خبرگزاری حوزه/كوير براى حضورت نورانى مى‌شود و پنجره‌ها به شوق رويت، نيمه شبى را به سوى خورشيد باز نمى شوند . كوچه پس كوچه هاى قم به يمن حضورت نورانى و سروهاى آزاد به احترامت قيام مى‌كنند.

آرام آرام، بر پهنه كوير حضور پرولايت شكوفه مى‌دهد؛ غربت به يمن غريب معنامى يابد.

دلم مى خواهد برايتان از بانويى سخن بگويم كه خيال سبزتان نيمه شبى بر اقامه سبزش سلام مى‌دهد و در آينه حرمش چهره آرايد.

برايتان از بانويى سخن مى‌گويم كه همانند حضرت زينب‌(س) كه براى قيام قربانى داد و خورشيد عاشورا را با صبرش تعريف كرد، او هم با قدم‌هاى پرحياتش، به سرزمين كويرى قم حيات بخشيد .

برايتان از بانويى سخن مى‌گويم كه به يمن حضورش، شهر قم، مركز صدور علم و دانش علوى شد و محلی برای رشد وبالندگى .

برايتان از بانويى سخن مى‌گويم كه بارگاه زيبايش، پناهگاه دل‌‌هاى عاشقى است كه شب‌هاى چهارشنبه در جمكران بيتوته مى‌كنند. به نيابت از شيعه در نيمه شب‌هاى كويرى قم، سربرآستان حرم حضرت دوست مى‌سايند، براى ظهور گل نرگس دعا مى كنند و از بانوى كرامت، براى شكوفه دادن درخت اجابت، استمداد مى طلبند.

معصومه‌(س) …

معصومه‌(س) تفسير معصوميت است كه روزگارى در مدينه طلوع كرد، معصومه‌(س) اقامت غربت است در روزگار غربت نگاه ها، معصومه‌(س) تفسير بلند تبعيت است از ولايت .

معصومه‌(س) نگاه سبزى است كه از معصوميت سرچشمه مى‌گيرد، معصومه‌(س)، روزگار دلداگى است واز غربت به قربت رسيدن .

معصومه‌(س) ترجمان بلند عاشوراست و قصه با زينب‌(س) هم سفرشدن .

معصومه‌(س) فلسفه شيدايى است و غزل ماندن و بودن، معصومه‌(س) نگين ايران است كه در قم، شهر اقامه مى درخشد.

معصومه‌(س) ضريت بالاى ارادت به ولايت است، معصومه‌(س)، قصه بلند مدينه تامشهد است .

معصوم‌(س) انتهاى متبلور است. معصومه سرسلسله تنهايى است، معصومه‌(س) فانى فى الله است.

شرح مقام، منقبت، والایی و شرافت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها برای نگارنده کاری بس دشوار و ناشدنی است. او دریاست و من با انگشتانه وجود خویش چگونه می‌توانم به گفتن از او و سفتن در آشناییش مبادرت ورزم، در حالی‌که قطره‌ای دور از دریا و در این وادی سخت‌، بی اهلیتم.

اما به مدد پاکان و بزرگان و به یاری آنچه یادگار اوست، به اشارتی می گذرم و حیرت در این وادی سرگشتگی، ایمان، رستگاری، شیدایی و شور و شرف را به اهلش می‌سپارم.

یکی از زیباترین و دل انگیزترین روایات تاریخی در باب مقام و منزلت حضرت معصومه سلام الله علیها مربوط می‌شود، به ذکر خاطره‌ای حقیقی و حقیقتی واقعی از زبان و بیان حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی که رادمرد بی بدیل عرصه ایمان، علم، عبادت، دیانت، خلوص و پاکی بود.

گفتاری و دیداری که دل از دل انسان می‌برد و او را در وادی شعف و شیدایی، مست از سبوی صهبای آسمانیان می‌کند.

حضرت آيت الله مرعشي نجفي به طلاب مي فرمود: علت آمدن من به قم اين بود كه پدرم سيد محمود مرعشي نجفي (كه از زهاد و عباد معروف بود) چهل شب در حرم حضرت امير عليه السلام بيتوته نمود كه آن حضرت را ببنيد, شبي در (حال مكاشفه) حضرت را ديده بود كه به ايشان مي‌فرمايد: سيد محمود چه مي خواهي؟ عرض مي كند: مي خواهم بدانم قبر فاطمه زهراء عليها السلام كجاست؟ تا آن را زيارت كنم.

