به گزارش خبرگزاری«حوزه»، در سال های اخیر و به موازات اهمیت یافتن مقوله ای به نام سواد رسانه ای در سبک زندگی امروزین، شاهد انتشار برخی آمار و اطلاعات در خصوص میزان و البته کیفیت حضور ایرانیان در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی بوده ایم که درنگ و تامل در این خصوص و از پیِ آن تلاش به منظور ارایه تحلیلِ عمیق تر که خود حاوی راهکار عملی برای بهبود وضع باشد را برای همه ی ما به خصوص صاحب منصبان و متولیان عرصه های فرهنگی و اجتماعی کشور دوچندان کرده است.
در طلیعه این نوشتار خوب و لازم است که بدانیم برپایه پژوهش های علمی صورت گرفته، در حال حاضر 92 درصد اطلاعات موجود در شبکه های اجتماعی ایران حاصل بازنشر اطلاعات است و به همین خاطر است که در وضع فعلی، نمره سواد رسانه ای مردم ما 12 از 100 است و از سوی دیگر 40 درصد از کاربران فضای مجازی در ایران دارای برخی علایم اعتیاد به فضای مجازی می باشند.
از سوی دیگر و با توجه به این که یکی از معضلات جدی این روزهایِ فضای مجازی کشور، ناظر به بحث اعتیاد اینترنتی است، باید عنایت داشت که حتی برخی مطالعات و پژوهش های صورت گرفته از سوی مجامع علمی و دانشگاهی نشان می دهد که حدود 15 درصد کاربران اینترنت در کشور ما، مبتلا به علائم رفتارهای وسواسی، حالت روانشیدایی، افسردگی، انزوای اجتماعی، عزتنفس پایین و غیره هستند.
هر چند که باید اذعان داشت در ایران به شکل رسمی، هیچ آمار دقیقی حاکی از میزان اعتیاد افراد به اینترنت وجود ندارد و این مساله از آن جا که ایرانیان در روز به طور متوسط بین 5 تا 9 ساعت از اوقات شبانه روز خود را در فضای مجازی به سر می برند، حایز اهمیت است از این بابت که بدانیم چه مشکلات و آسیب هایی به واسطه حضور بیش از حد و کنترل نشده اعضای جامعه ما خصوصاً نسل جوان در چنین مجرا و بستری، برای کلیت جامعه ما حاصل شده است.
همچنین بد نیست بدانیم بر اساس برخی پیمایش ها و پژوهش های صورت گرفته از هر ده ایرانی، شش نفر حداقل در یکی از شبکههای اجتماعی عضویت دارند و همان طور که لابد همه می دانیم شبکه تلگرام در صدر شبکههای اجتماعی قرار دارد؛ چه آن که بر اساس آماری، حدود 55 درصد مردم در آن حضور دارند و پس از آن اینستاگرام با 23 درصد در رتبه دوم جای گرفته است.
به هر صورت آن چه فراتر از بالا و پایین بودن آمار فوق مهم و قابل توجه است این که تلاش به منظور ارتقای سواد رسانه ای در کشور ما یکی از ضروری ترین مسایل است چه آن به گفته برخی اساتید علوم ارتباطات اساساً ما در برهه ی کنونی نیازمند یک نهضت فراگیر ملی در این خصوص و بلکه حتی تاسیس سازمانی به نام نهضت سواد رسانه ای هستیم تا بلکه از این طریق بتوان بخشی از خلأ آموزش های هوشمند و فرهنگ سازی لازم برای مقابله با آسیب های فضای مجازی و شبکه های اجتماعی را به نوعی جبران کرد.
تردیدی نباید داشت ، وقتی سواد رسانه ای و تعهد در تولید و انتشار مطالب در فضای مجازی بر اساس چارچوب های ملی و دینی و اخلاقی وجود نداشته باشد، طبعاً افراد در فرآیندهای مرتبط با شبکه های اجتماعی آن چنان رفتاری از خود نشان می دهند که نتیجه اش می شود این که 92 درصد اطلاعات موجود در شبکه های اجتماعی کشور حاصل بازنشر اطلاعات باشد و به راستی کیست که نداند بسیاری از این اطلاعات بازنشر شده ، ریشه در شایعات، دروغ سازی ها ، نشر اکاذیب و به طور کلی اهداف و برنامه های مستتر در جنگ روانی مورد نظر دشمنان این ملت دارد و حال آن که بر اساس آموزه های دینی و اخلاقی و نیز اصل رعایت منافع و مصالح ملی ، ما مجاز به نشر و یا بازنشر هر مطلب و پستی در شبکه های اجتماعی نیستیم و این مساله به خصوص در بحث سواد رسانه ای، لاجرم باید به آحاد جامعه، خاصه نسل جدید به شیوه مناسب و تاثیرگذار ، تفهیم و آموزش داده شود.
سید محمد مهدی موسوی