حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی عماد، در گفتگو با خبرگزاری حوزه با اشاره به فعالیت های این معاونت در عرصه سیاست گذاری پژوهش و توسعه علوم، ابراز داشت: در این بخش چندین کار مهم در دست انجام و اقدام است که از آن جمله می توان به مواردی مثل انجام مطالعات سیاستگذاری پژوهش، طراحی و اجرای طرح نقشه جامع علمی حوزه، طراحی و تدوین طرح «عوامل و موانع توسعه علوم در حوزه‌های علمیه و نیز تدوین مقالات با رویکرد بررسی «تاریخ علم در دوره باستان» اشاره کرد.
وی همچنین با بیان این که هم اکنون تدوین مقاله«چیستی، چرایی و چگونگی ارزیابی پژوهش» از سوی معاونت پژوهش حوزه های علمیه در حال اجراست، گفت: ارزیابی مدیریت آثار و پژوهش‌های قرآنی حوزه‌های علمیه نیز در مرحله اجرا می باشد، ضمن آن که از دیگر اقدامات ما تدوین اصطلاح‌نامه ارزیابی پژوهش در سه بعد علمی، اجرایی و مدیریتی است.
نیازسنجی پژوهشی؛ ضرورتی همیشگی
معاون پژوهش حوزه با اشاره به اهمیت و ضرورت نيازسنجي پژوهشي در حوزه‌های علمیه افزود: در همین راستا اقدام‌هایی صورت گرفته است که برخی از آن‌ها بدین شرح است: برگزاري کارگاه آموزشي نيازسنجي پژوهشي با رویکرد تبیین مباني، مدل ها و مدل مناسب حوزه علميه، برگزاری کارگاه آموزشی آینده پژوهی با رویکرد نیازسنجی پژوهشی، تأليف کتاب راهنماي نيازسنجي پژوهشي، (ويژه حوزه هاي علميه)، تدوین طرح «سامانه اولویت‌های پژوهش دینی»، راه‌اندازی و به‌روز‌رسانی سایت نیازسنجی با هدف فرهنگ سازی و اطلاع‌رسانی نیازسنجی پژوهشی در حوزه‌های علمیه، اجرای پروژه نیازسنجی تکالیف پژوهشی طلاب سطح، با رویکرد مدل‌سازی در دو دانش فقه و اصول فقه ، اجرای پروژه نیازسنجی پژوهشی در رشته های مختلف علوم اسلامی از جمله فقه، اصول فقه، روانشناسی، تفسیر، مدیریت، اقتصاد و ...
استاندارد سازی پژوهش های حوزوی
وی همچنین استانداردسازي پژوهش در حوزه را از دیگر ماموریت‌ها و رسالت‌های این معاونت دانست و گفت: در این راستا نیز اقدام‌هایی مثل تدوین پيشنويس سند تعريف و مصاديق پژوهش،
طراحی و تدوین فرآیند اجرایی و علمی استانداردسازی و تدوین مقاله «چیستی و پیشینه استاندارسازی» صورت گرفته است، ضمن آن که دو برنامه دیگر شامل طراحی و تدوین طرح نظام جامع پژوهش حوزه‌های علمیه و نیز تدوین با روش استنباط فقهی حضرت آیت ا... بروجردی در دست اقدام و اجراست.
حجت الاسلام و المسلمین عماد، در ادامه به خدمات کتابخانه تخصصي پژوهشي این معاونت، اشاره و اظهار داشت: اجرای پروژه نمایه‌سازی منابع تخصصی مرتبط با حوزه پژوهش که در فاز نخست بانک واژگان آن آماده شده، اجرای پروژه مأخذشناسی پژوهشی در سه بخش لاتین، عربی و فارسی، چکیده نویسی منابع پژوهشی و آماده سازی آن برای انتشار، از جمله خدمات در این رابطه است که در همین راستا طراحی و اجرای طرح «تدوین فرهنگ واژگان پژوهش» نیز در شرف انجام می باشد.
