طلاب غیرایرانی جامعة­المصطفی که ضرورت تقریب مذاهب را بیش از دیگران درک می کنند و شیرینی­ ها و تلخی­ ها تبلیغ در این مسیر را چشیده­اند، در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه به بیان نظرات خود پیرامون ضرورت وحدت در جهان اسلام و چالش های پیش رور در این عرصه پرداختند.

صلاح­الدین احمد از طلاب بنگلادش با اشاره این که نامگذاری هفته وحدت به ابتکار امام راحل بود، گفت: پس از انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره)، دوازدهم تا نوزدهم ربیع­الاول را هفته وحدت نام نهادند که نشان از دغدغه و روحیه تقریب مذاهب در ایشان داشت و در ادامه نیز مراجع عظام و علما نیز از این تصمیم استقبال و آن را تبلیغ کردند.

وی افزود: در برهه حساسی از تاریخ که در آن به سر می­بریم، باید با پرهیز از هر بزرگ­نمایی مذهبی، بر توافقات خود با دیگر مذاهب تأکید کنیم.

ضرورت شناسایی دشمن مشترک

این طلبه بنگلادشی، شناسایی و مبارزه با دشمن مشترک را نیز همانند تأکید بر مشترکات عامل تقریب دانسته و ابراز داشت: مسلمین در جهان کنونی، نیازمند وحدت هستند. هرچند که پیروان مذاهب مختلف و متنوع اسلامی حق دارند بنا به اعتقادات خود عمل کنند، اما نباید منجر به دامن زدن به اختلافات گردد.

صلاح­الدین احمد اضافه کرد: همچنان که حنفی های اهل­سنت خود را ملزم به پیروی از عقائد مالکی نمی­دانند، نمی­توان از شیعیان یا اهل­سنت این انتظار را داشت که خود را به مذهب مقابل دربیاورند.

وی حفظ وحدت را عقلانی دانسته و خاطرنشان کرد: عقل، حکم به حفظ وحدت و تقریب مذاهب می­دهد و شرع نیز بنا به آیه "واعتصمو بحبل­الله جمیعا و لا تفرقوا" این حکم را تأکید می­کند.

این طلبه بنگلادشی، وحدت مذاهب اسلامی را حکمی واقعی ارزیابی کرد و اظهار داشت: فتاوای محکم مراجع تقلید شیعه در این زمینه، از روی مصلحت­اندیشی نیست، در نتیجه، اگر روزی شیعیان از اهل­سنت نیز افزون تر گردند، حکم به حفظ تقریب همچنان پابرجا است.

صلاح­الدین احمد، با اشاره به انحرافات موجود در بین برخی از سران کشورهای عربی، تأکید کرد: جای تأسف است که سران بسیاری از کشورهای عربی با وجود فرهنگ و زبان واحد، در سوریه، بحرین و یمن به جان هم­نژادهای خود افتاده­اند و دایه­دار پرچم اختلاف بین مسلین شده­اند.

وی گفت: از جمهوری اسلامی ایران انتظار داریم تا بیش از پیش بر حفظ وحدت در بین امت­های اسلامی تأکید کند تا شاهد شکل­گیری بیشتر موج­های تقریبی در بین کشورهای اسلامی باشیم.

لزوم بصیرت در شناسایی دشمن

حجت­الاسلام سید نصرت علی­جعفری، از هندوستان نیز وحدت را به معنای تأکید بر اشتراکات و بصیرت در شناسایی دشمن خارجی دانسته و اظهار کرد: شیعیان، دشمن اهل­سنت نیستند، تنها در برخی از موارد با آنها اختلاف عقیده دارند و در اعتقادات کلی خود که همان اعتقاد به قرآن و سنت پیامبر اعظم(ص) است، با آنها در اشتراکند.

مدیر مؤسسه العصر آرگنائزیشن هندوستان با بیان این که وحدت، به معنای عدول از اعتقادات نیست، خاطرنشان کرد: هرچند که اختلافات در مذاهب اسلامی وجود دارند و این طبیعت هر مذهبی است، اما در تقریب مذاهب، نباید به از بین بردن آن اختلافات تأکید نمود، بلکه مهم تأکید نکردن بر اختلافات است.

این طلبه هندوستانی با بیان این که شرع و عقل به ترتیب حکم به وجود حفظ وحدت بین مسلمین می­دهند، اضافه کرد: قرآن، مسلمانان را از ریشه واحدی می­داند و بر هر گونه اختلاف دوری می­کند که اهتمام شارع را به این مقوله می­رساند و عقل قطعی نیز به آن حکم می­کند.

وی با اشاره به این که متأسفانه شعار تقریب مذاهب به شکل شایسته­ای در ممالک اسلامی نهادینه نشده است، تصریح کرد: تکلیفی که ما به عنوان شیعه و پیروان فقه جعفری داریم، آن است که به تکلیف شرعی خود در حفظ تقریب آگاه و از هرگونه لعن و نفرین پرهیز نماییم.

