدالحسین موسوی لاری نیز از علمای نجف و شاگرد میرزای شیرازی بوده است که به تقاضای مردم لارستان فارس به آن منطقه عزیمت می کند. پدر ما پس از طی تحصیلات مقدماتی در شهر لار، در سال 1332 به قم عزیمت می کند و پس از دروس سطح و خارج نزد مراجع و اساتید بزرگوار به مدارج عالی حوزه نائل می شود. ایشان از سال 1341 با نوشتن سلسله مقالاتی در خصوص اخلاق اسلامی در مجله مکتب اسلام، رسماً پا به عرصه نگارش گذاشت و هم چنان به تحقیق در زمینه علوم و معارف اسلامی اشتغال دارد.

*انگیزه اولیه ایشان برای راه اندازی مرکزی برای نشر معارف اسلامی در جهان چه بود؟

ایشان در سال 1341 برای معالجه، سفری به انگلستان و آلمان داشته است، اما علی رغم وضعیت مزاجی، همانجا نیز روحیه تحقیق را از دست نداده و با تعدادی از شخصیت های علمی و دانشگاهی آن دیار دیدار داشته است که اتفاقات پیش آمده پس از بازگشت به ایران موجب راه اندازی مرکز نشر معارف اسلامی در جهان شد.

*چه اتفاقاتی؟

پدرم پس از بازگشت به ایران، مجموعه دستاورد سفر خود را در قالب اثر تالیفی اسلام و سیمای تمدن غرب ارایه می کند که این اثر مورد توجه مترجم فرهیخته، مرحوم فرانسیس گوردین در انگلستان قرار می گیرد و او شخصاً پیشنهاد ترجمه این کتاب به انگلیسی را می دهد و لذا برای نخستین بار این کتاب به زبان انگلیسی ترجمه و سه بار در انگلستان و سه بار در آمریکا به چاپ می رسد و نشانی مولف برای مکاتبه و تبادل افکار محققان پشت کتاب درج می شود؛ همین مکاتبات اولیه به عنوان نقطه عطفی برای پیدایش این مرکز بود. به طوری که وقتی حجم مکاتبات بالا رفت و تبادل فکری ادامه یافت، به این فکر افتاد تا مرکز را تاسیس و شریعت الهی و اندیشه اسلامی را با ترجمه آثار به زبان روز به دنیا معرفی نماید.

*مرکز نشر معارف اسلامی در جهان در چه سالی راه اندازی شد؟

سال 1355 شمسی. نکته قابل توجه این است که این مرکز در زمانی راه اندازی شده که موسسات کمی در این زمینه مشغول به فعالیت بودند.

*واکنش جامعه انگلیسی به ترجمه کتاب اسلام و سیمای تمدن غرب چه بود؟

ترجمه انگلیسی این اثر مورد توجه جدی قرار گرفت به طوری که رادیوی رسمی انگلستان مصاحبه ای را با مترجم آن ترتیب و موضوع این کتاب را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. مطبوعات وقت انگلستان هم مطالب، مقالات و تحلیل هایی را ارایه دادند.

*در مجموع، این کتاب به چه زبان هایی ترجمه شده است؟

به 16 زبان.

*درباره دیگر ترجمه ها و واکنش غربی ها به این اثر توضیحات اجمالی ارایه بفرمایید؟

یکی از رهبران حزب سوسیال دموکرات آلمان پس از ترجمه و انتشار این کتاب به زبان آلمانی، در نامه ای نوشت: با مطالعه این کتاب دیدگاهم نسبت به اسلام دگرگون شد و تاثیر عمیقی در من گذاشت. هم چنین گروهی از اندیشمندان ایتالیایی در سال 1380 برای بازدید از مرکز به ایران آمده بودند و اظهار داشتند که تعدادی از شهروندان ایتالیایی به واسطه مقالات اتخاذ شده از این کتاب به اسلام گرویده اند.

*این مقالات در ایتالیا منتشر می شد؟

بله، در سال 1375 یک ایتالیایی مباحث کتاب اسلام و سیمای تمدن غرب را به صورت سلسله مقالات به زبان ایتالیایی در یکی از نشریات این کشور به چاپ رساند و پس از اتمام، مدیر این نشریه متقبل شد تا با هزینه شخصی، کتاب را به زبان ایتالیایی چاپ و منتشر کند.

*آیا این اثر به زبان کشورهای آسیایی نیز ترجمه شده است؟

بله، اتفاقاً با فروپاشی شوروی و خروج مردم از زندان عقیدتی که شوروی ایجاد کرده بود، آثار ایشان جزو اولین کتاب هایی بود که به دست جوان ها در کشورهای تجزیه شده می رسید.

