به گزارش خبرگزاری حوزه، وبینار آموزشی “مصاحبه تجربه نگارانه” در سه جلسه توسط دکتر علیرضا مومن آرانی،به هم پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی، برای علاقه مندان تشریح و تبین شد.
دکتر مومنی آرانی گفت: یک مصاحبه خوب از یک طرح تحقیق (طرحنامه) خوب بدست می آید اولین بخش هر طرح تحقیقی انتخاب یک حوزه موضوعی است اگر محقق نسبت به حوزه موضوعی تسلط و دانش خوبی داشته باشد، در واقع به ابعاد و حواشی کار مسلط است و این تسلط در تمام مراحل تدوین طرح و اجرای طرح به ویژه در هنگام مصاحبه خود را نشان می دهد.
بخش بعدی هر طرح تحقیقی بیان مسئله است مسئله شکل ها مختلفی دارد و محقق اگر بتواند به صورت دقیق مسئله خود را تحدید و بیان کند مراحل بعدی تحقیق، دقیق و روشن خواهند بود و به میزانی که این دقت در طرح تحقیق نباشد، انجام تحقیق مشکل تر و خروجی ها کار در هر مرحله با ابهام مواجه خواهد شد.
وی افزود: یکی از این مراحل، مرحله جمع آوری داده در تحقیق است که بدون داشتن یک مسئله مشخص، امکان مدیریت و پیشبرد فرایند مصاحبه وجود نخواهد داشت.
بخش بعدی هر تحقیق اهداف تحقیق هستند. اهداف تحقیق مشخص می کنند که محقق به دنبال چه چیزهای در انتهای تحقیق است. اهداف تحقیق، بایدمسیرهای اصلی تحقیق را مشخص کنند و قابل سنجش و ارزیابی، روشن و قابل درک، و قابل حصول باشند. این اهداف شامل اکتشاف، توصیف، تبیین، فهم، پیش بینی، تغییر، برآورد تأثیر و ... هستند که محقق باید آن را مشخص کند.
این محقق افزود: مرحله بعدی طرح تحقیق محله تدوین سوالات تحقیق است. سوالات بر اساس داده های مرحله قبل تدوین می شوند. سوالات در واقع راهنمای روشی شما در ادامه کار هستند. یعنی معیار سنجش پایانی یا روایی یا اعتبار تحقیق این سوالات و پاسخ های محقق به آنها هستند. سوالات تحقیق راهنمایی اصلی محقق در تدوین سوالات مصاحبه و استخراج پاسخ ها در فرآیند مصاحبه هستند و هر چه دقیق تر و جامع و مانع تر طراحی شوند، مراحل بعدی تحقیق راحت تر اجرا خواهند شد. مهم ترین دسته بندی در تدوین سوالات تحقیق، سوالات چیستی چرایی و چگونگی هستند.
مومن آرانی خاطر نشان کرد : مرحله بعدی در تدوین طرح تحقیق، انتخاب نوع روش تحقیق کیفی است. انتخاب روش در واقع انتخاب روش رسیدن به داده ها، روش تحلیل آنها و رسیدن به پاسخ های سوالات تحقیق است. روش تحقیق نسبت مستقیمی با شکل و محتوای انجام مصاحبه دارد و به شدت لازم است که شکل و فرم سوالات مصاحبه متاثر از انتخاب روش تحقیق باشد، هرچند باید این سوالات از نظر محتوایی به پرسش های تحقیق وفادار باشد. روش تحقیق فرایند و روند مصاحبه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و در ادامه بر روی داده های جمع آوری شده و تحلیل آنها موثر است. مرحله بعدی تحقیق انتخاب و اجرای روش جمع آوری داده است که جلسه بعد مصاحبه را به عنوان روش انتخابی توضیح خواهیم داد.
وی با بیان توضیحاتی در رابطه با مصاحبه و انواع آن، مهم ترین نکته در این مصاحبه را ، تمرکز بر شأن و جایگاه مدیریتی و کارگردانی مصاحبه کننده از قبل مصاحبه تا بعد از اجرای آن دانست.
در ادامه به آمادگی های لازم برای انجام مصاحبه پرداخته شد، این آمادگی ها شامل آمادگی های قبل از مصاحبه، حین مصاحبه و بعد از مصاحبه بودند. در آمادگی های قبل از مصاحبه به انواع آمادگی ها مانند طرح تحقیق و آمادگی نظری، آشنایی با نظرات و شخصیت مصاحبه شونده، موارد مرتبط با زمان و مکان، ثبت جلسه، ...پرداخته شد.
