خبرگزاری حوزه/ روز عرفه از برجستهترین لحظات سال و درنگهای جانانه زمانه برای مسلمین جهان و خطیرترین و زیباترین نمایشهای خلقت در تصویرگری اجتماعی ربانی حول محوری روحانی است که راز و نیاز با حضرت معبود، جان و جهانی دیگر را برای میهمانان این ضیافت الهی شکل میدهد.
عرفه با حقیقت خود در فرهنگ اسلامی، حضوری باهرالنور دارد حضوری از جنس عشق و شور و شعور؛ حضوری که در آن، رمز معرفت با راز عاشقی پیوند می خورد و تصویری به بلندای کلام ناب حضرت اباعبدالله الحسین –علیه السلام- پدید می آورد.
این که روز عرفه با دعای ناب و کلام تابناک حضرت اباعبدالله(ع) پیوند می خورد و به روز عید قربان منتهی میشود، سراسر نشانههای عرفانی و حقایق ربانی است که بر این دوران خطیر و خاطره انگیز شیعیان منطبق گشته، جان و جهانشان را رنگ و بویی دیگر داده است.
حسین(ع) با آن حج ناتمام، با قربانیانی از جنس اولاد پیامبر(ص)، رو به سوی قربانگاهی دارد که کرب و بلایش، از دوران پیامبر(ص) و پیشتر از آن، از ازل، داغی بر دل هر جان تابناک گذاشت و تاریخ را بر مدار عاشقی رقم زد.
و چه تلاقی تأمل برانگیز و خطیری، اینکه عرفان عرفه و فداییان قربان، در آوردگاه و دانشگاه دعای عرفه حسین(ع)، جان میگیرد و جانانه میشود.
این گفتار را با لمحه ای از خوان پربرکت و پرکرامت دعای عرفه و نیز با قطرهای از این دریای شورانگیز ادامه می دهیم و به ملکوت این وعده صادق حضرت حق ورود می یابیم، باشد که رستگار شویم و از اهالی عرفه به شمار آییم.
اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَيْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ وَلا لِعَطائِهِ مانِعٌ وَلا كَصُنْعِهِ صُنْعُ صانِعٍ وَهُوَ الْجَوادُ الْواسِعُ فَطَرَ اَجْناسَ الْبَدائِعِ واَتْقَنَ بِحِكْمَتِهِ الصَّنائِعَ لا تَخْفى عَلَيْهِ الطَّلايِـعُ وَلا تَضيعُ عِنْدَهُ الْوَدائِعُ جازى كُلِّ صانِعٍ وَرائِشُ كُلِّ قانعٍ وَراحِمُ كُلِّ ضارِعٍ وَمُنْزِلُ الْمَنافِعِ وَالْكِتابِ الْجامِعِ بِالنُّورِ السّاطِعِ وَ هُوَ لِلدَّعَواتِ سامِعٌ وَلِلْكُرُباتِ دافِعٌ وَلِلدَّرَجاتِ رافِعٌ...
خداى را سپاس كه براى حكمش برگردانندهاى، براى بخشش بازدارندهاى و همانند ساختهاش، ساخته هيچ سازندهاى نيست؛ او سخاوتمند وسعتبخش است، انواع مخلوقات را پديد آورد و ساختهها را با حكمتش محكم نمود، طليعهها بر او پوشيده نمىماند و وديعهها نزد او ضايع نمىشود، پاداشدهنده هر سازنده و بىنيازكننده هر قناعتگر و رحمكننده بر هر نالان و فرو فرستنده سودها و نازلكننده كتاب جامع با نور درخشان است،او شنونده دعاها، و دوركننده بلاها،و بالابرنده درجات...
روز عرفه، روز بزرگداشت مقام انسان است که بهایی جز بهشت ندارد و مأوایی جز خدا برای راز و نیاز و عرض عشق به ساحت قدسی آن رب لا یموت.
روز عرفه، روز شناخت خداست و شناخت خدا وابسته به شناخت انسان. و چه کسی والاتر و برتر از امام حسین(ع) که بتواند واسطهای در این ترنم یافتن مشام دل و دیده و جان انسان از عطر شمیم بهشتی یاد خدا شود و در صحرای مصفای عرفه، خیمه یاد و نام خدا را برپا کند و بزم عشق مهیا.