حضرت فرموده بود: من كه نمي توانم «بر خلاف وصيت آن حضرت» قبر او را معلوم كنم. عرض كرد: پس من هنگام زيارت چه كنم؟ حضرت فرمود: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه عليها السلام را به فاطمه معصومه‌ عليها السلام عنايت فرموده است، هر كس بخواهد ثواب زيارت حضرت زهرا عليها السلام را درك كند، به زيارت فاطمه معصومه عليها السلام برود.

آيت الله مرعشي مي‌فرمودند: پدرم مرا سفارش مي كرد كه من قادر به زيارت ايشان نيستم اما تو به زيارت آن حضرت برو, لذا من به خاطر همين سفارش, براي زيارت فاطمه معصومه عليها السلام و ثامن الائمه عليها السلام آمدم و به اصرار موسس حوزه علميه قم, حضرت آيت الله حائري در قم ماندگار شدم. آيت الله مرعشي در آن زمان فرمودند: شصت سال است كه هر روز من زائـــر حضرت هستم.

بانوی ایمان و خرد و بصیرت، رهپوی راه امامان همام و یادگار باب الحوائج، کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها که حضور و ظهورش در شهر قم آنرا به تقدس و تشرف و تمکن معنوی بی بدیلی نائل آورد و منبعی سرشار و فیضی مستدام نصیب این خطه عالم خیز کرد، براستی و درستی از امازادگان و والاتباران واجب التعظیم سرزمین ماست.

شهر قم به مدد دو نعمت الهی و موقعیت ربانی و پشتوانه عرفانی در طول تاریخ حائز اهمیت و جالب توجه بوده است و البته به سبب همین دو نعمت و موهبت آسمانی، این شهر محل انتشار و تشعشع فیوضات فراوانی برای مسلمانان ایران و جهان بوده است.

وقوف و حضور حضرت فاطمه معصومه(س) و حوزه علمیه قم که هر دوی این نعمات جزء امتیازات برجسته و بی بدیل این شهر شریف به شمار می آید.

قم به مدد همین دو موهبت و نیز ارزشهایی که با استعانت از این موقعیت بدان نائل آمده و نیز فرهنگ و منشی که در آن منتشر گشته در طول تاریخ منشأ خدمات و آثار مهم و اتفاقات خطیر و حساس و حیاتی بوده است که بی تردید می توان گفت مهم ترین و عظیم ترین و اثرگزارترین آنها، جرقه ها و بارقه های نهضت اسلامی و انقلاب کبیر مردم مسلمان ایران به رهبری حضرت امام خمینی است که در واقع از دامان قم و با محوریت و مرکزیت این شهر به وقوع پیوست و مهم ترین واقعه قرن اخیر در جهان بشریت شد.

بی تردید آرامگاه مقدس حضرت معصومه(س) که به نوعی مأمن و ملجأ مردم این سامان و سایر مسلمانان و شیعیان جهان است، بیشترین تأثیر را در ایفای این نقش مهم توسط قم و اهالی اش در طول تاریخ داشته است و این همه در حالی است که نظر عنایت این بانوی الهی بر مردمان این سامان از هر نظر و هر جهتی، بی بدیل و دلپذیر است.

نمونه‌های این عنایت ربانی و توجه بنده نوازانه، بسیار است و تنها جرعه‌ای از یک توجه دلکش را بار دیگر از زبان حضرت آيت الله مرعشي نجفي(ره) می نوشیم:

شب زمستاني بود كه من دچار بي‌خوابي شدم; خواستم حرم بروم, ديدم بي‌موقع است, آمدم خوابيدم و دست خود را زير سرم گذاشتم كه اگر خوابم برد خواب نمانم, در عالم خواب ديدم خانمي وارد اطاق شد «كه قيافه او را به خوبي ديدم ولي آن را توصيف نمي كنم» به من فرمود: سيد شهاب! بلند شو و به حرم برو; عده اي از زوار من پشت در حرم از سرما هلاك مي شوند, آنها را نجات بده.