وقتی این کتاب در جمهوری آذربایجان منتشر شد، دانشگاه باکو به واسطه سطح عالی محتوای کتاب اسلام و سیمای تمدن غرب، دکترای افتخاری به مولف آن اهدا و ارسال کرد.

*در خصوص کتاب مبانی اعتقادات در اسلام توضیح بفرمایید؟

این کتاب در چهار جلد تالیف شده است. در آغاز به صورت سلسله مقالات در مجله سروش به چاپ می رسید و سپس، به صورت کتاب درآمد و به چاپ رسید.

*چه محتوا و مفاهیمی در این 4 جلد آمده است؟

جلد نخست مربوط به مباحث توحید و عدل است. در جلد دوم به موضوع نبوت پرداخته شده است، جلد سوم موضوع معاد را مورد بحث داده و مباحث امامت در جلد چهارم آمده است.

این چهار جلد کتاب بدون اغراق از بیانی شیوا، رو ز آمد و مستدل برخوردار است و شاهد براین مدعا، مترجمینی هستند که با اشتیاق به ترجمه این اثر روی آورده اند.

*از ترجمه این کتاب و واکنش خوانندگان بگویید؟

مترجم انگلیسی این کتاب از اساتید دانشگاه برکلی آمریکاست. وی شخصا کتاب را دیده، توجهش جلب شده و برای ترجمه آن اقدام کرده است. چندی پیش سفری به ایران داشت و من از او پرسیدم چرا بین کتاب های مختلفی که در زمینه اعتقادات نوشته شده، به این کتاب توجه کرده است و از انگیزه او برای ترجمه این کتاب پرسیدم که پاسخ داد: مطالب و محتوای این کتاب به صورت مستدل و منطقی ارایه شده و این امر در دنیای غرب، جاذبه خاصی دارد. در نتیجه همین انگیزه مهم، توجه مرا جلب کرد و آن را در مدت 8 سال ترجمه کردم.

درباره واکنش خوانندگان این کتاب هم باید عرض کنم نامه هایی که در این باره فرستاده شده است به روشنی ما را متوجه تأثیرگذاری آن می کند.

*کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی نیز از آثار برگزیده آیةاللّه سید مجتبی موسوی لاری به شمار می رود. درباره این اثر و ترجمه های آن توضیح دهید؟

این کتاب از اولین آثار تالیفی ایشان است که در سال 1341 تالیف شده و به یازده زبان زنده دنیا ترجمه شده است.

*تأثیر این کتاب در کشورهای مختلف چگونه بوده است؟

قبل از پاسخ مستقیم به این سئوال عرض می کنم که مرکز نشر معارف اسلامی در جهان برای اطلاع رسانی عموم کسانی که می خواهند از فعالیت مرکز اطلاع یابند، کتاب نگرشی کوتاه بر عملکرد 22 ساله مرکز را در سال 1377 منتشر کرد و در آن گلچینی از نامه ها و واکنش ها به فعالیت ها و آثار مرکز آمده است، اما به طور خاص برای موردی که اشاره کردید به یکی از نامه ها اشاره می کنم که یکی از مطالعه کنندگان کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی نوشته بود: حدود 9 ماه در بیمارستان بستری و دچار اضطراب روحی شده بودم. دکترها اکثر داروهایی را که می توانست در من افاقه کند، تجویز کرده بودند، اما متأسفانه تاثیری نداشت. تا این که یکی از دوستان دانشجو ترجمه انگلیسی کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی را به من داد تا مطالعه کنم. این کتاب به قدری در من آرامش روحی ایجاد کرد که بدون نیاز به آن دارو ها، اضطراب روحی ام برطرف شد و به سلامت روحی دست یافتم.

هم چنین تعدادی از دوستان برای تبلیغ به زندان های یکی از کشور های آفریقایی رفته و ترجمه این کتاب را نیز برده بودند که پلیس آن کشور پس از مشاهده تاثیر بالای این کتاب، طی نامه ای ضمن تشکر خواستار ارسال نسخه های زیادی از این کتاب شده بود.

*کتاب رسالت اخلاق در تکامل انسان نیز از آثار آیةاللّه سید مجتبی موسوی لاری است. این اثر چه تفاوتی با کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی دارد؟

مطالب کتاب بررسی مشکلات اخلاقی و روانی ، به اختصار آمده است، اما در این کتاب ، مباحث اخلاقی به صورت گسترده، تفصیلی و علمی ترجمه و با استدلال های وسیع تری مطرح شده است.

