به گزارش خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام مصلح، امروز در همایش «دین و نظریه فرهنگی» در موسسه  بین المللی علوم وحیانی اسرا  در قم برگزارشدگفت: حوزه علمیه قم به عنوان مرکز علم و پژوهش تشیع، به خوبی مساله مهم فرهنگ را در حوزه نظری تشخیص داده است و می خواهد در این زمینه فعال باشد.

نفس های فرهنگ به شماره افتاده است

وی افزود: وضع فرهنگ در زمان ما، یکی از مسایل بسیار مهم است؛ شاید این مساله و طرح این عبارت عجیب باشد که امروز نفس های فرهنگ به شماره افتاده است و یک موجودیتی به نام فرهنگ در خطر است.

استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: امروز مساله ای به نام فرهنگ جهانی که صورت تحقق یافته تاریخ غرب است در حال فراگیر شدن است؛ مناسباتی بر جهان ما حاکم است که حاصل بحث و تحقق جریان تاریخی طولانی است.

وی گفت: تاریخ ما با تاریخی پیوند خورده است که به نهایت رسیده است و با ابتلائات و مشکلات بزرگی برای اصل فرهنگ روبرو شده است.

حجت الاسلام مصلح بیان کرد: برای برنامه ریزی فرهنگی باید تصور درستی از فرهنگ داشت و سپس وارد این میدان شد؛ مساله قدرت و فرهنگ از مهمترین مسایل موثر در این روند است.

وی افزود: برای ورود به مساله نظریه فرهنگی نیازمند مبانی فلسفی هستیم؛ فرهنگ موضوعی در فلسفه است؛ ولی اگر به شکل تاریخی به آن نگاه کنیم فرهنگ نیز چون دیگر موضوعات فلسفی دارای تاریخ است.

استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: 200 سال سابقه تفکر در زمینه فرهنگ وجود دارد؛  در آثار فلاسفه قبل توجه اجمالی به این موضوع بوده است، اما این توجه بسط نیافته بوده است.

وی گفت: اگر می خواهیم در حوزه فلسفه و فرهنگ اسلامی به مبانی فلسفی و نظری در عرصه فرهنگ، برسیم باید جایگاه خود را در مرحله پیش تاریخ یا تاریخ مشخص کنیم.

حجت الاسلام مصلح بیان کرد: در ابتدا باید به استعداد فیلسوفان خود برای ورود به این عرصه توجه کنیم؛ در فلسفه اسلامی با یک پیش تاریخی در بعد فرهنگ روبرو هستیم ولی به صورت مستقیم فلاسفه ما به مساله فرهنگ وارد نشده اند؛ فرهنگ موضوعه مستحدثه است و فلاسفه ما هم به آن نپرداخته اند.

علامه طباطبایی(ره) متفکرانه به موضوع فرهنگ ورود پیدا کرد

وی افزود: تنها متفکر اسلامی که به اقتضای زیست در عالم معاصر به موضوع فرهنگ نزدیک شده است مرحوم علامه طباطبایی است؛ استعداد بحث اعتباریات برای اینکه مبنای نظری برای اندیشیدن به موضوع فرهنگ باشد بیش از موضوعات دیگر است.

استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: زمانی که می خواهیم نظریه فرهنگی را به معنایی که در حوزه مطالعات فرهنگی وجود دارد، برسیم؛ باید به این مساله توجه کنیم که با یک موضوعی روبرو هستیم که این موضوع دائما دگرگون می شود؛ فرهنگ از سنخ موضوعاتی چون فلسفه متافیزیکی نیست، بلکه فرهنگ در معنای فلسفی محیط بر ماست.

وی گفت: در این رابطه ابتدا باید تصور عدم فرهنگ کنیم و آن، مساوی با عدم خود ماست، زیرا ما محصول فرهنگ هستیم؛ در اصل انسان محصول فرهنگ است که با تمام منش ها و علایق خود محصول فرهنگ است، به همین جهت به یک معنا فلسفه فرهنگ انسان شناسی فلسفه و فلسفه تاریخ است.

حجت الاسلام مصلح بیان کرد: فلسفه فرهنگ از نتایج این تصور است که متافیزیک به پایان رسیده است و کسی که وارد این فضا می شود، لزوما باید نگاه تاریخی داشته باشد؛ از آنجا که فرهنگ یک اصل تاریخی است دائما در حال دگرگون شدن است.

بستر اصلی فرهنگ، زندگی است

وی افزود: بستر اصلی فرهنگ، زندگی است و با مساله چاره اندیشی انسان ها باری زندگی شان شکل گرفته است و فلسفه و اخلاق و ارزش ها از آن پدید آمدند، ولی در زمان معاصر، فرهنگ به وسیله یکی از اجزای خود که قدرت است به شدت تحت سیطره قرار گرفته است.

استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مساله اصلی این است که در زمانی وارد شده ایم که تمام امور ما منوط به مناسبات قدرت است؛ امروزه همه رسانه ها در قبضه قدرت هستند؛ نهاد دانشگاه نیز بدون قدرت و سرمایه چیزی نیست؛ در دوره ماتفکر آزاد از نادرترین شکل تفکر است و با این وضع مهمترین پرسشی که در کنار فرهنگ قرار دارد این است موضع فرهنگ در مقابل قدرت چیست؟

کند.

حجت الاسلام مصلح بیان کرد: بدون توجه به شرایط و اقتضائات زمانه خود نباید چیزی بگوییم و نسخه ای تجویز کنیم که به ضرر وضع عمومی فرهنگ باشد؛ اگردر  این عرصه غفلت کنیم از ابزارها و اسبابی می شویم که فرهنگ را در چالش فروبریم.