به گزارش خبرگزاری حوزه، علاوه بر چهارشنبه‌ها که در میان روزهای هفته به روز زیارتی امام رضا(ع) مشهور است، ماه ذی‌القعده نیز که در آن مناسبت‌های متعدد امام رضایی واقع شده از سالروز ولادت ایشان و خواهرشان حضرت معصومه(س) و برادرانشان احمدبن موسی(ع) و صالح‌بن موسی(ع) گرفته تا سالروز شهادت فرزند حضرت یعنی جوادالائمه(ع) از ماه‌های مشهور برای زیارت حضرت ثامن‌الحجج(ع) است.
از این‌رو، در سومین چهارشنبه این ماه و به بهانه پویش «چهارشنبه‌های امام رضایی» پای صحبت‌های حجت‌الاسلام عباس جعفری فراهانی، رئیس اداره بررسی سؤالات و پاسخ به شبهات مجمع جهانی اهل بیت(ع) نشستیم تا برایمان از ادب و برکات این زیارت بگوید.
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه درباره فضیلت‌های زیارت امام رضا(ع) در ماه ذی‌القعده در کتاب‌های معتبر شیعی ازجمله آثار محدث قمی، شیخ مفید، سیدبن طاووس و دیگران تصریحات متعدد آمده است، اظهار می‌کند: به عبارت دیگر مناسبت‌های مختلف این ماه از بهترین فرصت‌ها برای زیارت امام مهربانی‌ها است.
فلسفه فضائل بسیار زیارت امام رضا(ع)
این کارشناس مذهبی با اشاره به افتراقات و اختلافات در تاریخ تشیع به دلیل بروز گرایش‌های مختلف، می‌گوید: متأسفانه برخی از طرفداران و معتقدان به تشیع در طول تاریخ دچار شبهاتی شدند همچون فرقه واقفیه در زمان امام کاظم(ع) و فرقه اسماعیلیه در زمان امام صادق(ع)؛ از این رو، این شیعیان خاص یا دوازده امامی هستند که به امامت امام رضا(ع) اعتقاد دارند و برای علت به زیارت آن حضرت(ع) سفارش‌های بسیار شده که مسیر اعتقادی شیعه با امامت ایشان کمال یافت.
وی می‌افزاید: برای مثال زیارت امام حسین(ع) توسط پیروان بسیاری از فرقه‌های شیعی انجام می‌شود اما درباره ائمه(ع) دیگر این زیارت ضعیف است، از این رو، آن‌ها که به زیارت امام رضا(ع) می‌روند اعتقاد اصیل‌تری به شجره طیبه امامت دارند.
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه زیارت به معنای ملاقات و دیدار است، ابراز می‌کند: کسانی که چهره به چهره همدیگر را ملاقات می‌کنند، یکدیگر را زیارت می‌کنند. بنابراین در زیارت امام رضا(ع) درصدد ملاقات حضرت(ع) برمی‌آییم پس باید همان‌طور که در دیدارهای معمول زندگی، از پیش در خود آمادگی ایجاد می‌کنیم مثل پوشش مناسب، رفتار صحیح و پرهیز از سخن نامطلوب و... برای زیارت امام رضا(ع) نیز خود را مقید به آداب و رعایت پاره‌ای از اصول کنیم. وی با بیان اینکه بر زیارت‌های ما آثاری مترتب است، ادامه می‌دهد: آثار زیارت امام معصوم(ع) مافوق همه آثار است، چرا که او جایگاه معنوی بالایی از نظر علم، تقوا، بندگی، قدرت و... دارد. در زیارت امام معصوم(ع) به حجت خدا بودن ایشان و علم، اخلاق، عصمت و بردباری‌های آن‌ها اعتراف می‌کنیم.
نخستین ادب زیارت امام رضا(ع)
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه نخستین ادب زیارت حضرت شمس‌الشموس توجه به جایگاه امام رضا(ع) به عنوان عالم آل‌رسول(ع) است، اضافه می‌کند: اما ما عمدتاً به این جایگاه توجه نداریم در حالی که نخبگان و علما برای زیارت امام رضا(ع) و دیگر ائمه(ع) جایگاهی ویژه در نظر دارند و با علم و آگاهی به آن مشرف می‌شوند نه از سر غفلت و ناآگاهی.
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه زیارت امام رضا(ع) و دیگر ائمه(ع) به زائر آرامش درونی و معنوی می‌دهد، تأکید می‌کند: در زندگی روزمره نیز برخورد و دیدار با شخصیت‌های خاص و اثرگذار به ما آرامش می‌بخشد. وقتی زیارت برای امام معصوم(ع) باشد آرامش همراه با معرفت را به ما هدیه می‌دهد. از این‌رو، اگر با ادب به زیارت امام رضا(ع) نائل شویم، می‌توانیم در فضائل از آن حضرت(ع) الگو بگیریم، چون امام دست هدایت خود را بر سر همه شیعیان و محبان خود می‌کِشند و آن‌ها را از رأفت خود بهره‌مند می‌کنند.
مهم‌ترین هدیه برای زائر امام رئوف(ع)
این کارشناس مذهبی در ادامه تصریح می‌کند: مرسوم است در دیدار با علما، هدایایی را از آن‌ها دریافت می‌کنیم اما مهم‌ترین هدیه برای زائر امام رضا(ع)، آرامش درونی و بیرونی است. امام(ع) با دیدن توسلات و توجهات زائر این آرامش را به او هدیه می‌کنند.
وعده امام رضا(ع) به زائران خود
به گفته وی، مهم آنکه فارغ از آثار این دنیایی، برکات زیارت امام رضا(ع) به وقت مرگ نیز به کمک انسان می‌آید، چنان‌که امام رضا(ع) فرمودند: «هر کس مرا با دوری راه زیارت کند و از راه دور به زیارت من آید در روز قیامت در سه موقف به یاری او خواهم آمد تا او را از ناراحتی‌های آن حال نجات دهم: نخست در آن هنگامی که نامههای اعمال از جانب راست و چپ پخش می‌شود که هر کس نامه عملش به دست راستش داده شود با نرمی و سهولت به حساب او رسند؛ دوم در آن هنگام که از صراط می‌گذرد و سوم در آن وقت که عمل او را بررسی کرده و میسنجند»؛(عیون اخبارالرضا علیه‌السلام، ج ۱ و ۲).
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی با بیان اینکه زیارت همراه با اعتراف به داشتن ولایت امام(ع) این برکات را شامل حال ما می‌کند، می‌افزاید: ادب زیارت سبب ترقی، رشد و ارزشمندی زیارت می‌شود، نخستین جلوه این ادب، گرفتن اذن ورود است؛ یعنی از هنگام خروج از منزل و تهیه کردن وسایل سفر، قصد الهی داشته باشیم؛ این قصد شامل عهد و بیعت با امام رضا(ع) نیز می‌شود.
وی اظهار می‌کند: باید با وضو و به دور از هر فعل حرامی و با رعایت رفتارهایی مثل آرام سخن گفتن به زیارت مشرف شویم؛ چنان‌که قرآن کریم مؤمنان را از بلند کردن صدا بر صوت پیامبر(ص) نهی می‌کند و به پرهیز از بلند کردن صدا در نماز نیز سفارش شده و کراهت دارد، چراکه حواس دیگران را پرت می‌کند، اذکار نماز هم در جماعت باید آرام خوانده شود.
در حرم برای حل مشکل همه مسلمین دعا کنیم
رئیس اداره بررسی سؤالات و پاسخ به شبهات مجمع جهانی اهل بیت(ع) می‌افزاید: در خواندن زیارت‌نامه نیز بر آرامی صدا و رعایت آرامش تأکید می‌شود. در حرم و زیارت‌ها باید برای حل امور همه مسلمانان دعا کنیم نه فقط حاجت شخصی خودمان؛ از وجوه زیارت بامعرفت امام رضا(ع) توجه به مشکلات جهان اسلام و مسلمین در دعاهاست؛ مثل دعا برای رفع ظلم در افغانستان، عراق و سوریه و... در کنار این‌ها گریه و تضرع در جوار مضجع شریف رضوی نیز بسیار مهم است، همچنین است رعایت حرام و حلال الهی در زبان و چشم و گوش و ...
زیارت از راه دور در چهارشنبه‌های امام رضایی
وی با اشاره به فضائل زیارت از راه دور حضرت ثامن‌الحجج(ع) از طریق پویش‌هایی همچون «چهارشنبه‌های امام رضایی»، می‌گوید: در برخی از روایات آمده فضائل زیارت از راه دور نظیر زیارت از نزدیک است، برای مثال در گذشته تشرف به حرم شاید یک سال هم طول می‌کشید یا در مواردی خوف و خطر دزدی و بیماری وجود داشت، این روزها نیز به دلیل شیوع کرونا فرصت زیارت از نزدیک امام رضا(ع) محدود شده است، بنابراین با شرکت در پویش‌هایی همچون چهارشنبه‌های امام رضایی می‌توانیم این خلأ را برطرف کنیم.
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی تأکید می‌کند: این‌گونه اقدامات که مردم را در زیارت‌ها سهیم می‌کند بسیار مفید هستند و خوب است مراکز و نهادهایی که امکانش را دارند فرصت این انس و ارتباط مردمی با امام رضا(ع) را فراهم کنند.
این کارشناس مذهبی با اشاره به روایتی که امام رضا(ع) در آن می‌فرمایند: «اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پیروی می‌کردند»، می‌افزاید: فصاحت و بلاغت کلام ائمه(ع) به عنوان انسان‌های کامل و مفسران قرآن کریم و برخوردار از علم لدنی، بی‌مثال است؛ چنان‌که در نهج‌البلاغه با دریایی از فصاحت و بلاغت در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی مواجه هستیم.
وی ادامه می‌دهد: تبیین این زیبایی‌ها در کلام امام رضا(ع) به عنوان عالم آل محمد(ع) ضرورتی خاص دارد به‌ویژه آنکه حضرت(ع) با همین زیبایی کلام، نقشه‌های شوم مأمون را در ولایتعهدی اجباری خود و نیز در مناظره با سران ادیان و مکاتب خنثی کردند و در پاسخ به پیشنهاد مأمون فرمودند: مگر خلافت از آن تو بوده که به ما واگذارش کنی!؟ خلافت حقی الهی است که به‌واسطه پیامبر(ص) به ما رسیده است.
حجت‌الاسلام جعفری فراهانی در پایان خاطرنشان کرد: در احتجاج شیخ طبرسی برخی از این مناظرات و استدلال‌های امام رضا(ع) تصریح شده؛ ایشان مسلط به زبان اقوام و ملیت‌های مختلف بودند، نوع رفتارشان با فقرا، بینوایان و ضعیفان و نیز انشای حدیث سلسله‌الذهب همگی جای بحث دارد که باید در عمق آن‌ها تأمل و تبیینشان کنیم که قطعاً موجب هدایت و جلب قلوب می‌شود.