پرده در پرده راز و نیاز و لحظه به لحظه ساز عشق در سمفونی دلدادگی و محبت ومعرفت به ذات اقدس اله در بارگاه عرفه که موقف اصلی بخشایش و رأفت و رحمت است مر بنده گنهکار را.
آری؛ نهم ذیحجه روز عَرَفه است. مرور امهاتی از نشانها و نشانههای این روز عزیز میتواند برای ما چراغی باشد فراراهی که باید رفت و قدم در راه بی برگشتش گذاشت.
ره توشه عرفه و آب زلال قربانگاه عاشقان، با خون دلی که از هرم نگاه یار و عشق وصال او در دل و دیده عشاق، دمادم جوانه میزند، همین واژههای نورانی و مفاهیم ارزشمندی است که در تار و پود این فرش عرشی که عرفه اش خوانده اند، نقش شوق می زند.
باری؛ روز عرفه از روزهای مهم برای مسلمانان است. وگرچه عید نخوانده اندش، اما برای اسلام همچون عید است.
خاصه آن که در این موعد و موقف یاران عشق حسینی در مسیر کربلای معلی، حرکت خود را به سوی خدا از پس «مراسم» حج آغازیدند و رهسپار بلا شدند.
که هرکه در این بزم مقرب تر است
جام بلا بیشترش می دهند
در روز عرفه دعای امام حسین (ع) از مهمترین اعمال است که پس از نماز ظهر و عصر خوانده میشود.
و آن گاه روز عید قربان که تمثیلی زیبا و بشکوه از همه عاشقانه های زمین و و زمان از ازل تا ابد است.
از قربانی ابراهیم(ع) پدر ایمان در روز وصل خدا و ذبح عشقش اسماعیل تا قربانگاه فرزند پیامبر(ص) خاتم در سرزمین نینوا که تلخ ترین و بشکوه ترین تصویر را تا همیشه بر لوح وجود تاریخ رقم زد و حسین به مسلخ عشق خدا رفت.
در باب نامگذاری عرفه نکات و تأملات قابل توجهی وارد شده و از آن جمله این که:
«جبرائیل علیه السلام هنگامی که مناسک را به ابراهیم می آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت «عرفت؟»و او پاسخ داد «آری»، لذا به این نام خوانده شد. و نیز گفته اند سبب آن این است که مردم از این جایگاه به گناه خود اعتراف میکنند و بعضی آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد. چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.»
به لحاظ مناسک روحانی حج ابراهیمی نیز در این روز حجاج از شهر مکه به صحرای عرفات آمده و در آنجا به راز و نیاز پرداخته و پس از نماز ظهر و عصر، این دعا را در کنار کوه جبل الرحمه میخوانند. سپس حجاج بهسمت سرزمين مشعر الحرام حرکت میکنند تا در روز عید قربان در سرزمین منا باشند.
در منابع عرفانی و مناسک عبادی برای روز عرفه دعاها، نمازها و اعمال مختلفی ذکر شده است که انجام دادن غسل مخصوص این روز و نیز همان طور که اشاره شد، دعای اباعبدالله(ع) در روز عرفه از جمله مهم ترین آنهاست.
و نیز یکی از مهمترین اعمال توصیه شده در این روز زیارت حضرت اباعبدالله(ع) در این روز چه از راه دور و چه از نزدیک است.
«زیارت حضرت سید الشّهداء علیه السّلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است، و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسی در این روز توفیق یابد، که زیر قبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثواب آن کمتر از کسیکه در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر و بیشتر است.»
آری؛ روز عرفه از برجستهترین لحظات سال و درنگهای جانانه زمانه برای مسلمین جهان و خطیرترین و زیباترین نمایشهای خلقت در تصویرگری اجتماعی ربانی حول محوری روحانی است که دعا و راز و نیاز با حضرت معبود، جان و جهانی دیگر را برای میهمانان این ضیافت عاشقانه و عارفانه شکل می دهد.
باشد که ما نیز از زمره اهل عرفه و جرعه گیران خوان پرکرامت این روز عزیز به شمارآییم.
انشاءالله تعالی!