جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ |۱۸ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 29, 2024
استاد انصاریان

حوزه/ مفسرّ و مترجم برجسته قرآن کریم هشت باب بهشت و هفت باب جهنّم را تشریح کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، استاد حسین انصاریان در بخشی از جلد ۱۲ کتاب ارزشمند «تفسیر و شرح صحیفه سجادیه» آورده‌اند؛ وقتی خبر به رسول گرامی اسلام(ص) رسید که عثمان بن مظعون بعد از مرگ فرزندش دچار غصّه و اندوه شده و از شدّت غم‌وغصه در خانه، خودش را محبوس کرده و فقط مشغول عبادت شده، حضرت رسول(ص) نزد عثمان آمد و فرمود: «ای عثمان! خداوند برای ما رهبانیّت و گوشه‌گیری را ننوشته است. رهبانیّت امّت من در جهاد است. ای عثمان! از برای بهشت هشت در است و از برای جهنّم هفت در، آیا تو را خوشحال نمی‌کند که از دری از آن وارد نشوی مگر اینکه پسر خود را در پهلو و کنارت ببینی که دست به دامن تو زده است و خود را شفیع تو به سوی پروردگارت قرار دهد» ۱.

از این حدیث مشخص می‌شود که همیشه رحمت خداوند بر غضب او غلبه دارد ازاین‌رو بهشت هشت دَر و جهنّم هفت دَر دارد.

البته برای بهشتی‌شدن باید به احادیث نگاشته شده بر هشت دَر بهشت و هفت دَر جهنّم توجّه و عمل نمود که پیامبر(ص) برای ما نقل می‌فرماید: «چون در شب معراج مرا به آسمان‌ها بردند، من بهشت را دیدم که دارای هشت در بود و بر فراز هر دری چهار کلمه نوشته بود، که هر کلمه آن از تمام دنیا و آن چه در دنیاست برای کسی که بداند و عمل کند، بهتر است».

باب اوّل بهشت

۱- بر بالای در اول نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیْلَةٌ وَحِیْلَةُ الْعَیْشِ ارْبَعُ خِصالٍ: الْقَناعَةُ وَبَذْلُ الْحَقِّ وَتَرْکُ الحِقْدِ وَمُجالَسَةُ اهْلِ الْخَیْرِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. برای هر چیزی راهی و چاره‌ای است و راه وصولِ به راحتی و عیش، چهار صفت است: قناعت، بذل کردن حق، ترک کینه و همنشینی با اهل خیر.

باب دوّم بهشت

۲- بر بالای در دوّم نوشته شده است: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیْلَةٌ وَحِیْلَةُ السُّرُورِ فِی الْآخِرَةِ ارْبَعُ خِصالٍ: مَسْحُ رُئُوسِ الْیَتامی وَالتَّعَطُّفُ عَلَی الْأَرامِلِ وَالسَّعی فی حَوائِجِ الْمُؤْمِنینَ وَالتَّفَقُّدُ لِلْفُقَراءِ وَالْمَساکِینِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. برای هر چیزی راهی و چاره‌ای است، و راه وصول به سرور و خوشحالی در آخرت چهار صفت است: دست کشیدن بر سر یتیمان، عطوفت بر بیوه زنان، کوشش در برآوردن نیازهای مؤمنان و تفقّد از فقیران و مسکینان.

باب سوّم بهشت

۳- بر بالای در سوم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ لِکُلِّ شَیْءٍ حِیْلَةٌ وَحِیْلَةُ الصِّحَّةِ فِی الدُّنْیا ارْبَعُ خِصالٍ: قِلَّةُ الْکَلامِ وَقِلَّةُ الْمَنامِ وَقِلَّةُ المَشْیِ وَقِلَّةُ الطَّعامِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. برای هر چیزی راهی و چاره‌ای است و راه وصول به سلامتی در دنیا چهار صفت است: کم گفتن، کم خوابیدن، کم راه رفتن و کم خوردن.

باب چهارم بهشت

۴- بر بالای در چهارم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ وَمَنْ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ وَمَنْ کانَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ جارَهُ وَمَنْ کانَ یُؤْمِن بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیُکْرِمْ والِدَیْهِ وَمَنْ کانَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْراً اوْ یَسْکُتْ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید میهمان خود را گرامی بدارد و کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید همسایه خود را گرامی بدارد و کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید به پدر و مادر خود احترام بگذارد و کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، باید یا کلام خوب و گفتار خوب بگوید یا ساکت باشد.

باب پنجم بهشت

۵- بر بالای در پنجم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولِ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ مَنْ ارادَ انْ لایُظْلَمَ فَلایَظْلِمْ وَمَنْ أَرادَ أَنْ لایُشْتَمَ فَلا یَشْتِمْ مَنْ ارادَ انْ لایُذَلَّ فَلا یُذِلَّ وَمَنْ ارادَ انْ یَسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ فَلْیَقُلْ: لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. کسی که بخواهد به او ظلم نشود، باید خود او ظلم نکند، و کسی که بخواهد به او فحش ندهند، باید خود او فحش ندهد، و کسی که بخواهد ذلیل و پست نشود، باید کسی را ذلیل و پست نکند، و کسی که بخواهد به دستگیره محکم و استوار در دنیا و آخرت چنگ زند باید بگوید: لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ.

