ابراهیم فرحات مدیر روابط عمومی شبکه المنار در گفت و گو با خبرنگار بین الملل حوزه نیوز، از تجربیات المنار و روزهایی که در دوران جنگ 3 روزه پشت سر گذاشته اند سخن گفت.
وی در این گفت وگو ابراز داشت که در آن روزها اسرائیل ساختمان المنار را با خاک یکسان کرد، اما برنامه های المنار تنها به مدت 2 دقیقه متوقف شد.وی همچنین به خشم اسرائیلی ها از المنار اشاره کرد و گفت، بر اساس نظرسنجی هایی که از مردم اسرائیل گرفته شده ، اطمینان آنها به سخنان سید حسن نصرالله بیشتر از اطمینان آنها به حرفهایی است که رهبران اسرائیلی میزنند، چون آنها به صداقت سید حسن پی برده اند.
ابراهیم فرحات،بهره گیری از نیروهای توانمند در رسانه های اسلامی را مورد تاکید قرار داد و گفت " به نظر من کسانی که درخبرگزاری های اسلامی مشغول فعالیت هستند باید حرفه ای تر از کسانی باشند که در خبرگزاری‌های غیراسلامی فعالیت می‌کنند ".
مدیر روابط عمومی المنار تاکید داشت که برخلاف تبلیغات رسانه ای غرب ،رسانۀ بی طرف نداریم و نمی توانیم داشته باشیم، اما آنچه مهم است ، صداقت در انتشار اخبار است که المنار چنین است و دشمنان نیز به صداقت المنار اعتراف کرده اند.
آنچه در پی می آید متن این گفت و گو است که سرویس بین الملل مرکز خبر حوزه ، به مناسبت اول تیر، روز تبلیغ و اطلاع رسانی دینی ، تقدیم خوانندگان ارجمند می کند:
* سامانه خبری حوزه در زمینه رویدادهای حوزوی در داخل و خارج کشور اهتمام دارد و از همکاری با رسانه‌هایی چون المنار استقبال می‌کنیم.
کاری که شما در زمینه انتشار اخبار حوزوی انجام می‌دهید، بسیار عالی است، زیرا بسیاری از مردم از ارتباط بین مراجع دینی و موسسات حوزوی در ایران،لبنان و جاهای دیگر اطلاع ندارند و حقیقت امر این است که امروزه این روابط در عرصه های سیاسی و اجتماعی تاثیرگذار است، لذا این کار از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.به نظرم رسانه خبری حوزه باید تضارب آراء در حوزه و مجامع دینی را به تصویر بکشد و لبنان می تواند زمینه و ظرف مناسبی برای این اخبار باشد، زیرا ما شاهد تنوع فکری در لبنان هستیم و ارائۀ این اندیشه ها در نهایت منجر به بلوغ فکری می شود.
* همین تنوع فکری را ما در عرصه رسانه های لبنان نیز شاهدیم.
بله،لبنان از نظر رسانه ای در سطح ویژه ای قرار دارد و همان طوری که می‌دانید، لبنان دارای نوعی مرکزیت در امور رسانه ای است و این اطلاع‌رسانی واقع‌نگر و آزادیِ نشر که در لبنان وجود دارد در هیچ کشور عربی دیگری مشاهده نمی شود، به طوری که لبنان همیشه منبری برای آراء و افکار مختلف شناخته شده و به کشوری برای تبادل نظریات و تفکرات و گفتگوهای مختلف تبدیل شده است.
* ما در این جلسه می خواهیم از تحربیات شما در المنار بهره بگیریم.
همان‌طور که می‌دانید، شبکه المنار در ابتدای دهه 90 میلادی یعنی در سال 1991 به عنوان شبکه خبررسانی محلی در داخل کشور لبنان فعالیت خود را شروع کرد واین شبکه کم کم پیشرفت کرد و در سال 2000 میلادی امواج این شبکه وارد فضا شد. یعنی بین ماهواره‌های فضایی منتشر شد و این شبکه در روزهای آزادسازی جنوب لبنان در سال 2000 میلادی تمام اخبار اولیه مربوط به شکست اسرائیل در جنوب لبنان را پوشش می‌داد و این شبکه با اهمیت دادن به مسائل مهم و اساسی منطقه،به صورت منحصر به فرد به قضیه فلسطین و جریان مقاومت توجه می کند و همین امر ، راز پربیننده بودن المنار است.
* شما به دلیل توجه به جریان مقاومت و به ویژه رویکرد ضد صهیونیستی، باید مورد حمله و تهاجم دیگران قرار بگیرید.درست است؟
این شبکه در سال 2004 میلادی مورد هجوم همه جانبه غرب واقع شد و آنها رفته رفته پخش برنامههای این شبکه را بر روی ماهواره‌های فضائی اروپایی قطع و سپس پخش برنامههای آن را در بین ماهواره‌های فضائی آمریکای شمالی قطع کردند؛ البته صهیونیست ها پشت پرده همه این جریانات علیه المنار بوده و چنین اقداماتی بیانگر تأثیر این شبکه و این رسانه خبری در بین مردم عرب زبان است.حتی این شبکه در بعضی از اوقات بر روی مردم اسرائیل نیز تأثیرمی‌گذاشت، چون ما گاهی اوقات به خصوص در زمان جنگ،عبارات را به زبان عبری ترجمه می‌کردیم و این مسئله باعث شد خشم اسرائیل نسبت به ما بیشتر شود، اما المنار نه تنها در برابر این فشار کوتاه نیامد که بر اهداف خود و کامل کردن آن پافشاری کرد.