ايشان مي فرمايند: من به طرف حرم راه افتادم, ديدم پشت در شمالي حرم (طرف ميدان آستانه)عده اي زوار اهل پاكستان يا هندوستان(با آن لباس‌هاي مخصوص خودشان) در اثر سردي هوا پشت در حرم دارند به خود ميلرزند, در را زدم, حاج آقا حبيب (كه جزء خدام حضرت بود) با اصرار من در را باز كرد, من از مقابل و آنها هم پشت سر من وارد حرم شدند و آنها در كنار ضريح آن حضرت مشغول زيارت و عرض ادب بودند; من هم آب خواستم و براي نماز شب و تهجد وضو ساختم...

عمه سادات سلام علیک

روح عبادات سلام علیک

عمه سادات بگو کیستی

فاطمه یا زینب ثانی استی

چشمه نوری به کویر قمی

آب حیات دل این مردمی

کاش شبی مست حضورم کنی

باخبر از وقت ظهورم کنی

*خاطرات آیت الله العظمی مرعشی برگرفته از تارگاه اینترنتی اندیشه قم

حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها دارای شخصیتی رفیع و والا مقام می‎باشد به طوری كه ائمه طاهرین علیهم السّلام از این بانو، با جلالت و تكریم یاد كرده‎اند و حتی پیش از ولادت آن حضرت، بلكه پیش از ولادت پدر بزرگوارش، نام او بر لسان بعضی از ائمه علیهم السّلام آمده و از مقام والای او سخن گفته‎اند كه به بعضی از آنها اشاره می‎شود.

امام صادق علیه السّلام می‎فرمایند: «اَلا اِنَّ قم حَرَمی و حرم وَلدی من بعدی...»[1] بدانید قم حرم من و حرم فرزندانم پس از من است، زنی از فرزندان من در این شهر در می‎گذرد كه او دختر موسی است... .»

 امام صادق علیه السّلام در حدیثی دیگر پیش از این كه این فرزند گرانقدر متولد شود از فضیلت زیارت و مدفن او سخن می‎گوید و شیعیان را به اهمیت آن توجه می‎دهد و می‎فرماید: «شهر قم، حرم ما است و در آن زنی از فرزندان من مدفون می‎شود، به نام فاطمه هر كس او را زیارت كند بهشت برای او ثابت می‎شود... .»[2]

 حضرت فاطمه معصومه علیهاالسّلام، كه بعد از حضرت زهرا سلام الله علیها از جهت گستردگی شفاعت، هیچ بانویی به شفیعه محشر حضرت معصومه سلام الله علیها نمی‎رسد.

 همه این بیانات حاكی از شأن، عظمت و فضیلت این بانوی مكرم اسلام می‎باشد. بی‎شك این فضایل و خصوصیات اخلاقی این بانوی بزرگ است كه او را دارای چنین مقام و منزلتی نموده است چون امام موسی كاظم علیه السّلام دارای 37 فرزند بود كه در میان آنها این بانوی مكرم است كه مثل ستاره‎ای درخشان می‎درخشد و در میان فرزندان امام كاظم علیه السّلام بعد از امام رضا علیه السّلام هیچ كدام هم سنگ او نمی‎باشد. حال به خصوصیات و فضایلی اشاره می‎كنیم كه باعث عظمت و درخشش او در میان دیگر امامزادگان شده است.

شرافت خانوادگی

او ماه تابانی است كه از برج امامت طلوع كرده در آغوش امامت تربیت یافته، قنداقه امامت را نیز در دامن خود پرورش داده است زیرا او دختر امام، خواهر امام و عمه امام است. همه نیاكان او مشعل‌داران امامت، پرچمداران هدایت، اسوه‎های فضیلت و استوانه‎های ولایتند. و مادر بزرگوارش از بانوان با فضیلت، از اسوه‎های تقوا و شرافت و همچنین از زنان كم‌نظیر تاریخ بشریت است.

بدیهی است كه تأثیر شخصیت پدر و مادر در روح و جسم فرزندان را نمی‎توان انكار كرد این ویژگی در وجود حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها نیز بروز یافت و از هر دو طرف فضایلی را به ارث برد و می‎توان سر برتری آن حضرت بر دیگر فرزندان موسی بن جعفر علیه السّلام را در همین نكته یافت. البته این نمی‎تواند به معنای تأثیر نداشتن تلاش و كوشش آن حضرت در این راه باشد بلكه علاوه بر همه شایستگی‎های فردی كه در وجود خویش به وجود آورده بود از این عوامل نیز به عنوان مكمل و پشتوانه ترقی و تكامل معنوی اخلاقی و علمی سود می‎برد.

عبادت حضرت معصومه سلام الله علیها

بنا به تصریح قرآن هدف از خلقت انسان چیزی جز عبادت و بندگی خداوند نیست كسانی كه به این هدف مهم پی بردند در راه رسیدن به عالی‌ترین مرحله آن سر از پا نمی‎شناختند.

یكی از عالی‌ترین نمونه‎های عبادت و بندگی خدا از خاندان ولایت و امامت، كریمه اهل بیت فاطمه معصومه سلام الله علیها می‎باشد. او با عبادت و شب زنده‎داری هفده روزه‎اش در واپسین روزهای عمر شریفش در مدت اقامتش در منزل موسی بن الخزرج، گوشه‎ای از یك عمر عبودیت و خضوع و خشوع ایشان در برابر ذات پاك الهی است.[3]

محدثه بودن آن حضرت

از ویژگی‎های حضرت دیگر معصومه سلام الله علیها این بود كه علوم اسلام و آل محمد صلّی الله علیه و آله آگاهی داشت و آن حضرت از جمله روایت كنندگان حدیث بود و چندین حدیث است كه در سند آنها نام حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها به چشم می‎خورد كه علامه بزرگوار امینی در كتاب شریف الغدیر به بعضی از آنها استناد می‎كند مانند، عن فاطمه بنت علی بن موسی الرضا حدثتنی... «من كنت مولاه فعلی مولاه.»[4] نقل این احادیث حاكی از مقام علمی والای آن بانو می‎باشد.

لقب معصومه سلام الله علیها

مقام عصمت كه عالی‎ترین مقام معنوی و پاكی است، درجاتی دارد، و در وهله اوّل بر دو گونه است:

الف- معصوم از خطاء.

ب- معصوم از گناه.

حضرت معصومه سلام الله علیها مانند حضرت زینب علیهاالسّلام در یكی از درجات عصمتند، گر چه در درجات چهارده معصوم علیهم السّلام نباشد.

روایت شده است که حضرت رضا علیه السّلام فرمودند: «من زار المعصومة بقم كمن زارنی»[5]؛ كسی كه معصومه را در قم زیارت بكند مانند آن است كه مرا زیارت كرده گرچه شواهد و قرائن در مورد مقام عصمت حضرت معصومه سلام الله علیها بسیار است، ولی سخن فوق از امام معصوم علیه السّلام شاید اشاره‎ای باشد كه حضرت معصومه سلام الله علیها دارای مقام عصمت بوده است، ضمناً این سخن بیانگر آن است كه: این لقب را حضرت رضا علیه السّلام به فاطمه كبری سلام الله علیها داده است. وگرنه نام آن حضرت معصومه نمی‎باشد.

شفاعت گسترده

اعتقاد به شفاعت انبیاء و اولیاء از ضروریات مذهب شیعه است و هیچ تردیدی در آن نیست. و بالاترین جایگاه شفاعت، از آنِ رسول گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله است كه در قرآن كریم از آن به (مقام محمود) تعبیر شده است. همانا دو تن از بانوان خاندان رسول مكرم صلّی الله علیه و آله هم شفاعت گسترده‎ای دارند كه بسیار وسیع و جهان شمول است.

1. خاتون محشر، صدیقه اطهر، حضرت فاطمه سلام الله علیها.

 2. شفیعه روز جزا، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسّلام، كه امام جعفر صادق علیه السّلام در این رابطه می‎فرماید: «تَدخل بِشفاعتها شیعتنا الجنته باجمعهم»[6]؛ با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می‎شوند.

 زیارتنامه مخصوص

 یكی از شواهد عظمت استثنایی حضرت معصومه سلام الله علیها زیارتنامه‎ای است كه به خصوص، حضرت رضا علیه السّلام در شأن او صادر فرموده است. زیرا بعد از فاطمه زهرا سلام الله علیها تنها زیارتی كه از امام معصوم‌(ع) برای یك زن نقل شده، زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها است و هیچ یك از بانوان خاندان عصمت و طهارت زیارت مخصوص از امام ندارد.

 پی‌نوشت‌ها:

 1- سفینة البحار، ج 2، ص 276.

2- علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 6، ص 216.

3- قم شناسی و گردشگری، ص 292.

4- علامه امینی، الغدیر، ج 1، ص 196.

5- ریاحین الشریعه، ج 5، ص 35.

6- علامه مجلسی، بحار الانوار، ج 6، ص 228.