اشتراکات فراوان

حجت­الاسلام تحسین بدری، از عراق یکی دیگر از طلاب غیر ایرانی بود که به بیان نظرات خود درباره ضرورت وحدت پرداخت.

وی با اشاره به مشترکات شیعه و اهل­سنت، گفت: ما در فقه، اصول و فلسفه، نماز، روزه، حج، تقریبا شبیه به هم نظر می­دهیم. من به عنوان متخصص اصول فقه مقارن می­گویم که بیش از 95 درصد از مبانی فقهی ما با اهل­سنت یکی است.

وی با بیان این که وحدت رویه مذاهب اسلامی در مسایلی مانند سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ارزشمند است، ابراز کرد: هدف از تقریب مذاهب، ادغام آنها در یکدیگر نیست، بلکه پیروان مذاهب می­توانند با حفظ مذهب خود، رویکردی نزدیک با مذاهب دیگر داشته باشند.

این طلبه عراقی افزود: مناسب است که به جای کلمه وحدت، واژه تقریب را برای حفظ رویکرد مناسب مذاهب با یکدیگر به کار بریم، چون وحدت، حالتی آرمانی است که دستیابی به آن سخت است، اما تقریب مذاهب را می­توان انتظار داشت و درصدد دسترسی به آن بود.

حجت­الاسلام بدری، عقل سلیم را حکم دهنده مواضع تقریبی بین مسلمین دانست و خاطرنشان کرد: قرآن در جملات متعددی همچون "انما المؤمنون اخوه"، به مؤمنین دستور مدارا و همدردی با برادران دینی خود می­دهد.

جنگ سوریه، سیاسی است، نه مذهبی

وی، فتنه کنونی در سوریه را مورد توجه قرار داد و اذعان کرد: جنگی که اکنون در سوریه به راه انداخته شده، ناقض وحدت بین مسلمین نیست، بلکه جنگی سیاسی و با جنگ­­افروزی گروه­هایی ملحد و تروریستی است که با افکار وهابی­گری خویش به نام اهل­سنت و برچیدن حکومت علویون در سوریه، این بحران را ایجاد کرده­اند.

این طلبه عراقی، تقریب مذاهب اسلامی در جهان کنونی را ایده­آل ندانست و تأکید کرد: علت اساسی ضعف کنونی در بین مسلمانان، وجود سران فاسد بسیاری از ممالک اسلامی است که با سوء­استفاده از جهل مردم خود به دیگر مذاهب اسلامی، امت اسلام را ناتوان ساخته­اند.

وی، با اشاره به راه­کارهای موجود در تقویت مناسبات مذاهب اسلامی، عنوان کرد: ارتباط علمی و گفت­وگو میان علمای مذاهب اسلامی و تأکید بر مبانی فقهی مشترک و ایجاد بازارهای اسلامی مشترک، می­تواند برای ایجاد ثبات بیشتر مذاهب اسلامی مؤثر باشد.

فواید همبستگی و یکپارچگی مذاهب

حجت­الاسلام نوم پاتان، طلبه تایلندی است فواید همبستگی و یکپارچگی مذاهب را مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: یکی از فواید این هم­بستگی، می­تواند شناسایی و مقابله با دشمن مشترک کنونی مسلمین در شرق و غرب باشد و این همان تبری در اسلام است که در کنار تولی تأکید شده است.

وی با بیان این که 10 درصد از جمعیت هفتاد میلیونی تایلند مسلمان هستند که در چهار استان جالا، فطانی، ناراتیوات و سونگلاوستون متمرکز هستند، افزود: بیشتر مردم مسلمان کشور من از مذهب شافعی هستند، اما تعامل بسیار مناسبی با دیگر مذاهب از جمله مذهب جعفری دارند که این موضوع، زمینه خشم مبلغان وهابیت و فعالیت­های بیشتر آنها در میان مسلمانان تایلند را پدید آورده است.

جشن میلاد نبی مکرم(ص)؛ عامل وحدت مسلمانان تایلند

این طلبه تایلندی با بیان این که هرساله جشنواره میلاد نبی مکرم اسلام(ص) با حضور شیعیان و اهل­سنت این کشور در استان سونگلاوستون تایلند برگزار می شود، خاطرنشان کرد: سه سال پیش، یکی از افراد ذی­نفوذ این شهر که از اهل­سنت بود، شیعه شد و از آن سال، در سالروز میلاد پیامبر اکرم(ص) مجلس جشنی برای تقریب مذاهب اسلامی این کشور در این شهر برگزار می­کند که مسلمانان استان­های دیگر کشور نیز در آن حضور پیدا می­کنند و جشن رسمی مسلمانان در تایلند شمرده می­­شود.

علاقه­مندی دانشجویان بودایی به بحث منجی جهانی

حجت­الاسلام نوم پاتان، فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرمت بی­احترامی به ارزش­های اهل­سنت را مورد توجه قرار داد و گفت: احترام به ارزش­های مذهب مقابل، احترام آنها به مذهب شما را به ارمغان می­آورد. برای نمونه، در مراسم عاشورای امسال که با حضور دانشجویان بودایی در این مراسم روبه­رو شدم، از شباهت عقیده آنها مبنی بر ظهور بودای پنجم و نجات جهانیان و عقیده ظهور منجی در مذهب شیعه سخن گفتم که با استقبال، تعجب و ابراز احترام مقابل آنها روبه­رو شدم.