انجمن های علمی
وی همچنین تأسيس و راه اندازي انجمن هاي علمي، حمایت از فعالیت‌های علمی و راه اندازی دبیرخانه انجمن های علمی برای ارائه خدمات و پیگیری امور انجمن‌ها را از اهم اقدامات معاونت پژوهش حوزه های علمیه عنوان کرد و افزود: تاکنون 16 انجمن علمي با دريافت مجوز از کميسيون انجمن هاي علمي حوزه، فعال هستند که برخی از اين انجمن‌ها عبارتند از، اديان و مذاهب، تاريخ‌پژوهی، تعليم و تربيت اسلامي، روانشناسی، و...
معاون پژوهش حوزه های علمیه در ادامه سخنان خود به تشریح بخشی از فعاليت هاي انجمن های علمی و دبیرخانه این انجمن‌ها پرداخت و گفت: پیگیری و انعقاد تفاهم‌نامه با مراکز علمی- تحقیقاتی کشور، گسترش ارتباطات و همکاري‌هاي علمي با نهادهاي مختلف و ارائه خدمات کارشناسي به آنان، از جمله مشارکت در برگزاری کنفرانس الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، برگزاری کارگاه اخلاق و تربیت در تهران، همایش نیم قرن حضور در جامعه مدرسین، برگزاری نشست‌های علمی با موضوعات متعدد و نیز اجرای برنامه‌ها و طرح‌‌های پژوهشی متعدد در انجمن‌های علمی از جمله اقدامات صورت گرفته در این بخش است.
همایش کتاب سال حوزه؛ گامی به سوی تعالی پژوهشی
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که به منظور شناسائی، معرفی و حمایت از کتاب‌ها و نویسندگان برتر حوزوی و نیز ارتقای سطح پژوهش‌های دینی، همایش کتاب سال حوزه به صورت سالانه برگزار می گردد، بیان داشت: تاکنون به لطف الهی 13دوره از این همايش برگزار شده است.
وی در تبیین وظایف و فعالیت‌های دبیرخانه دائمی این همایش گفت: در کنار برگزاري همايش هاي سالانه، فعاليت هاي ديگري چون برگزاري نشست های نقد کتاب حوزه برای فرهنگ سازي و دستيابي به سطح کتاب معيار، انتشار نشريات و ويژه نامه هاي اطلاع رساني، راه اندازي سايت همايش کتاب سال حوزه، ارتباط، تعامل و همکاري با ساير مراکز در جهت گسترش فعاليت هاي کتاب سال حوزه، تلاش براي حضور هرچه بيشتر بانوان حوزوي در عرصه همايش کتاب سال حوزه، تلاش براي بين المللي شدن این همايش ، ورود پايان نامه هاي علمي سطح 4 حوزه به عرصه داوري و تجليل از آثار علمي حوزويان، انتخاب و معرفی ناشر، کتابخانه وشخصیت علمی برگزیده براساس معیارهای مصوب و... از جمله فعالیت‌هایی است که در دبیرخانه کتاب سال حوزه درحال انجام است.
شناسایی 2500 پژوهشگر حوزوی
حجت الاسلام و المسلمین عماد با اشاره به شناسايي و رتبه‌بندي بيش از 2500 پژوهشگر حوزوي، ابراز داشت: راه اندازي بانک دانشوران حوزوي، ارائه خدمات به پژوهشگران از جمله صدور گواهينامه و معرفي برای دريافت تسهيلات در سازمان‌ها و نهادهای مختلف، تدوین اساسنامه صندوق حمايت از پژوهشگران حوزوي و تصویب آن در شورای عالی حوزه‌های علمیه، حمایت و پشتیبانی از پایان‌نامه‌های ممتاز حوزویان و برگزاری کارگاه‌ها و دوره های کارورزی پژوهشی از جمله اقدامات معاونت پژوهش حوزه های علمیه در راستای شناسایی و حمایت از پژوهشگران حوزوی بوده است.
