به گزارش خبرگزاری حوزه، "ابراهیم حاتمی کیا" همچون مرحوم رسول ملاقلی پور، در شمار معدود فیلمسازانی است که در جریان فیلمسازی روایت فتح رشد کرد و این دو، بی شک موثرترین و مهم ترین کارگردان های جریان سینمای دفاع مقدس به شمار می روند.

گرچه حاتمی کیا با سخت فیلم "هویت" وارد جریان فیلمسازی شد اما او با فیلم های درخشانی چون "دیده بان" و "مهاجر" بود که به خصوص میان اهالی هنر و کارشناسان و منتقدان، جایگاه خاص و ممتازی پیدا کرد.

خود او درباره این فیلم که محصول سال ۶۷ است، حرف های جالبی زده:" من جزو اکیپ فیلمبرداری‌های روایت فتح بودم و در یکی از سفرها یعنی عملیات کربلای ۵ بود که یکی از همکاران نزدیک من به نام اسکندر یکه‌تاز، که از بدو ورود به جبهه‌ها با هم بودیم و با هم زندگی می‌کردیم، شهید شد. به دلیل نزدیکی به اسکندر، سیر او را تا شهادت از نزدیک دیدم. دیدم که چند ساعت قبل از شهادت چه حالی داشت و چگونگی شهادت و حتی لحظه‌های پس از شهادت او را نیز داشتم.

پس از مدتی به چگونگی شهادت عارفی برخورد کردم. او دیده‌بان بود و در لشگر محمد رسول‌الله(ص) خدمت می‌کرد. در یک عملیات با وضعیت بحرانی روبه‌رو شده و مجبور می‌شود گرای محل استقرار خودش را به توپخانه‌ بدهد و بعد هم شهید می‌شود. "

"دیده بان" هر چند که در هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در هفت رشته از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه و حتی بهترین بازیگری نقش اول مرد نامزد سیمرغ بود اما تنها موفق به دریافت جایزه‌ ویژه‌ی هیئت داوران شد.

با این حال، این فیلم بعدها به خصوص در میان منتقدان و اهالی سینما، اهمیت و جایگاه کم نظیری پیدا کرد تا آن جا که همین امسال هم نسخه مرمت شده آن در سی و هفتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد تا همگان بار دیگر در پرده سینما، شاهد خلاقیت و شاهکاری از ابراهیم حاتمی کیا باشند.

نکته حائز اهمیت درباره این فیلم آن که دیده بان، اولین فیلم دفاع مقدسی است که در جشنواره های بین المللی نیز حضور یافت و به طور نسبی با استقبال مواجه شد.

به اذعان بسیاری از منتقدان سینمای ایران، با این فیلم و پس از آن فیلم "مهاجر"، ابراهیم حاتمی کیا در جایگاه مطلوبی قرار گرفت که همگان با سبک و سیاق خاص فیلمسازی او بیش از پیش آشنا شدند.

حتی برخی منتقدان همچون "حسین معززی نیا" معتقد هستند که دیده بان و مهاجر، مهم ترین و بهترین فیلم های دفاع مقدس به شمار می روند که در آن ها در عین توجه به احساسات و عواطف خاص رزمندگان و تاکید بر بُعد معنویت، واقع گرایانه هم هستند.

از سویی، وجه مستندگونه فیلم نیز از ناشی از دو مسأله است؛ نخست آن که حاتمی‌کیا خود حضور در جبهه را تجربه کرده و ثانیاً هم این که مشارکت و همکاری جدی در ساخت مجموعه روایت فتح با سید شهیدان اهل قلم داشته است.

مسئول جلوه‌های ویژه این فیلم نیز در گفتگویی، نکات مهمی را بیان داشته است که نگاهی به آن خالی از لطف نیست: " در فیلم، شخصیت دیده‌بان سیر و سلوکی درونی را طی می‌کند و ما این سیر را در انفجارهای تصویر شده نیز می‌بینیم؛ انفجارها نخست با خاک سیاه رخ می‌دهد، در ادامه رنگ خاکستری و روشن‌تری به خود می‌گیرند و در نهایت کاملا سفید می‌شوند. حاتمی‌کیا بر روی جزئیات انفجارها تاکید فراوانی داشت که همه چیز قابل‌باور و به دور از غلو تصویر شود. او را یکی از وفادارترین و صادق‌ترین فیلمسازان سینمای دفاع مقدس می‌دانم که سعی کرده دیده‌های خود در دوران جنگ را به تصویر کشیده و از قهرمان‌پردازی‌های کاذب دوری کند".

۳۱۳/۸