به گزارش خبرنگار خبرگزاری«حوزه»، آیت الله علیدوست در نشست علمی که با موضوع «جایگاه‌شناسی فقه در منظومه علوم اسلامی»، از سلسله نشست‌های «ظرفیت شناسی فقه در مواجهه با مسائل نوپدید» که در مدرسه علمیه حقانی قم برگزار شد گفت: فقه در نصوص دینی به معنای فهم با عنایت و تدبر است، در همین رابطه اگر کسی نظر مجتهدی را حفظ کند، فهم کرده است، ولی این فهم کردن را فقه نمی گویند، اما اگر کسی معنای روایتی را با تدبر فهمید یا مثلا تحلیل کرد این را فقه می گویند.

این استاد حوزه ادامه داد: در آیات و روایات فقه به معنای عام یعنی همراه تدبر، اراده شده است و در همین رابطه بسیاری از روایات انسان را به تدبر در فقه، فقیه می‌کند. عقلوا الخبر إذا سمعتموه عقل رعاية لا عقل رواية، فإن رواة العلم كثير ورعاته قليل؛ یعنی هرگاه به خبری(هر نقلی) تعقل کنید و گرنه کسانی که خبر را حفظ کنند، زیاد هستند. کسانی که رعایت کنند(تدبرکنند) کم اند.

عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: فقه دارای معنای دومی است و آن معنا، دانش است. منظور از فقیه در این صورت یا درسی که عملیات استنباط را آموزش می‌دهد، می باشد، یا فقیه کسی است که اهل عملیات استنباط است. درهر صورت چه فقه به معنای دانش و معنای استنباط باشد،جایگاه والایی دارد.

وی ادامه داد: برای کشف این مهم باید رفتار ائمه(ع) همراه با محدثین فقیه  و محدثین به تنهایی مورد بررسی و تحلیل قرار داد.

آیت الله علیدوست گفت: هرکس  می خواهد فهم با تأمل داشته باشد، نیاز به عملیات استنباط دارد  به همین دلیل اجتهاد به معنی الاخص و به معنی الاعم قابل تقسیم است. اخص مانند رساله - جواهر - مکاسب  وشرح لمعه ؛ اعم  یعنی باید در همه ی علوم اجتهاد داشته باشیم.

عضو جامعه مدرسین حوزه افزود: زمانی که می گوییم مفسر نیز نیاز به اجتهاد دارد، یعنی باید ادله را بررسی و مدیریت کند، در همین رابطه یکی از موضوعاتی که نیاز به اجتهاد دارد، بحث روایات طب است.

این استاد حوزه گفت: معتقدیم علوم پایه ،علومی است که مبنای بسیاری از دانش ها است. فقه این گونه است، بنابراین برای فقیه شدن، مفسر شدن و متکلم شدن، باید فقه و مقدمات فقه را دقیق مطالعه و بررسی کرد.

وی بیان داشت: معتقدیم اصول فقه، اصول فهم و بعضی از مسائلش مختص فقه مثل اصول عملیه و بعضی مثل مباحث الفاظ فرا فقهی است.

313/40