وی یادآور شد: در سال­های اخیر شاهد رشد فزاینده نگاه­های تقریبی در ممالک اسلامی هستیم و این همان موضوعی است که رهبر معظم انقلاب در پیام حج امسال خود تأکید کردند که مسلمانان، نخست دشمن مشترک خویش را بشناسند و در مرحله بعد درصدد شکست آن برآیند.

ضرورت بررسی اختلافات در محافل علمی

در ادامه این گزارش به سراغ صادق سلمان، از بحرین رفته و نظرش را درباره ضرورت وحدت در جهان اسلام را جویا شدیم.

وی، قرآن و سنت را عامل نزدیکی نگاه­ مسلمین با یکدیگر دانسته و گفت: طرح و بررسی اختلافات را باید به محافل علمی مذاهب اسلامی سپرد و عامه مردم را از طرح این مباحث دور ساخت تا از وجود تنش در بین آنها پیشگیری گردد.

این طلبه غیر ایرانی افزود: براساس این نگاه، مناظراتی که در صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و دیگر شبکه­های خارج از این کشور در مباحث اختلافی در فضای سالم روی می­دهد را می­توان اقدامی مبارک در جهت رشد زمینه­های تقریبی بین افکار و مذاهب اسلامی ارزیابی کرد.

این طلبه بحرینی، تعامل میان کاتولیک­ها و پروتستان­های مسیحی را مورد توجه قرار داد و اظهار کرد: قدرت­های غربی و عوامل منطقه­ای آنها برای براندازی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، نخست وارد سوریه شده­اند و در صدد براندازی این پل هستند تا در مرحله بعد نظام کنونی ایران را هدف بگیرند و به دروغ با بوق­های تبلیغاتی کرکننده خود، جنگ بین اهل­سنت و علیون در سوریه را تبلیغ می­کنند، حال که نهان غیر از عیان است.

همراهی اهل سنت بحرین با شیعیان

صادق سلمان با اشاره به سرکوب مردم مظلوم بحرین، بیان کرد: مردم این کشور که از کمترین امکانات و حق شهروندی نیز محروم هستند، در حالی با شعارهای تفرقه­گرایانه رژیم آل خلیفه سرکوب می­شوند که همگان شاهدند که اهل­سنت بحرین پا به پای شیعیان در تظاهرات خیابانی و قیام مردمی این کشور حاضر می­شوند.

درک صحیح از قرآن

حجت­الاسلام القاسم جالو از گینه، طلبه دیگری بود که وحدت میان شیعه و اهل­سنت را به درک صحیح از آموزه­های قرآن وابسته دانست و ابراز داشت: اگر مسلمانان، برداشت صحیحی از معارف قرآنی و شناخت راه و رسم نبی مکرم اسلام(ص) داشته باشند، دچار اختلاف نمی­گردند.

وی افزود: این همان خواسته­ای است که قرآن به آن دستور داده است "ولتكن منكم امّة يدعون الی الخير و يأمرون بالمعروف و ينهون عن‏ المنكر و اولئك هم‏ المفلحون". خداوند متعال در این آیه به مسلمانان تأکید می­کند که باید صلاح و مصلحت برادران دینی خود را بخواهند و حتی آنها را با امر به معروف و نهی از منکر فراموش نکنند.

این طلبه گینه­ای، توحید و اخلاق و قبله واحد را از جمله اشتراکات شعیه و سنی برشمرد و ادامه داد: دریابیم که اسلام از ما چه می­خواهد، نه این که آنچه را که ما می­خواهیم، از اسلام طلب کنیم.

وی با اشاره به این که 95 درصد از جمعیت ده میلیونی گینه مسلمان هستند، یادآور شد: شیعیان، سه درصد جمعیت مسلمانان این کشور را تشکیل می­دهند و تعامل نزدیکی با پیروان مذهب مالکی صوفی­مسلک دارند.

اکثر جمعیت مالکی گینه، مرید اهل­بیت(ع) هستند

وی اضافه اضافه: صوفیان گینه معتقدند که شیعیان، پیرو قرآن و سنت پیامبر(ص) هستند و خود نیز مرید اهل­بیت(علیهم­السلام) و به خصوص حضرت امیرالمؤمنین(ع) هستند.

مرز وحدت، از دست ندادن عقیده است

حجت­الاسلام القاسم جالو با بیان این که مرز وحدت، از دست ندادن عقیده است و نباید اصول دین و مذهب خود را به بهانه تقریب به فراموشی سپرد، خاطرنشان کرد: نظریه تقریب، حکم دینی و عقلی است، چرا که وحدت، به مصلحت همه مسلمانان و اختلاف موجب خوشحالی آمریکا و صهیونیست­ها است.

گزارش: سید اسماعیل سادات پور