به گزارش خبرگزاری حوزه، «آیات و نکات»، پرونده رمضانی رسانه رسمی حوزه برای ماه مبارک رمضان است که حجت‌الاسلام امین اسدپور از پژوهشگران قرآنی در سی شماره به بیان سی آیه از قرآن کریم پرداخته که به صورت روزانه تقدیم شما خوبان خواهد شد.
بسم الله الرحمن الرحیم
آیه منتخب از جزء ششم قرآن کریم آیه ۵۵ سوره مبارکه مائده است.
سیاق این آیات کاملا سیاق واحدیست و آیات در پیرامون فضای اجتماعی، ملاک‌ها و ولایت های اجتماعی در جامعه‌ی مسلمین صحبت می‌کند.
حضرت حق در این آیه شریفه می‌فرماید: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ / ولی امر و یاور شما، خداوند متعال و رسولش هستند و البته کسانی که ایمان آوردند، اقامه صلاه کردند و در حین نماز زکات دادند، در حالی که راکع بودند».
قطعا شأن نزول و مصداق این آیه شریفه، زکات امیرالمومنین علیه السلام در رکوع است و این آیه شریفه یکی از آیاتی است که نصب سیاسی و اجتماعی ولایتِ امامت و اولیاء الهی بعد از رسول اکرم صل الله علیه واله را دلالت می کند.
اما نکته ای که مد نظرم بود توضیح بدهم آن است که هم در آیات قبل و هم در آیات بعد، مفهومی که در اینجا مطرح می شود، مفهوم ولاء و ولایت های اجتماعی است. قرآن کریم در سه لایه و سطح، این ولاء و ولایت‌ها را صورت بندی می کند.
سطح اول، خود ِجامعه مومنین است. جامعه‌ی مؤمنین در پرتو ولایت رسول و ولایت اولیای امر (ولایت حضرات معصومین علیهم السلام و در عصر غیبت با ولایت فقها) معنا پیدا می‌کنند.
این جامعه دارای یک ولاء و ولایت های اجتماعی بین خودشون هستند. در این جامعه ولایت حاکم بر مردم، ولایت مردم بر حاکم و ولایت هایی که بین خود مردم و مؤمنین برقرار است، ظهور پیدا می‌کند. در قرآن کریم در آیه «وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ» به همین مسئله مهم اشاره و دلالت شده است.
سطح دوم، ولاء و ولایت عموم جامعه اسلامی است، یعنی کل جهان اسلام. این هم ولایتی است که از منظر امت گرایانه برای قرآن مهم است و موضوعیت دارد.
سطح سوم، ولاء و ولایت هایی است که با اهل کتاب می توانیم داشته باشیم البته در این ولایت، آرمان ها و پیمان های مشترکی که با آنها داریم را برقرار می‌کنیم.
نکته ای که در این آیات تاکید می شود این است که ولاء و ولایت جامعه ایمانی نباید به اندازه ولاء و ولایت جامعه مؤمنین با یهود و نصاری باشد.
در عین حالی که ما در یک رتبه با یهود و نصارا با آرمان مشترک «قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَیٰ کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ» زندگی می‌کنیم، به عنوان یک آرمان مشترک مورد نظر بین ما و اهل کتاب، یک ولاء و ولایتی را ثابت می کند؛ اما ولاء و ولایت جامعه ایمانی نباید به اندازه ولاء و ولایت با اهل کتاب باشد؛ لذا حضرت حق در همین آیات می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْیَهُودَ وَالنَّصَارَیٰ أَوْلِیَاءَ ۘ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَاءُ بَعْضٍ ۚ وَمَن یَتَوَلَّهُم مِّنکُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ»، یعنی سطح ولاء و محبتی که من با یک برادر ایمان دارم نباید کمتر از ولاء و ولایت با اهل یهود و نصارا یا یک مشرک باشد.
این سطح از حساسیت پیرامون ولاء و ولایت، مرزبندی اجتماعی برای جامعه ایمانی و اسلامی را تضمین می کند.
ان‌شاءالله که روز به روز ولاء و ولایت در جامعه ایمانی و در سطح کلان جامعه اسلامی بیشتر برقرار باشد و با اعتصام به حبل الله، قرآن و با اعتصام به این ایام ماه مبارک رمضان روز به روز به امت اسلامی مد نظر قرآن نزدیک تر باشیم.