باب ششم بهشت

۶- بر بالای در ششم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ مَنْ ارادَ انْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَسیعاً فَسیحاً فَلْیَبْنِ الْمَساجِدِ وَمَنْ ارادَ انْ لاتَأْکُلَهُ الْدِیْدانُ تَحْتَ الْارْضِ فَلْیَسْکُنِ الْمَساجِدَ وَمَنْ احَبَّ انْ یَکُونَ طَرِیّاً مُطِرَّاً لایَبْلَی فَلْیَکْنُسِ الْمَساجِدَ وَمَنْ احَبَّ انْ یَری مَوْضِعَهُ فِی الْجَنَّةِ فَلْیَکْسُ الْمَساجِدَ بِالْبُسْطِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. کسی که دوست دارد قبرش وسیع و گشاد باشد، مساجد را بنا کند و کسی که دوست دارد او را کرم‌ها در زمین نخورند، در مساجد بسیار بماند، و کسی که دوست دارد پیوسته جسدش پاک و تازه بوده و نپوسد و کهنه نشود مساجد را جاروب کند، و کسی که دوست دارد جایگاه خود را در بهشت ببیند مساجد را با فرش بپوشاند.

باب هفتم بهشت

۷- و بر بالای در هفتم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ بَیاضُ الْقَلْبِ فی أَرْبَعِ خِصالٍ: عَیادَةُ الْمَریضِ وَ اتِّباعُ الْجَنائِزِ وَ شِراءِ الْأَکْفانِ وَ رَدُّ الْقَرْضِ»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. سفیدی و روشنایی دل در چهار صفت است: عیادت کردن از مریض و تشییع کردن جنازه و خریدن کفن برای خود و ادای قرض خود.

باب هشتم بهشت

۸- بر بالای درب هشتم نوشته بود: «لا الهَ الَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلیٌّ وَلیُّ اللَّهِ؛ مَنْ ارادَ الدُّخُولَ مِنْ هذِهِ الْأَبْوابِ فَلْیَتَمَسَّکْ بِارْبَعِ خِصالٍ: السَّخاءُ وَحُسْنُ الْخُلْقِ وَالصَّدَقَةُ وَالْکَفُّ عَنْ اذی عِبادِ اللَّهِ تَعالی»؛ خدایی به جز خدای یگانه نیست و محمّد(ص) فرستاده او و علی(ع) ولیّ خدا در زمین است. کسی که دوست دارد از این درها وارد بهشت شود باید به چهار خصلت متمسّک گردد: سخاوت، حسن خلق (اخلاق نیکو)، صدقه دادن و نگاهداشتن خود از اذیّت و آزار بندگان خداوند تعالی.

امّا ابواب جهنّم هفت در می‌باشد که بر بالای آن این احادیث نگاشته شده که پیامبر(ص) برای ما نقل می‌فرماید:

باب اوّل جهنّم

۱- بر بالای در اول نوشته شده بود: «مَنْ رَجَا اللَّهَ سَعِدَ وَمَنْ خافَ اللَّهَ امِنَ وَالْهالِکُ الْمَغْرُورُ مَنْ رَجا غَیْرَ اللَّهِ وَخافَ سِواهُ»؛ هر کس امید به خدا داشته باشد سعادتمند خواهد شد و هر کس از خداوند بترسد در امان است و مرده و فانیِ فریب‌خورده کسی است که امید به غیرخدا و ترس از غیرخدا داشته باشد.

باب دوّم جهنّم

۲- بر بالای در دوّم نوشته شده بود: «مَنْ أَرادَ أَنْ لایَکُونَ عُرْیاناً یَوْمَ القِیامَةِ فَلْیَکْسُ الْجُلُودَ العارِیَةَ فِی الدُّنْیا. مَنْ أَرادَ أَنْ لایَکُونَ عَطْشَاناً یَوْمَ القِیامَةِ فَلْیَسْقِ العِطْاشَ فِی الدُّنْیا. مَنْ أَرادَ أَنْ لایَکُونَ یَوْمَ القِیامَةِ جائعاً فَلْیُطْعِمِ الْبُطُونَ الْجائِعَةَ فِی الدُّنْیا»؛ هرکس می‌خواهد در قیامت عریان محشور نشود، پس در دنیا عریانی را بپوشاند. هرکس می‌خواهد در قیامت تشنه محشور نشود، پس در دنیا تشنه‌ای را سیراب کند. هرکس می‌خواهد در قیامت گرسنه محشور نشود، پس در دنیا شکم‌های گرسنه را سیر کند.

باب سوّم جهنّم

۳- بر بالای در سوّم نوشته شده بود: «لَعَنَ اللَّهُ الْکاذِبینَ، لَعَنَ اللَّهُ الباخِلین، لَعَنَ اللَّهُ الظَّالِمِینَ»؛ نفرین خدا بر دروغگویان، نفرین خدا بر بخیلان، نفرین خدا بر ستمکاران.

