به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام و المسلمین سعید فراهانی معاون پژوهشی دانشگاه قم در اولین نشست علمی تغییر اقلیم و اثرات آن بر رخداد مخاطرات طبیعی که در دانشگاه قم برگزار شد، عنوان کرد: انسان از بدو خلقت خویش با تمام وجود از طبیعت هراس داشت، خطر جانوران درنده، خطر آب و هوای نامساعد و خطر محیط زیست وحشی اما همین طبیعت ضروریات زندگی او و از جمله غذای گیاهی یا جانوری را به وی ارزانی می‏ داشت.

وی افزود: انسان ماهر به یاری اندیشه و به کمک ابزار، خود را برای رویارویی با خطرها آماده کرد و به مهار عوامل طبیعی و رام نمودن آن‏ها و بهره‏ کشی از آن‏ها در جهت منافع خود پرداخت. انسان‏ها با اتحاد و بذل کوشش‏ های مشترک توانستند جنگل ‏ها را به صورت زمین‏ های آباد و قابل کشت و زرع درآورده، مسیر جریان آب رودخانه ‏ها را تغییر داده و به ساختن بناها و آثار غول آسا و عظیم مانند اهرام مصر، اقدام کنند، با این حال تمامی این اقدامات به همان اندازه که جمعیت بشری تابع نوسان‏ها و فراز و نشیب های برخاسته از رویدادها، جنگ ‏ها، بیماری‏ های مسری و یا بلاهای عظیم طبیعی است، محدود می ‏ماند. انقلاب صنعتی، همراه با پیشرفت‏های علمی، فنی و پزشکی اوضاع را دگرگون ساخت.

معاون پژوهشی دانشگاه قم ادامه داد: اقتصاد نوین بر اثر جنون آزمندی برگرفته از اندیشه رشد مداوم اقتصادی در صدد کشف تکنیک ‏های بهره برداری همراه با تخریب هر چه بیشتر از منابع زیست محیطی برآمد و انسان اقتصادی در این عرصه بر این باور بود که می‏تواند از ذخایر و منابعی که طبیعت به وی ارزانی داشته، جاودانه استفاده کند.

حجت الاسلام و المسلمین فراهانی گفت: به اعتقاد شوماخر این پدیده با دگرگونی ‏های فلسفی (اگر نگوییم مذهبی) سه یا چهار قرن گذشته در دید انسان به طبیعت ارتباط نزدیک دارد. انسان نوین خویشتن را همچون بخشی از طبیعت تجربه نمی‏کند بلکه خود را به عنوان یک نیروی خارجی تلقی می‏کند که رسالت چیره شدن بر طبیعت را عهده‏ دار است. انسان حتی درباره پیکار با طبیعت سخن می ‏گوید، در حالی که فراموش می ‏کند در صورت پیروزی در این پیکار، خود را در جناح بازنده خواهد یافت.

وی افزود: انسان در این تفکر، سنت‌های مذهبی و ارزش‏ های دینی خود را فراموش کرده و اصولاً رسیدن به این هدف رویایی را مدیون همین فراموشی می‏داند. به اعتقاد کینز (منجی نظام سرمایه داری در اوایل قرن ۲۰) رشد اقتصادی فقط در صورتی دست یافتنی است که از انگیزه‏های خودپرستانه نیرومند آدمی استفاده کنیم، یعنی انگیزه ‏هایی که مذهب و آداب و سنن اخلاقی عموماً ما را به ایستادگی در برابرشان فرا می‏خوانند. با این وجود از همان زمان کسانی ولو اندک تفکری متفاوت داشتند از جمله ژان رستان در مقدمه کتاب «انسان یا طبیعت» اعتراف می کند که از این پس انسان می‏فهمد که برای حفظ مصالح و منافع خویش، باید به نگهبانی و پاسداری از طبیعت بپردازد و بر منش و رفتار خود در برابر طبیعت لگام بزنند و در همین راستا گروهی از دانشمندان منصف به این حقیقت پی بردند که برای حل مشکل محیط زیست باید به اندیشه های ناب دینی رجوع کرد به طور مثال هات در پیگیری علل تخریب محیط زیست و در پاسخ به فرافکنی برخی از اکولوژیست های ملحد که دین را عامل تخریب محیط زیست مطرح کرده اند، می‌گوید: این عامل دین نیست بلکه ترک آن است که به ما اجازه می‌دهد نظام زیستی زمین را نابود کنیم. این تفکر انسان‌مداری سکولار است که با فرض برتری انسان بر طبیعت، به او اجازه نابود ساختن طبیعت را داده است نه دین‌داری.

حجت الاسلام و المسلمین فراهانی افزود: دین اسلام که همواره در تعالیم نورانی خویش مطابق با فطرت آدمیان راه وسط را در پیش گرفته است در برخورد با طبیعت و مواهب طبیعی نه آنچنان دست انسان را باز گذاشته تا هر نوع تصرفی بخواهد در آن‌ها بکند و به بهای نابودی این نعمت‏های خدادادی، زندگی خود را اداره کند و تجمل بخشد و نه اجازه می‏ دهد بشر طبیعت را به علت عظمت آن، خدای خویش دانسته و در مقابل آن به سجده بیفتد و هیچ‌گونه تصرفی در آن ننماید و صرفاً به دیده تقدیس به آن بنگرد بلکه در عین این که فرموده است ما همه جهان را برای آسایش انسان و مسخر و فرمانبردار او آفریده‏ایم، از طرف دیگر آن‏ها را موجوداتی فاقد روح ندانسته بلکه به عنوان آیه و کلمه خداوند و موجوداتی دارای شعور نسبی که تسبیح‏گوی خداوند معرفی کرده و برای همه آن‌ها اعم از حیوان و گیاه حقوقی در نظر گرفته و انسان‏ها را به رعایت آن حدود و حقوق دعوت می کند.

وی با ذکر مثالی گفت: مثلاً هر گاه انسان‌ها حقوق یکدیگر را رعایت کنند، در بهره‏‌برداری از مواهب طبیعت راه اعتدال را پیش گرفته و دست از زیاده ‏طلبی، حرص و آز، اسراف و اتلاف بردارند، در این صورت همین دنیای خود را بهشت می‏یابند. با این وجود علاوه بر این که جهت‏ گیری ادیان الهی رسیدن انسان به نقطه اوج کمال و انسانیت است برای پرهیز از غیر واقع‏گرایی، راهکارهایی در متن دین دیده شده تا جوامع در هر سطحی از ایمان به خداوند و عامل به فرامین و رهنمودهای دینی باشند، بتوانند محیطی نسبتاً سالم داشته و از تجاوز انسان‏های متخلف جلوگیری کنند. این راهکارها مجال دیگری می طلبد. به امید داشتن محیط زیستی سالم زمینه ساز بندگی خداوند.