حمایت از کرسی های آزاداندیشی
وی همچنین با اشاره به انجام مصاحبه هاي علمي با 70 تن از انديشمندان حوزه و دانشگاه در خصوص جنبش نرم افزاري و توليد علم و انتشار آن گفت: برگزاري سلسله نشست هاي آزادانديشي و توليد علم با همکاري ساير مراکز در موضوعات تخصصي علوم اسلامي و انساني، ايجاد بانک اطلاعات جامع آثار توليدي در عرصه توليد دانش و نظريه پردازي، شناسايي، ساماندهي و برنامه ريزي محصولات پژوهشي ، گردآوري و ارزيابي 100 عنوان پايان نامه علمي سطح 3 و 4 حوزوي، اجراي طرح روش‌شناسي دروس خارج علماي معاصر و سلف، حمایت از نشست‌های علمی و کرسی‌های نظریه‌پردازی و تدوین آیین نامه حمایت از نشست های علمی حوزوی، از دیگر فعالیت های معاونت پژوهش است.
معاون پژوهش حوزه های علمیه، در خصوص فعالیت‌های معاونت پژوهش در حوزه‌ی نشریات علمی نیز گفت: حمایت از نشریات برتر و راه‌یافته به پایگاه‌های استنادی علوم جهان اسلام، ساماندهی و حمایت از مجله‌های مدارس علمیه کشور، تأسیس و راه اندازی خانه نشریات و خانه کتاب حوزه، برگزاری کارگاه‌های پایان‌نامه‌نویسی برای طلاب سطوح 3 و 4 حوزه‌های علمیه و تدوین آیین نامه حمایت از آثار مکتوب حوزویان، بخش دیگری از فعالیت های معاونت را تشکیل می دهد.
جشنواره علامه حلی(ره)
وی، برگزاری جشنواره علامه حلي (ره) را از جمله مهم ترین برنامه های معاونت پژوهش حوزه عنوان کرد و گفت: جشنواره علامه حلی (ره) به صورت سالانه، برای گسترش فرهنگ پژوهش در میان طلاب جوان حوزه‌های علمیه در چهار سطح ("پایه اول تا سوم"، "پایه چهارم تا ششم"، "پایه هفتم و هشتم" و "پایه نهم، دهم و سال اول خارج" برگزار می‌شود.
حجت الاسلام و المسلمین عماد در ادامه اضافه کرد: آثار مکتوب طلاب جوان، در قالب‌های مقاله، کتاب و پایان‌نامه، در سطوح چهارگانه مورد بررسی قرار گرفته و حمایت‌های متناسب از آن‌ها صورت می‌گیرد.
وی همچنین بیان داشت: این جشنواره در یازده محور پژوهشی و علمی با موضوعاتی مثل: "تفسیر و علوم قرآنی"، "کلام"، "اخلاق و تربیت"، "منطق و فلسفه"، "فقه" و... برگزار می‌شود.
برکات یک جشنواره پژوهشی
معاون پژوهش حوزه های علمیه با اشاره به آثار برگزاری این جشنواره گفت: از آثار و نتایج برگزاری جشنواره علامه حلی(ره)، می‌توان به "شناسایی نخبگان علمی جوان حوزه‌های علمیه و استعدادهای برتر"، "شناسایی اساتید پژوهشی مدارس و حوزه‌های علمیه"، "شناسایی مدارس و حوزه‌های علمیه‌ای که فعالیت پژوهشی را در برنامه‌های آموزشی خود تدارک دیده‌اند"، "تقویت خودباوری و روحیه علمی در طلاب شرکت‌کننده"، "معرفی ظرفیت و توانمندی علمی حوزه‌های علمیه به مجامع علمی غیرحوزوی"، "رسمیت یافتن جشنواره علامه حلی(ره) در بنیاد ملی نخبگان به عنوان یکی از راه‌های احراز نخبگی علمی نخبگان جوان حوزه‌های علمیه و استعدادهای برتر آن" و "زمینه‌سازی جهت حمایت‌های معنوی و مادی از نخبگان جوان حوزه‌های علمیه" اشاره کرد.
وی با نگاهی به مهم‌ترین فعالیت های مربوط به امور پژوهشي واحدهاي آموزشي، اظهار داشت: طراحی و اجرای فعالیت‌های حوزه آموزش‌های غیر موظفی پژوهش، برگزاری اجلاسه معاونین پژوهش حوزه‌های علمیه سراسر کشور، تاسیس و راه‌اندازی معاونت‌های پژوهش در مدارس علمیه سراسر کشور، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی به منظور ارتقاء مهارت‌ها و توان علمی اساتید و مشاوران پژوهشی، طراحی و اجرای آزمایشی الگوی «شناسایی و پرورش استعداد پژوهشگران طلاب»، برگزاری کارگاه‌ها و دوره های پژوهشی استعدادهای پژوهشی‌گری طلاب و ... از جمله این فعالیت هاست.
انتشار مجلات پژوهشی
حجت الاسلام و المسلمین عماد با اشاره به انتشار مجلات در حوزه و ترویج و فرهنگ‌سازی پژوهش از سوی این معاونت، گفت: مجلات رهنامه پژوهش، خشت اول ، راه دانش و خبرنامه مبتدا، از جمله این نشریات هستند.
وی افزود: مجلات علمی واحدهای آموزشی با مجوز انتشار از معاونت پژوهش استانها به مدیر مسؤولی مدیر واحد آموزشی، سردبیری معاون پژوهش آن واحد آموزشی و هیأت تحریریه‌ای مرکب از طلاب آن واحد در راستای ترویج فرهنگ پژوهش و با هدف انتشار مقالات برتر طلاب آن مدرسه منتشر می‌شود.
معاون پژوهش حوزه های علمیه اضافه کرد: برنامه‌ریزی، ساماندهی، نظارت و ارزیابی و هدایت امور مجلات علمی واحدهای آموزشی و سایر امور، از طریق دبیرخانه‌ای با عنوان «خانه مجلات علمی واحدهای آموزشی» پیگیری می‌شود.
مجله ای برای نیازهای پژوهشی
وی در خصوص فعالیت مجله پژوهش حوزه اظهار داشت: نشریه پژوهشی اطلاع‌رسانی، با هدف تولید، انتشار مقالات و آثار پژوهشگران و صاحب‌نظران حوزوی، به مدیر مسئولی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه و سردبیری یکی از فرهیختگان حوزوی، تأسیس و راه‌اندازی شده است که تاکنون 36 شماره از آن چاپ و منتشر شده است.
حجت الاسلام والمسلمین عما ادامه داد: از نظر محتوا، نشریه دارای موضوعات متنوعی مثل ترجمه متون دینی، علوم کتابداری، انجمن‌های علمی و ... می‌باشد که متناسب به نیازهای جدید در محیط‌های حوزوی و با تصویب هیئت تحریریه آن، آثار و مقالات نویسندگان حوزوی پس از ارزیابی به چاپ می‌رسد.
اجرای طرح استانداردسازی کتابخانه های حوزوی
وی همچنین با اشاره به این که هم اکنون نظام جامع و استانداردسازی کتابخانه‌های حوزوی در حال اجراست، ابراز داشت: تدوین دستورالعمل مدیریت کتابخانه‌ها و آیین نامه تامین منابع کتابخانه‌ای، جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه های حوزه علمیه سراسر کشور و تشکیل بانک اطلاعات جامع، راه اندازی پایگاه ساماندهی و یکپارچه‌سازی کتابخانه های حوزه‌های علمیه، حمایت و پشتیبانی از آثار نویسندگان و مولفان حوزوی، تاسیس و راه‌اندازی کتابخانه های تخصصی در برخی استان‌های کشور از جمله خوزستان، فارس، آذربایجان شرقی و ... از دیگر فعالیت های معاونت پژوهش در بخش امور کتابخانه‌ها می‌باشد.
اقدامات انجام شده در 2 کتابخانه مهم حوزوی
معاون پژوهش حوزه های علمیه در ادامه به فعالیت های صورت گرفته از سوی این معاونت در کتابخانه مرحوم آیه الله العظمی حائری(ره) واقع در مدرسه علمیه فیضیه قم اشاره کرد و گفت: خرید کتب خارجی از کشورهای مصر، اردن، سوریه، لبنان و...، سامان دهی منابع و فهرست نویسی از کتب بخش محققین، عمومی، مخزن اصلی فناوری اطلاعات و امانی، افتتاح سالن ویژه امانی، ارتقاء و توسعه بانک جامع اطلاعات، توسعه و ارتقاء شبکه کابلی کتابخانه ، ثبت نام اعضای جدید و نیز تاسیس سالن مطبوعات دیجیتال از جمله این فعالیت هاست.