*آیا در مرکز نشر معارف اسلامی در جهان تنها به ترجمه و ارسال آثاری که اشاره شد، اقدام می شود؟

خیر، از فعالیت های اساسی این مرکز ترجمه قرآن، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه به زبان های مختلف است و با مراجعه به نامه هایی که در بایگانی این مرکز وجود دارد، می توان به اهمیت و گستره کار پی برد.

بد نیست این مطلب را هم عرض کنم که ترجمه کتاب صحیفه سجادیه برای یکی از شخصیت ها در آلمان فرستاده شد و او در نامه ای به این مرکز، اشاره کرده بود: یک کاردینال مسیحی که از بستگان او بوده در منزلش این کتاب را می بیند و وقتی مطالعه آن را آغاز می کند، غرق در مباحث و معارف عالی آن می شود و درخواست یک نسخه برای خود می کند و آن کشیش مسیحی تصریح می کند که مطالب این کتاب پر جاذبه است و مشابه این مضامین را در مسیحیت سراغ نداریم.

اتفاقا این مطلب به واتیکان منتقل می شود و پس از آن واتیکان طی نامه ای به مرکز نشر معارف اسلامی در جهان تقاضای ارسال صحیفه سجادیه می کند.

*آثار مورد نظر در این مرکز به چه زبان هایی ترجمه می شود؟

این مرکز تنها به زبان های رایج و فراگیر اکتفا نکرده و آثاری را به زبان های محلی و منطقه ای نیز ترجمه کرده است. انگلیسی، فرانسه، اسپانیولی، اردو، ایتالیایی، تاجیکی، مالایو، تایی، تامیلی، لهستانی و لهجه های محلی و منطقه ای از جمله زبان هایی است که مرکز تا کنون نسبت به ترجمه آثار به این زبان ها اهتمام داشته است.

سطح کیفی ترجمه ها چگونه است؟

سعی شده است از مترجمین خوب و قوی برای ترجمه آثار استفاده شود. غالبا مترجمین این مرکز از متخصصین و کسانی هستند که مسلط به آن زبان می باشند و خودشان به آن زبان تکلم می کنند، زیرا اگر ترجمه توسط فارسی زبان ها انجام بگیرد، دچار نواقص در ترجمه می شویم و حتی در ترجمه به زبان های محلی و منطقه ای نیز اینگونه عمل شده است و وسواس خاصی در ترجمه آثار داشته ایم تا فرهنگ غنی اسلام به زبان شیوا، روز آمد و مستدل ارائه شود.

*ارتباط علاقه مندان با مرکز نشر معارف اسلامی در جهان چگونه انجام می گیرد؟

ارتباطات از دو طریق پست معمولی و پست الکترونیک انجام می گیرد و پایگاه اینترنتی www.musavilari.org به منظور ارتباطات الکترونیکی با سراسر جهان راه اندازی شده است.

آیا آماری از ارسال نامه ها به مرکز دارید؟

در هفته بین 130 تا 170 نامه به زبان های مختلف به این مرکز می رسد.

* برنامه مرکز برای پاسخگویی به نامه ها چگونه است؟

پس از دریافت از حیث زبان تفکیک و سپس به دست مترجمین سپرده می شود و مترجمین، خلاصه ای از نامه ها را ضمیمه کرده و به دست مسئول مرکز می رسانند.

ایشان نیز با توجه به سطح معلومات فرستنده نامه، دستور ارسال کتاب های مورد نظر را می دهد و بعضا پاسخ به سؤالاتی را که در نامه مطرح شده می نویسد.

*هزینه فعالیت های مرکز از کجا تامین می شود؟

آثار درخواستی به صورت اهدایی ارسال می شود و تمامی هزینه ها از چاپ آثار تا ارسال، مبتنی بر کمک های مردمی است و هیچ گونه هزینه دولتی در اینجا صرف نمی شود.

*به عنوان آخرین سؤال بفرمایید که به نظر شما علت توفیقات مرکز نشر معارف اسلامی در جهان چیست؟

اخلاص و عقیده حاج آقا نسبت به نشر معارف الهی تأثیر بالایی در گسترش کار داشته است. مناسب و به روز بودن آثار، توجه به نیاز های جامعه امروزی، سرعت عمل در توزیع و رساندن کتب به دست علاقه مندان و داشتن ارتباط با مخاطبان پس از ارسال آثار نیز از جمله عوامل موفقیت این مرکز به شمار می رود.

گفت و گو: حسن صدرایی عارف