به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه،آیت الله علم الهدی نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی امروز در سومین همایش کتاب سال حکومت اسلامی که در قم برگزار شد با اشاره به کتاب «مشروعیت قیام و تشکیل حکومت در عصر غیبت» گفت: این کتاب در ۳ فصل تدوین شده است؛ فصل اول در تبیین موضوع حکم بوده است، و به اندیشه سیاسی اسلام و سیاست حکومت در اسلام پرداخته است. فصل دوم به ادله مشروعیت تشکیل حکومت براساس ادله اربعه پرداخته و ادله مشروعیت تشکیل حکومت را بحث کردیم. و چون بیشتر بحث ما روی مساله قیام در عصر غیبت است بنابراین ادله بیشتر به این موضوع اختصاص یافته است. فصل سوم نیز به اشکالات نظریه جواز قیام و تشکیل حکومت درعصرغیبت اختصاص یافته است.
وی ادامه داد: ضرورت بحث در این موضوع از یکسو به دلیل وجود شبهاتی است که در گذشته تاریخ در مساله تشکیل حکومت در زمان غیبت در همه عرصه ها و بویژه فقه مطرح بوده است، و از سوی دیگر، اصل کلامی بودن بحث که در اندیشه اسلامی، حاکمیت منحصر به خداوند است و در قرآن کریم هم تصریح شده است: «إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ لِلَّهِ...». با این کیفیت، اگر حاکمیت به عنوان یک مبنای کلامی توحیدی منحصر به خداوند است، اجرای حاکمیت منحصرا باید به وسیله معصوم علیه السلام صورت گیرد. پس در دورانی که امام معصوم در دسترس نیست، حاکمیت الهی خداوند بدون وجود امام معصوم، چگونه قابل اجراست؟
امام جمعه مشهد، افزود: این مساله در گذشته هم در حوزه مباحث اختیارات ولی فقیه مورد بحث بوده است و نظریات مختلفی ارائه شده است؛ دو نظر در این زمینه وجود دارد: یک دیدگاه که بخشی از فقهای شیعه و اخباریین به آن معتقدند، نفی مشروعیت حکومت در زمان غیبت امام زمان (عج) است. دیدگاه دوم که قائل به ضرورت تشکیل حکومت در امت و جامعه اسلامی است. بر این اساس، اگر گفته شود که امت زندگانی اجتماعی خود را بدون تشکیل حکومت بگذراند و در زمان غیبت معصوم، ما در مسئله حکومت و تشکیل حکومت، نه مسئولیتی داریم و نه امت وظیفه ای دارد و حتی حکومت مشروع نیست، جامعیت مکتب اسلام زیر سئوال می رود.
عضو خبرگان رهبری بیان داشت: با توجه به این مساله، بحث «مشروعیت قیام و اقامه حکم در زمان غیبت» را از نظر فقهی در ۹۰ جلسه مورد بحث قرار دادم و ماحصل آن به همت حوزه علمیه خراسان منتشر شد.
آیت الله علم الهدی تصریح کرد: مهمترین اشکال در این زمینه، وجود اخبار و روایاتی است که از هرنوع حرکت و قیامی در زمان غیبت امام علیه السلام جلوگیری می شده است و به طور رسمی، عدم مشروعیت حرکت و قیام در ظاهر این روایات مورد بحث قرار می گرفته است. و اخباریین روی این روایات تکیه می کردند و الان هم قائل به عدم جواز هرنوع قیام و حرکتی در زمان غیبت معصوم (ع) هستند که به استناد عدم مشروعیت قیام، تشکیل حکومت در زمان غیبت معصوم را هم نامشروع می دانند.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی، بیان کرد: این اخبار و روایات که مورد استناد اخباریین هم هست به ۶ دسته تقسیم شده است؛ دسته اول، روایاتی است که دلالت بر ضرورت قیام در رکاب امام معصوم (ع) داشته است و هرنوع حرکتی بدون اذن معصوم (ع) غیرمجاز معرفی کرده اند. دسته دوم، روایاتی است که صحیح است و بر عدم جواز قیام در زمان غیبت صراحت دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: دسته سوم روایاتی است که دال بر محکوم به شکست بودن قیام های قبل از ظهور دارد و بر این اساس نباید قیامی صورت گیرد. دسته چهارم روایاتی هستند که قضایای خارجیه هستند یعنی ائمه علیهم السلام به افراد به صورت تک به تک می گفتند شما نباید حرکت کنید، نباید قیام کنید و امثال آنها.
وی، افزود: دسته پنجم روایاتی وجوب تقیه در زمان ظهور است؛ عده ای بزرگان به این روایات استناد کرده و بیان کردند که قیام در زمان غیبت جایز نیست که مهمترین روایت، حسین بن خالد است که از امام رضا (ع) روایت کرده است. دسته ششم روایاتی است که دال بر وجوب سکوت و سکون در زمان غیبت معصوم (ع) است.
آیت الله علم الهدی به هریک از این دسته روایات پاسخ گفت و در مورد دسته اول روایات مذکور بیان کرد: روایاتی مبنی بر وجوب از اسلام در هرزمانی بدون اشتراط اذن معصوم یا حضور معصوم (ع) و همه فقها در همه زمان ها بر این مساله اجماع دارند.
این استاد حوزه علمیه، افزود: در دسته دوم روایات که صحیح السند است، باید به جهت حدیث توجه کرد. جهت حدیث، طاغوت است. دسته سوم روایات هم، سند آنها مخدوش است چون زمان امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بیشترین روایت را داریم. در این زمان، شیعیان قیام های بی نتیجه می کردند و بنی عباس بهره برداری می کرد لذا ائمه (ع) منع می کردند.دسته چهارم روایات هم قضایای خارجیه است که فردی مانند سدیرصیروی فردی تندرو بوده است که حتی به حجت خدا می گفته در جای خود بایست. لذا این روایات به عنوان حکم عام مورد توجه نیست.
نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی گفت: دسته پنجم که روایات تقیه است؛ برداشت آنها از تقیه اشتباه است، منظور از تقیه، در نظرگرفتن مصلحت اسلام است نه مصلحت جان مردم. دسته ششم روایات هم اگر بگوئیم درست است، قیام سیدالشهداء را زیرسئوال می بریم.