وی همچنین فعالیت‌های انجام شده در کتابخانه مرحوم آیه الله العظمی بروجردی(ره) واقع در مسجداعظم را مورد توجه قرار داد و افزود: مجموعه‌سازي کتب و نشریات، ساماندهي منابع در بخش نسخ خطی و چاپ سنگی، ورود اطلاعات كتاب‌شناختي بيش از 2000 هزار نسخه خطي كتابخانه، نصب و بهره برداري از نرم افزار سيستم گردش امانت بر روي شبكه كتابخانه، ثبت نام عضو جديد براي مطالعه در دو بخش برادران و خواهران و نیز عضو جديد براي بانك اطلاعات ديجيتال، ارائه خدمات كتابداري به بيش از 5000 نفر عضو فعال در بخش برادران و خواهران با ظرفيت استفاده 400 نفر همزمان و ارائه خدمات به بانك اطلاعات 3000 نفر عضو فعال در دو بخش برادران وخواهران و... فعالیت‌های صورت گرفته در این کتابخانه عظیم و معتبر را شامل می شود.
جدیت در برنامه ریزی و نظارت
حجت الاسلام و المسلمین عماد، برنامه ریزی و نظارت را از جمله اهداف و ماموریت های اصلی معاونت پژوهش حوزه های علمیه عنوان کرد و در تشریح برنامه ها در این عرصه گفت: تدوین و ابلاغ آیین‌نامه اجرایی نظارت و ارزیابی فعالیت‌های پژوهشی استانها، طراحی شاخص‌های ارزیابی عملکرد نظام پژوهش حوزه‌های علمیه، نظارت و ارزیابی عملکرد معاونت‌های پژوهش مدیریت‌های استانی، برگزاری دوره‌های دانش افزایی مدیران و کارشناسان معاونت پژوهش، بخشی از فعالیت‌ها در این عرصه را شامل می‌شود، ضمن آن که هم اکنون، طرح وضعیت سنجی پژوهش حوزه‌های علمیه استانی در حال اجراست.
نگاهی گذرا به فعالیت های استانی
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه به انجام مطالعات کارشناسی و برنامه‌ریزی برای اجرایی‌سازی مطالبات مقام معظم رهبری در حوزه پژوهش از طریق راه اندازی کارگروه تخصصی اشاره کرد و ابراز داشت: در بخش امور استانی این معاونت، برخی از فعالیت‌های انجام شده شامل راه‌اندازی، پشتیبانی، هماهنگ‌سازی و ارتقاء معاونت‌های پژوهش در استان‌های کشور، برگزاری سه اجلاسیه سالانه معاونان پژوهش، مدیریت‌های استانی، بازدید از فعالیت‌های معاونت‌های پژوهش استانها و نیز همکاری در برگزاری جشنواره علامه حلی (ره) بوده است.
ارتباطات و همکاری های علمی
حجت الاسلام و المسلمین عماد در خاتمه سخنان خود به ارتباطات و همکاری‌های علمی معاونت پژوهش حوزه های علمیه و نیز مشارکت و عضویت در بسیاری از هیئت ها، شوراها و نهادهای مهم علمی و پژوهشی کشور اشاره کرد و گفت: این معاونت، فعالیت‌های مهم دیگری مثل دبیری دبیرخانه شورای اعطای مجوزها، دبیری ستاد پیگیری رهنمودهای مقام معظم رهبری مستقر در جامعه مدرسین حوزه، دبیری شاخه علوم ارزشی و معرفتی ممیزی علوم و نیز ریاست کمیسیون تخصصی علوم انسانی، معارف اسلامی و هنر را بر عهده دارد، ضمن آن که ما با مراکز علمي پژوهشي و ساير دستگاه های دولتی و خصوصی نیز ارتباط و همکاری‌های علمی خوب و بسیار سازنده‌ای داریم.
