به گزارش خبرگزاری حوزه، آیتالله مصباح یزدی امروز در پیش نشست همایش بینالمللی اندیشههای فلسفی شهید مطهری ابراز داشت: بیش از 30 سال از شهادت استاد مطهری میگذرد و در این مدت مطالب نابی درباره ایشان بخصوص از جانب حضرت امام و مرحوم علامه طباطبایی بیان شده است همچنین مقالات زیادی نوشته شده و سخنرانیهای متعدد انجام گرفته است که نشانه حقشناسی جامعه از شخصیت این استاد است.
ایشان به نقش شهید مطهری در تحول فلسفه اسلامی اشاره کرد و بیان داشت: تلاشهای فیلسوفان برای حل مسائل عقلی با روش برهانی از آغاز تاکنون مراحل مختلفی را گذرانده که گاهی نقطههای عطف در این مراجل ایجاد شده کمااینکه افتها و رکودهایی را نیز پشت سر گذاشته تا اینکه در دوره ملاصدرا به اوج شکوفایی خودش میرسد و همچنان ظرفیت بالیدن را دارد و منتظر افرادی است که راه گذشتگان را ادامه دهند.
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه فلسفیون از همان آغاز هجرت با ترجمه کتابهای یونانی آغاز شد گفت: در آغاز صبغه ارسطویی در مباحث فلسفی غالب بود تا اینکه در زمان فارابی با یک نظام فلسفی هماهنگ و منسجم شکل گرفت. بعدها عوامل دیگری اثرگذاشت که بازهم فلسفه اسلامی تحولاتی پیدا کرد که در چند بخش قابل مطالعه است.
ایشان ادامه داد: ابتکارات فیلسوفان و دانشمندان اسلامی بر شکوفایی فلسفه در عصر اسلامی موثر بود. نکته دیگر آنکه ناسازگاری برخی مباحث مطرح شده در فلسفه با ظاهر آیات و روایات، موجب تلاشهای جدیدی شد تا به نوعی به توافق بین فلسفه و دین منجر شود که این تلاشها نیز شکوفایی فلسفی اسلامی را در پی داشت.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ضرورت پاسخهای عقلی به برخی پرسشها را یکی دیگر از مصادیق رشد و شکوفایی فلسفه اسلامی دانست و گفت: رابطه خدا و هستی و مطالب مربوط روح و جاودانگی روح و امثال این مسائل زمینه فعالیت فکری فیلسوفان را شدت میبخشید. علامه طباطبایی میفرمودند که میراث فلسفه یونانی حدود 700 مسئله بود که در عالم اسلام به حدود 2 هزار مسئله رسید بنابراین از نظر کمی و کیفی نیز افزایش و رشد داشتیم.
ایشان اختلاط فرهنگها و ورود نظریات فلسفی و فرهنگی از سایر ملتها را عاملی دیگر برای تحول فلسفه اسلامی دانست و اظهار داشت: تضارب فرهنگها باعث میشود تلاش مضاعفی برای دستیابی به پاسخهای مطلوبتر به پرسشها ضورت بگیرد.
آیتالله مصباح یزدی از ارتباط مسائل فلسفی با مباحث عرفانی به عنوان یکی دیگر از عوامل تحول فلسفه اسلامی یاد کرد و گفت: آمیخته شدن مباحث فلسفی و عرفانی توسط صدرالمتالهین و شاگردان ایشان موجب شد که فلسفه اسلامی، مسیر جدیدی را طی کند.
ایشان با بیان اینکه برخی شخصیتها نقطههای عطف مهمی از شکلگیری و رشد فلسفه اسلامی ایجاد کردهاند گفت: افرادی چون فارابی، ابن سینا، فخررازی، خواجه نصیرالدین طوسی، شیخ اشراق و ملاصدرا چنین نقشهایی ایفا کردهاند.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در توضیح نقش شهید مطهری در تحولات فلسفه اسلامی در عصر حاضر گفت: بیش از 2 قرن بود که فلسفه اسلامی در حال رکود بود و عمدتاً نقد و اشاره به مباحث ملاصدرا بود و مطلب چشمگیری مشاهده نمیشد گروهی نیز فلسفه را تحقیر میکردند و گاه، کار به تکفیر نیز کشیده میشد. منتها در قرن اخیر مباحث جدیدی در قالب فلسفههای ماتریالیست و شکاکیت مطرح شد و با توجه به سیاست شوروی و چین بر مقامومت در برابر غرب، توجه بسیاری از دانشجویان و حتی فرهیختگان به مسائل فلسفی ماتریالیستی جلب شد.
ایشان افزود: ماتریالیستها از ابزار مختلف حتی داستانهای کودکان برای نشر دیدگاهةای خود بهره میبردند و من یاد میآید که معلمان انشاء به ما توصیه میکرند که اگر میخواهید انشاءتان خوب شود، کتابهای مارکسیستها را مطالعه کنید در دانشگاههای ما نیز افرادی پیدا شدند که رسماً طرفدار تفکرات ماتریالیستی بودن و مواضع بیرحمانهای بر ضد دین میگرفتند.
آیتالله مصباح یزدی با بیان اینکه شهید مطهری در برابر این رویکرد، معتقد به حرکت جهشی برای دفاع از حقایق اسلامی و دفع شبهات بود گفت: انگیزه اصلی، احساس مسئولین با صبغه دینی و الهی بود که در شهید مطهری شکل گرفت و ایشان با استفاده از فلسفه به عنوان ابزار برای دفع شبهات بهره گرفت کار مهم ایشان و استادشان علامه طباطبایی این بود که سبک جدیدی را در فلسفه مطرح کردند که ناظر به شبهات شکاکان بود این کار با جلسات در شبهای پنجشبه و جمعه در محضر علامه طباطبایی شروع شد که نتیجهاش چند مقاله به قلم علامه طباطبایی بود که به علت موجز بودن مقالات، شهید مطهری به خوبی شرح این مقالات را برعهده گرفتند.
ایشان به استعداد بالای شهید مطهری در تشخیص و تبیین شبهات و پاسخگویی به آن اظهار داشت: شهید مطهری نعمتی برای حوزه علمیه بود تا تحولی در معارف بنیادین اسلامی ایجاد نماید.