در گزارش ذیل خبرنگار خبرگزاری حوزه دغدغه‌ها و نقاط قوت و ضعف مدیریت و برنامه‌های اسکان زائران حضرت علی بن موسی الرضا(ع) را بررسی کرده است.

فصل تابستان است و هوا گرم. مشهد هم شلوغ است. این شلوغی سبب می شود که قسمتی از دلخوشی زیارت برایم محقق نشود: «رسیدن دست به ضریح». گرمای هوا هم اذیت کننده است. بلیت قطار هم که قربانش بروم تا دو هفته بعد پر است، مگر قطارهای درجه دو و سه. اما اینها دغدغه من نیست. آنچه بیشتر ذهنم را مشغول کرده این است: آیا جا گیر می آید؟

از زمانی که به یاد دارم، هنگام سفر به مشهد این دلشوره را داشته ایم. پدر و مادرهایمان و حالا خودمان. ده سال بیشتر نداشتم که به همراه پدر و مادر به مشهد رفتیم و در عالم کودکی از زیارت چیزی نفهمیدیم، اما خاطره گشتن دنبال مکانی برای اقامت هیچگاه از یادم نمی رود. نمی دانم کی این دل شوره تمام می شود، اما همین قدر می دانم که حالا دیگر دلشوره جا و مکان، همراه اول ما! در سفرهاست.

نمی دانم آیا تا حالا با زن و بچه، ساک و چمدان به دست به دنبال یک مکان استراحت در مشهد بوده اید یا نه؟ و آیا آخر مانند من مجبور شده اید به یکی از خانه های استیجاری با امکانات رفاهی در حد هتل 6 ستاره! پناهنده شوید یا نه؟

به میدان های اطراف حرم که می روم صدای "سوئیت، سوئیت"و تابلوهای کوچک "آپارتمان، سوئیت" در دست چند موتورسوار، گوش و چشم را به خود جلب می کند. برای امتحان هم که شده با یکی از این "مشتری جذب کن ها !" همراه می شوم. سوار موتورش می شوم و به کوچه ای در خیابان طبرسی می رویم. در خانه مورد نظر چند خانواده دیگر ساکن هستند و ما هم قرار است با این زائران همسایه شویم. سهم ما یک اتاق حدودا 9 متری است که با کلاس ترین امکاناتش یک کولر آبی زمینی است. نه از یخچال خبری است و نه از حمام. دستشویی هم که مشترک است. جمعیت خانواده ها آن قدر زیاد است که آدم سردرد می گیرد. بابت این اتاق قرار است شبی 15 هزار تومان بپردازیم. عطای بیت را به لقایش می بخشم و از آن بیرون می روم.

*مهم ترین دغدغه زائران چیست؟

حسین عبداللهی که از قم به مشهد آمده است می گوید: به سختی توانستم یک مسافرخانه پیدا کنم که دو روز در مشهد بمانم. وضع مکان های اقامتی اصلا خوب نیست. یا گران است که ما توان آن را نداریم یا بی کیفیت است که باید تحمل کنیم.

اما سید علی هاشمی که صدها کیلومتر راه را از بوشهر تا مشهد طی کرده، چاره بهتری داشته است. او می گوید: با چند نفر از دوستان به یک حسینیه رفتیم البته از قبل هماهنگ کرده بودیم. آدم با گرسنگی می تواند کنار بیاید اما با بی جایی اصلا!

*مسئولان چه می گویند؟

جواد آرین منش، رییس دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی، مهم ترین دغدغه زائر را مساله اقامت او می داند و می گوید: مشهد نزدیک به 60 درصد از اماکن اقامتی کشور را در اختیار دارد و در ایام تابستان علاوه بر این مراکز اقامتی، تعداد زیادی از مدارس و مراکز اقامتی نهادها و دستگاه های مختلف از جمله همین دانشگاه برای خدمت به زائران بسیج می شوند،  باز هم گران ترین بخش هزینه سفر به مشهد مسکن است و ما در برخی مواقع سال (مانند نوروز) با بحران مواجه‌ایم.

وی می افزاید: ممکن است به اندازه هتل نشینان هتل وجود داشته باشد، اما بیشتر مردمی که به مشهد مشرف می شوند طبقه متوسط و پایین جامعه اند که نیازمند وجود مراکز اقامتی ارزان قیمت هستند.

فریدون فعالی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی و قائم مقام رییس سازمان هم مهم ترین دغدغه  زائر را مکان اقامت می داند و با اشاره به اینکه سطوح مختلفی از اماکن اقامتی (از مسافرخانه و مهمان پذیر تا هتل های چند ستاره) در مشهد وجود دارد، خاطرنشان می کند: هم اکنون در استان یک هزار واحد اقامتی داریم که قطعا تعداد تخت آنها متناسب با تعداد زائران نیست، چون برخی زمان ها پیک مسافر داریم و در برخی موارد با خلوتی مواجه هستیم. به طور میانگین حدود 73 درصد از مراکز اقامتی ما اشغال است و در طول سال این عدد به حدود 60 درصد می رسد

وی این رقم را برای سرمایه گذاری نامناسب می داند و می گوید: در حوزه گردشگری بازدهی زیر 60 درصد اقتصادی نیست.

*دلشوره اقامت یا فرهنگ زیارت؟

اما دکتر سید امیرحسین قاضی زاده، نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مهم ترین دغدغه برای افراد مختلف تفاوت می کند و از موضوع غذا تا مکان اقامت را در بر می گیرد به نکته مهمی اشاره می کند.

او می گوید: مهم ترین دغدغه این است که زائری که سه روز به مشهد می آید و بر می گردد، بتواند چنان معرفتی پیدا کند که رفتار دینی او تغییر یابد.

مشکل اصلی این است که فرد به حرم می رود زیارت هم می کند، اما میانگین ماندن او در حرم یک ساعت بیشتر نیست. ما باید برنامه هایی داشته باشیم که در طول زمان خروج زائر از منزل تا هنگام بازگشت او، به شبهاتش پاسخ دهیم، باور او را محک بزنیم و اشکالات او را برطرف و به رفتار تبدیل کنیم. در این صورت است که زائر وقتی به شهر خود بر می گردد، رفتار دینی بهتری از خود بروز می دهد.

دغدغه بهره مندی بهتر و بیشتر از فرصت زیارت کاملا به جا و به حق است، اما هنگامی که زائر خیال راحتی از بابت مکان اقامت نداشته باشد، سختی حضور در مشهد لذت دو چندان زیارت را از او سلب می کند. مسئولان امر باید به فکر تهیه مکان های اقامتی مناسب برای زائرانی باشند که کیلومترها راه را به عشق امام رئوف به مشهد مقدس می آیند و چه بسا شبی بیشتر هم مهمان حضرتش نباشند.

کاری کنیم که شیرینی خاطره زیارت امام رضا(عليه السلام) همیشه در یاد فرزندانمان بماند.

چنین باد!

حوزه‌نیوز