جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ |۱۸ رمضان ۱۴۴۵ | Mar 29, 2024
محسن مهاجرنیا

حوزه/ در اندیشه انقلاب اسلامی مبنای ولایت به نظام ولایی ارتقاء یافت و رویکردهای معرفتی زیادی درباره خاستگاه و مشروعیت این نظام و نسبت آن با مردم سالاری دینی و مقبولیت و رضایتمندی اجتماعی مطرح گردید. صلاحیت کارگزاران این نوع ولایت و معیارهای گزینش آنان از رویکردهای سیاسی بعد از انقلاب اسلامی است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در  چهارمین  نشست کرسی های آزاد اندیشی دوره ای که باعنوان بنیادها و آرمان های انقلاب اسلامی به همت دانشگاه طلوع مهر و مجمع هماهنگی پیروان امام و رهبری استان قم برگزار می شود، گفت: پیام  بنیادی انقلاب اسلامی در تغییر حاکمیت شاهنشاهی به حاکمیت الهی، مقوله سیاسی برجسته ای به نام «ولایت» را از درون دین شناسایی و بازسازی کرد. ولایتِ به معنای سرپرستی، جوهره سیاسی انقلاب اسلامی و شاخصه حاکمیت الهی است. بر اساس پذیرش مبنای ولایت ، انقلاب اسلامی ماهیت ارزشی و آرمانی پیدا کرد.  


استاد حوزه و دانشگاه  با اشاره به معنای  ولایت در ادبیات دینی و ابعاد نظری و عملی آن گفت: بُعد نظری ولایت، عبارت از اعتقاد و ایمان قلبی به اینکه قدرت مطلق در انحصار خداوند است و او سرپرست و ولی مؤمنین است و بعد عملی آن علاوه بر اعتقاد، پذیرش ولایت الهی و تحت سلطه عملی او قرار گرفتن است. ولایت با این معنا جزء دستاوردهای انقلاب اسلامی است. در گذشته تاریخی ایران دو دوره قابل شناسایی است، در یک دوره، اعتقاد دینی و قلبی به قدرت الهی وجود دارد اما هیچ بینش و گرایش عملی به سمت تحقق ولایت الهی دیده نمی شود. دوره دوم که آثار آن در زمان مشروطیت قابل شناسایی است اعتقاد قلبی به ولایت و درک ضرورت عملی ولایت الهی مطرح شده است اما به دلیل ضعف ها و باور به امتناع هایی که در پس ذهنیت این دوره وجود دارد به راحتی از آن عدول می کند و «ولایت پادشاه مشروط» را می پذیرند.  


حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا افزود: بازسازی مبنای ولایت در گفتمان انقلاب اسلامی سبب شد تا پیروان اندیشه انقلاب با سطوح ولایت تکوینی و تشریعی خداوند آشنا شوند و نقش تکوینی خداوند را به صورت رابطۀ علّی در همه امور ببینند. در ولایت تشریعی با پذیرش وحی و رسالت و آیات الهی  به مثابه مبنای زندگی، حیات سیاسی اجتماعی خویش را تحت ولایت الهی بدانند. همین مبنا نقطه عطفی در تاریخ  و فرآیند انقلاب اسلامی است. پذیرش مبنای ولایت الهی، اندیشه انقلاب را به درک مراتب ولایت الهی کشاند. ولایت الهی امری ذاتی و غیر قابل تفکیک و تفویض است اما در مقام تحقق آن در جامعه نیازمند کارگزارانی است تا آن را اجرا کنند.

وی افزود: اولین کارگزار ولایت الهی در جایگاه « ولایت نبوی» شناخته و معرفی شد و از منبع این ولایت، جایگاه کارگزاری دوم یعنی «ولایت ائمه(ع)» مطرح گردید و در دوره غیبت امام معصوم(عج) کارگزار سوم یعنی «ولایت فقیه» به مثابه جوهره انقلاب اسلامی شناسایی و مقبول افتاد. انقلاب اسلامی خود را در لوای این مرتبه از ولایت تعریف کرد و در ادبیات سیاسی معاصر مفهوم ولایت، جایگاه بنیادی برجسته ای پیدا کرد. همه ابعاد حیات سیاسی در پیوند با آن معنا پیدا کرد.       

حجت الاسلام والمسلمین مهاجرنیا در ادامه گفت: در اندیشه انقلاب اسلامی مبنای ولایت  به نظام ولایی ارتقاء یافت و رویکردهای معرفتی زیادی درباره خاستگاه و مشروعیت این نظام و نسبت آن با مردم سالاری دینی و مقبولیت و رضایتمندی اجتماعی مطرح گردید. صلاحیت کارگزاران این نوع ولایت و معیارهای گزینش آنان از رویکردهای سیاسی بعد از انقلاب اسلامی است.   

وی در پایان با اشاره به ویژگی های ولایتمداری در گفتمان انقلاب اسلامی گفت: مبنای ولایی بعد از انقلاب اسلامی شاخصه اساسی میان معتقدان و مخالفان انقلاب شد به طوری که حامیان انقلاب، با وصف «جریان ولایی» معرفی شد و سه ویژگی برجسته برای این جریان فکری و عملی در فرهنگ سیاسی انقلاب مطرح گردید: ویژگی نخست، مربوط به پیوند وثیق میان جریان ولایی با ولایت فقیه بود که بر پایه اطاعت و محبت و به هم پیوستگی میان ولی فقیه و مردم ایجاد شد. ویژگی دوم: به لایه های معرفتی و تعقلی رابطه ولایی برمی گردد. بر خلاف تصور اولیه پذیرش ولایت فقیه و اطاعت ولایی در حوزه زندگی سیاسی تعبد نیست بلکه مبتنی بر عقلانیت است.

استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: انقلاب اسلامی موفق شد حقیقت عقلانیت را در مرحله نظام سازی در قالب منشور ملی تعریف کند. در قانون اساسی در کنار ولایت مطلقه الهی اصل عقلانیت انسان و تعقل شهروندان در حاکم بر سرنوشت خود و تعیین آن تأکید گردید. همه نظام ولایی را بر پایه خواست و شعور عقلانی و آرای عمومی مردم تثبیت کرد  و بر خلاف شبهه پذیرش قیمومیت در سطح مهجورین و قاصرین ، انتخاب نظام ولایی نشانه کمال عقلانی و آزادی انسان و استقلال ملی ملت ایران است.

وی افزود: سومین ویژگی ولایتمداری دربرخورداری جریان ولایی از دوگانه های به ظاهر متضادی است که تنها در آموزه هایی دینی قابل فهم است. خصلت قاطعیت و صلابت در کنار مدارا و مهربانی، ویژگی عبودیت و فروتنی اعتقادی در کنار حضور جهادی ، جمع میان تعبد و تعقل در پیوند با ولایت و پایبندی به سنت در کنار بازخوانی تجدد، همه از ویژگی هایی است که در اندیشه ولایی انقلاب پذیرفته شده  است.

ارسال نظر

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha