به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از بوشهر، از گذشته تاکنون مردم استان بوشهر همزمان با فرا رسیدن آیین های دینی و مذهبی همیشه برنامه هایی متناسب با آن ایام در فرهنگ خود جای داده اند و اکنون که ماه مبارک رمضان فرا رسیده است، مردم استان بوشهر به یاد گذشته همچنان با انجام رسوم خود در این ایام، فرهنگ و رسوم خود را از نو زنده می کنند که از جمله این رسوم می توان به مراسم های «دم دم سحری، گره گشو، آبی بنوش، عید تهلو، مقابله خوانی، سینه زنی و تعزیه» اشاره کرد.

پیشواز ماه رمضان در سه روز آخر ماه شعبان

مردم استان بوشهر معمولا چون ماه رمضان 29 روزه می شود، سه روز آخر شعبان را بعضاً روزه می گیرند و به نوعی به پیشواز ماه رمضان می روند که البته ممکن است در دیگر استان های کشور نیز این اتفاق رایج باشد اما مردم استان بوشهر به پیشواز ماه مبارک رمضان م روند و می گویند: «به استقبال ماه رمضان می رویم و یا جلو ماه رمضان می رویم.» و اعتقادشان بر این است که ثواب این سه روز بسیار زیاد است.

مراسم دُم دُم سحری

اگر در استان ها و شهر های دیگر کشور، مردم برای شنیدن صدای اذان از رادیو و یا تلویزیون کمک می گرفتند که مبادا از خوردن سحری جا نمانند و یا نماز اول وقت فراموششان نشود و مبادا روزه اشان را بدون سحری نگیرند، مردم استان بوشهر با نوای دل انگیز دُم دُم سحری با صوت نوجوانان محله و یا شهر و روستای خود در نیمه های شب برای آماده سازی و خوردن سحری و پس از آن نماز به داخل کوچه ها می آمدند و دمام در دست با شعر و سرود های خود به مردم نوید وقت سحری را می دادند و این را تا امروز انجام داده اند.

شواهد امر در رسانه ها پس از تحقیقات نشان می دهد در گذشته که قبلا مردی سالخورده و پسری نوجوان همراه با فانوس و طبل در کوچه ها در همان ساعات شب می رفتند و اشعاری از جمله: «خداوندا تو ستاری/ همه خوابند تو بیداری/ به حق خود که بیداری/ همه عالم نگه داری» یا «محمد رسول الله، علیاً یا ولی الله، اسلام اسلام یا شهر الرمضان که در موقع شروع گفته می شود و در موقع عید فطر نیز می گویند الوداع الوداع یا شهر الرمضان» در این آیین کهن سرمی دادند که البته اکنون این آیین را معمولا نوجوانان انجام می دهند.

آیین دُم ُم سحری فقط مخصوص سحر نیست؛ همانطور که اشاره شد این آیین علاوه بر وقت سحر در روز عید فطر نیز وقتی همه مردم شاد هستند پس از نماز عید توسط همان افراد در میان مردم در حالیکه دمام بر دوش می کشند و بر آن می نوازند نیز انجام می شوند و با ماه رمضان وداع می کنند و مردم نیز که با این نواها برای سحری از خواب برمی خواستند به نشانه قدر دانی و تشکر از آن نوازندگان به آن ها خوراکی می دهند که بیشتر آن خوراکی ها را اجرا کنندگان این آیین به نیازمندان می دهند.

گره گشو

این آیین نیز در ماه مبارک رمضان در شب نیمه ماه مبارک رمضان یعنی 15 این ماه مصادف با تولد امام حسن مجتبی(ع) معمولا توسط کودکان و گاهاً توسط بزرگسالان، در سراسر استان انجام می شود که البته اکنون در مرکز استان تقریبا رو به فراموشی رفته است اما در شهرستان ها و روستاها همچنان این آیین که به معنای گشودن گره است انجام می شود.

این آیین که توسط کودکان با در دست داشتن ظرف و کیسه برای گرفتن تنقلات و حلوا و شیرینی از صاحب خانه هاست، شعر هایی از جمله« گره گشو سرت بشور، با آرد شو یا گره گشو گره گشو، سی فردشو دکله بشو» سر می دهند تا اهالی منزل از آمدنشان مطلع شوند و برایشان تنقلات کنار بگذارند تا هنگام رسیدن در منزلشان به آن ها بدهد.

کودکان نیز از در هر خانه که با دست پر برمی گردند می خوانند:«خونه گچی، پر همه چی» یا اگر در خانه ای چیزی به آن ها ندهند با کنایه و لحن کودکانه خود می گویند:« خونه گدا هیچیش ندا».

آبی بنوش

از دیگر آیین های دیرینه استان بوشهر است که در هنگام سحر در برخی از مناطق استان بوشهر و محلات شهرهای شمالی استان انجام می شود، معمولا 10 دقیقه قبل از اذان، موذن از بلندگوی مسجد آوایی به این مضمون سر می دهد« آبی بنوش و لعنت بر یزید کن، جان را فدای آن شاه شهید کن» تا مردم محله از آمدن سحر خبردارشوند و قبل از اذان حتما لبی ترکنند تا در طول روز احساس تشنگی کمتری کنند.

مقابله خوانی

مقابله خوانی یا قران خوانی دسته جمعی از آیین هایی است که ممکن است در سراسر کشوردر ایام ماه رمضان انجام شود اما در استان بوشهر از همه نوع قشر و سن در مسجد یا حسینیه ها جمع می شوند و حلقه ای تشکیل می دهند و یک نفر که روان و دقیق می تواند آیات قرآن را تلاوت کند شروع به خواندن می کند و شرکت کنندگان در مقابله خوانی به ترتیب هرکدام پس از تلاوت توسط کسی که اول خوانده بود شروع به رو خوانی هرشب یک جزء قرآن می کنند.

مراسم احیاء، شب قدر و شب شهادت حضرت علی(ع)

در این شب مردم استان بوشهرعلاوه بر قرآن به سر گذاشتن، در خانه ها و یا مساجد مراسم دعای الغوث الغوث برپا می کنند به صورتی که هر بند از دعای جوشن کبیر را که می خوانند یک گره به نخی که در این آیین متبرک شده بود می زنند تا دعا تمام شود و به عنوان گردنبند مقدس یا بازوبند به فرد مریض داده می شود تا شفا بگیرد و در این شب تعزیه نیز به همراه دمام زنی و زنجیر زنی نیز انجام می شود که بیشتر در نواحی شهرستان های تنگستان و دشتستان تعزیه شهادت حضرت علی (ع) را شاهد هستیم.

عید تهلو یا تلخک

یکی دیگر از آیین و سنت بوشهری ها در ایام ماه مبارک رمضان که همچنان نیز برگزار می شود عید تلخک یا تهلو و یا عید مردگان است.

در روز عید فطر بعد از اذان صبح وقتی هنوز هوا میل به بیدار شدن ندارد اما خورشید در حال طلوع است؛ مردم به آرامگاه می روند و سفره ای مملو از خوراکی هایی که عزیز از دست رفته شان دوست داشتند به همراه حلوا و شیرینی بر سر مزارشان برپا می کنند و سپس به نماز می روند.

عید تلخک به این صورت است که پس از نماز عید مردم در خانه این داغ دیده ها برای تسلی به آن ها جمع می شوند و صاحب عزا نیز با رنگینک و خرما و مسقطی از مردم تشکر و پذیرایی می کند.

انتهای پیام/