باب چهارم جهنّم

۴- بر بالای در چهارم نوشته شده بود: «أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَهانَ الإسلامَ، أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَهانَ أَهْلَ البیتِ، أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ الظَّالِمینَ عَلی ظُلْمِهِمْ لِلْمَخْلُوقِینَ»؛ خداوند خوار و ذلیل کند کسی را که به اسلام توهین کند، خداوند خوار و ذلیل کند کسی را که به خاندان اهل‌بیت پیغمبر توهین کند، خداوند خوار و ذلیل کند کسی را که ستمکاران را برای ستم بر بندگان خدا، کمک کند.

باب پنجم جهنّم

۵- بر بالای در پنجم نوشته شده بود: «لاتَتَّبِعُوا الهَوَی فَالهَوی یُخالِفُ الإِیمانَ وَلاتُکْثِرْ مَنْطِقَکَ فِیما لایَعْنِیکَ فَتَسْقُطُ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَلاتَکُنْ عَوْناً لِلظَّالِمِینَ»؛ از هوای نفس پیروی نکن که برخلاف ایمان است، کلام و گفتارت را در امور بیهوده زیاده مگردان که تو را از رحمت خداوند ساقط و دور گرداند، و کمک‌کار ستمکاران مباش.

باب ششم جهنّم

۶- بر بالای در ششم نوشته شده بود: «أَنَا حَرامٌ عَلی المُجْتَهِدینَ، أَنَا حَرامٌ عَلی الْمُتَصَدِّقینَ، أَنَا حَرامٌ عَلی الصائِمینَ»؛ من [جهنّم] بر تلاش‌کنندگان در راه خدا و صدقه‌دهندگان و روزه‌داران حرام می‌باشم.

باب هفتم جهنّم

۷- بر بالای در هفتم نوشته شده بود: «حاسِبُوا نُفُوسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحاسَبُوا وَوَبِّخُوا نُفُوسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُوَبَّخُوا وَادْعُوا اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ قَبْلَ أَنْ تَرِدُوا عَلَیْهِ وَلاتَقْدِرُوا عَلَی ذلِکَ»؛ به حساب خودتان رسیدگی کنید قبل از آنکه به حسابتان رسیدگی شود، خودتان را سرزنش کنید قبل از آنکه سرزنش شوید، خدای عزّ وجلّ را بخوانید قبل از آن‌که بر او وارد شوید [کنایه از مرگ] و نتوانید او را بخوانید.

البته باید توجّه داشت که: این درهای بهشت هرکدام با رمز ویژه باز و بسته می‌شود و جملات زیبا و حکیمانه‌ای که بر سر در تمامی هشت در بهشت به عنوان کتیبه نقش‌بسته، مزیّن به شهادت و وحدانیّت پروردگار و رسالت رسول گرامی اسلام(ص) و شهادت بر ولایت امیرمؤمنان علی(ع) است که در تمام ابواب بهشت تکرار شده و این سه شهادت در ابواب جهنّم نمی‌باشد، که این مطلب بیانگر فلسفه و حکمتی است و آن اینکه: این سه اصل محتوای اسلام راستین است و به هیچ‌وجه از هم جداشدنی نیست و هر که می‌خواهد مشمول رحمت الهی قرار گرفته و وارد بهشت شود، باید به این سه اصل پایبند و معتقد باشد.

از ابن‌عباس نقل شده که پیامبر(ص) فرمود: «انَّ حَلْقَةَ بابِ الْجَنَّةِ مِنْ یاقُوتَةٍ حَمْراءَ عَلَی صَفائِحِ الذَّهَبِ فَاذا دَقَّتِ الحَلْقَةُ عَلَی الصَّفْحَةِ طَنَّتْ وَقالَتْ: یا عَلیُّ» ۲؛ حلقه در بهشت، از یاقوت سرخ است که بر صفحه‌های طلا نواخته می‌شود. هنگامی که حلقه بر آن صفحه بکوبد، صدا کند و گوید: یا علی.

آری، صدای کوبه دَر از آن جهت (یا علی) است که صاحب بهشت و مهماندار اصلی بهشت، مقام ولایت است که علی ابن‌ابی‌طالب(ع) مصداق جامع و کامل آن است.

توحید که لا اله الّا الله است/ اسلام محمد رسول اللّه است

با این دو سخن کسی به جایی نرسد/ گر بی‌خبر از علی ولی اللّه است

توحید و نبوّت و امامت هر سه/ در گفتن یک علی ولی اللّه است

پی نوشت:

۱) بحارالأنوار ۸/۱۷۰، باب ۲۳، حدیث ۱۱۲؛ وسائل الشیعة ۳/۲۴۶، باب ۷۲، حدیث ۳۵۳۱.

۲) بحارالأنوار ۸/۱۲۲، باب ۲۳، حدیث ۱۳؛ الأمالی، شیخ صدوق: ۵۸۸، حدیث ۱۳.

انتهای پیام ۳۱۳/۱۷

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha