به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمين احمد مبلغي در نشست تخصصي فقه رسانه در قم، در زمینه فقه رسانه، به امکان استخراج نظریه اسلام در مورد رسانه از"... فَبَشِّر عِبادِ الَّذِینَ یَستَمِعُونَ القَولَ فَیَتَّبِعُونَ اَحسَنَه"( الزمر: ۱۷و۱۸) پرداخت و گفت: تفاسير مختلفی از اين آيه قابل ارائه است که بر اساس هر تفسیر، نظریه‌ای با مختصاتی خاص شکل می‌گیرد.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد: تفسير این آیه را بايد به صورت آزاد و با دقت فراوان انجام دهيم تا فرصت کافی برای اظهار نظر و اتخاذ موضع از خاستگاه دین نسبت به یکی از حساس‌ترين مقوله های جهان بشري، یعنی رسانه فراهم آید.

  وی افزود: "فقدان وسعت دید در منابع دینی" و "نبود دقت پر رفت و برگشت نسبت به این منابع" به بازتکرار مطالب و كمتر درگير با وضعيت‌هاي پيچيده رسانه و بيشتر مرتبط به اخلاق عمومي و حاشيه ای منجر می شود.

رييس مركز تحقيقات اسلامي مجلس خاطرنشان كرد: بايد عمق رسانه را موضوع بحث قرار دهيم؛ لذا برای نظریه پردازی نسبت به رسانه راه سختي در پيش است.

 وی به یکی از تفاسیر محتمل نسبت به آیه" ....فَبَشِّر عِبادِ الَّذِینَ یَستَمِعُونَ القَولَ فَیَتَّبِعُونَ اَحسَنَه"،  اشاره کرد و گفت: اين آيه هنگامی که سخن از سه مقوله"ارائه قول" و "استماع قول" و سپس "اتباع قول احسن" را مطرح می کند،  نگاه به "جامعه بما هی جامعه"دارد، به این معنا که جامعه به عنوان محل حضور و اجتماع انسان‌ها، مدل و شیوه ای که به ارتقای آن بیانجامد، شیوه ای است که بر تحقق این سه مقوله تمرکز بیابد.

حجت الاسلام والمسلمین مبلغی در توضیح مدعای خود با اشاره به این که قالب بیانی اين آيه، به گونه اي است که آن را در عداد آیات ناظر به جامعه انسانی قرار می دهد، گفت: به ذهن، چنین تداعی می شود که آیه، گویا يك مقوله كشش پذير و تطبيق پذیر نسبت به هر جامعه را ارائه می‌کند؛ منتهی در هر جامعه اي نوع تطبيق آن تفاوت می یابد.

  استاد حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: وقتي قول و استماع قول بايد صورت گيرد، در جامعه اسلامي به صورت طبيعي اين دو بر بستری از پيشرفت و تكامل فكري و اعتقادي ناشی از دین، استوار می شوند و به تعبیر دیگر، فرصت بهره مند شدن از استانداردهای اندیشه فکر اسلامی و فرصت رجوع به منابع اسلامی را با خود به همراه دارند.

وي ادامه داد: بر همين اساس، این قول در جهت تقوازدایی شکل نمی‌گیرد؛ بلکه بهره‌گیری از وحی بر آن سایه می گسترد؛ ولی این دو وقتی در جامعه انساني که هنوز اسلام را نپذیرفته اند، صورت می‌گیرند، به فراخور وضعیت آنها تحقق می‌یابد به شرط آن که از مدار فطرت که معیار حسن شناسی و احسن شناسی می باشد خارج نگردند. آن جا هم قول و استماع قول است.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی یادآور شد: اگر كسي مسلمان نبود و در یک جامعه انساني زیست می کرد آيا قول و استماع قول ندارد؟! طبعا او هم بايد بگوید و باید گوش دهد، چرا ما همه فرصت ها را به صورت حد اکثری می بینیم و فكر مي كنيم که فقط بايد يك وضعيت باشد. 

 وی براي اثبات نظریه خود به چند نكته مبنايي اشاره کرد و گفت: اگر اين نكته ها را كنار هم بگذاریم و بعد به اين آيه برگرديم، هضم اين تفسير راحت تر خواهد بود.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس اضافه کرد: یکی از این نکات این است که آیات متوجه به جامعه در قرآن به چند دسته تقسیم می شوند، که عبارتند از ِآیات ناظر به جامعه انسانی، آیات ناظر به جامعه دینی به معنای اعم (یعنی همه ادیان سماوی) و آیات ناظر به جامعه اسلامی.

وی آیه " وَلَوْلاَ دَفْعُ اللّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الأَرْضُ وَلَكِنَّ اللّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ"( بقره/ 251) یکی از آیات ناظر به جامعه انسانی دانسته و گفت: همانطور که علامه در المیزان گفته است این آیه در مقام اشاره به حقیقتی است که جامعه انسانی بر آن قوام یافته و آن تنازع در بقاء و انتخاب وضع طبيعي است، از این رهگذر آبادانی زمین و مصونیت از فساد صورت می‌گیرد.

 حجت الاسلام والمسلمين مبلغی آیه " ... وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا ... "(حج/40) را آیه‌ای ناظر به جامعه ادیانی معرفی کرد و گفت: عبادت‌گاه‌های سه دین سماوی در این آیه کنار هم قرار گرفته اند و مطلوبیت حفظ آن ها از این آیه به وضوح به دست می آید؛ البته این آیه معنای آن نیست که اگر کسی بداند که ادیان قبل از اسلام نسخ شده، در عین حال باز هم به اسلام گرایش نیابد از او قبول می شود؛ به هر حال آیه ناظر به جامعه ادیانی دارد.

حجت الاسلام والمسلمين مبلغی با بیان این که وقتی قرآن برای جذب کفار می‌گوید "افلا تعقلون"، معلوم می شود در غیر مسلمان عقلي وجود دارد و این عقل است که به دين گرايش می یابد و عقل سرمایه ای کمی نیست، ابراز داشت: قرآن به خوبی صراحت دارد كه نزد انسان هر چند غيرمسلمان، عقل وجود دارد و گرنه دعوت آنها به تعقل بي معنا مي بود . بنابراين بپذيريم این عقل است كه قول ارائه می کند، عقل است که مي شنود و احسن را انتخاب می كند.

وي ادامه داد: "احسن" حتي در مرتبه پايين، از نظر اسلام مطلوبيت دارد؛ اسلام براي خير و حسن، هر اندازه هم كم باشد، ارزش قائل است و چنان نيست كه خير كه بايد به يك حد كمال برسد تا مقبول گردد.

این محقق حوزوی یادآور شد: طبق آن چه گذشت، این آیه با توجه به این که انسان دارای عقل است و گفتن، شنیدن و پیروی کردن هر سه بر اساس عقل انجام می گیرد و همیشه حسن در هر شرائط و هر جامعه شناخت آن خوب و کمال بخش است.

رييس مركز تحقيقات اسلامي مجلس خاطرنشان كرد: اسلام با این آیه قاعده‌ای کلی را ارائه کرده که در هر جامعه تا مادام که افراد آن جامعه از مدار وضعیت فطری - انسانی خود که قدرت "شناخت حسن و احسن " را دارند خارج نشده باشند، باید روندی فراهم آید که بر پایه امکان بلکه تضمین تحقق سه مقوله "ارائه قول"، "استماع قول" و"اتباع قول" شکل گیرد، بنابراين اين نگاه بايد مبنای تشکیل رسانه قرار گیرد.

استاد حوزه علمیه قم در پایان گفت: این آيه با جامعه انساني - فطري حرف مي زند که جامعه اسلامی مصداق اکمل آن است؛ از این رو، آنچه سرمایه‌گذاری بر دروغ، تزوير و فريب است، از موضوع آیه خارج است؛ زیرا مصداق قول حسن نیست و بداخلاقی است.