* رویکرد شما در انتشار اخبار چگونه است؟
ما قبل از هر چیز پایبند به نقل اخبار صحیح هستیم. همان طور که می‌دانید خبررسانی دارای روش‌ها و ادوات مختلفی است و کسی که این حرفه را برگزیده باشد، باید به شکل مطلوبی خبر را منتقل سازد و یک خبرنگار نباید خود را به جای علمای دین ببیند و نظر بدهد و همچنین نباید خود را کارشناس هر چیزی بداند. یک خبرنگار باید خبر صحیح را منتقل کند و خبرنگار در رساندن خبر صحیح سهم بسزایی دارد. ما در المنار به خبرنگاران این درس را می دهیم که مؤسسات خبری و رسانه‌ها ناآگاه و بی‌اطلاع از اوضاع نیستند.
* برخی رسانه ها شعار می دهند که ما رسانۀ بی طرف هستیم.به نظر شما اساسا امکان بی طرف بودن در انتشار اخبار وجود دارد؟
به نظرم چیزی به عنوان بی‌طرفی در رسانه‌ها وجود ندارد.البته تلاش غرب بر این است که این گونه مفاهیم را ثابت کند و می‌گوید که رسانه‌ها باید بی‌طرف باشند و خبرگزاری ها باید بی طرفانه به کار خود مشغول شوند ولی ما نظر دیگری داریم و صداقت خبری با بی طرفی تفاوت می کند.ما می گوییم بر رسانه یا خبرنگار واجب است که اخبار را صادقانه و با وفاداری و با شفافیت منتقل کند اما بدون تردید سیاست ها و اهداف هر رسانه ای بر انتخاب سوژه های خبری و مسائلی از این قبیل تاثیرگذار است و هیچ رسانه ای نمی تواند ادعا کند که بی طرف است.مثلا ما نمیتوانیستیم در جنگ 33 روزه بگوییم، بی طرف هستیم و طبیعی بود که ما طرفدار حزب الله بودیم، اما نکتۀ مهم در انتشار اخبار صحیح بود.رسالت خبرنگاری بر من واجب کرده است که در اینگونه موارد با ملتم و دیگر ملت‌ها صادق باشم و المنار این شهرت و وسعت خودش را از همین صادقانه بودن به دست آورده است.حتی دشمن نیز به این صادقانه بودن المنار اعتراف کرده است و رهبران اسرائیلی در نظرسنجی‌های عمومی که از مردم آورده اند این مسئله را درک کرده‌اند؛ چون مردم اسرائیل به سخنان صادقانه سیدحسن نصرالله بیشتر از سخنان رهبرانشان اطمینان دارند. چرا؟ چون روزی نبوده که سخنان بیهوده بگوید و همیشه در آنچه گفته صادق بوده است.روش به کار گرفته شده در المنار این است که وقتی بخواهیم موضعی را بگیریم در آن دقت‌های لازم را به عمل می‌آوریم. ما به مکتب اطلاع‌رسانی تعلق داریم که خود را موظف به نشر اخبار صحیح می‌داند.برخی ممکن است، تمام تلاش خود راصرف اخبار لحظه به لحظه کنند و از صحت اخبار باز بمانند، اما در المنار اهمیت زیادی به صحت اخبار می دهیم و در نقل خبرِ صحیح،دقت کافی را به خرج می دهیم تا هیچ شک و شبهه‌ای وجود نداشته باشد.
* برنامههای حزب‌الله برای توسعه فعالیت های خبری چیست؟
بله در این رابطه اهتمام‌هایی وجود دارد و به اعتقاد من حزب‌الله و ایران مسئله تاثیر خبر رسانی و رسانه‌ها را در جهان و خصوصا در سیاست را درک کرده‌اند و بطور واضح بگویم امروزه جنگ،جنگ نظامی نیست بلکه جنگ جنگ رسانه‌ها میباشد.شما دیدید در انتخابات سال 88 ، ایران از سوی رسانه‌های بیگانه مورد حمله قرار گرفت و اگر به خوبی با این جنگ رسانهای کنار نمی‌آمد و با هوشیاری آن را خنثی نمی‌کرد، ممکن بود ایران از بین برود و شما بهتر از من می دانید برنامۀ رسانه ای غرب بر ضد ایران و جریان مقاومت ، یک برنامه دائمی است.آنها حساسیت این موضوع را درک کرده‌اند و از همین رو صهیونیست ها بر بسیاری از رسانه‌های خبری جهان سیطره دارند.
شما می‌توانید از طریق رسانه‌ها، حتی پیروز یک جنگ باشید و البته ما هم ارزش رسانه‌ها را درک کرده‌ایم.اسرائیل طی جنگ 33 روزه در سال 2006 میلادی شبکه المنار را با خاک یکسان کرد و چیزی از آن شبکه برای ما باقی نگذاشت و این ساختمانی که امروز در آن قرار دارید تازه ساخته شده است.بله، هواپیماهای اسرائیلی تمام شبکه و تمام استودیوهای آن را نابود کردند، ولی نکته شگفت‌انگیز اینجاست که پخش برنامههای این شبکه فقط به مدت دو دقیقه متوقف شد.ما در حقیقت وارد یک معرکه و نبرد خبری با دشمن شدیم و این یک پیروزی بزرگ برای ما به شمار می رفت، حتی غرب به این پیروزی رسانهای حزب‌الله اعتراف کرد.آنها فهمیدند که ما در ابعاد گوناگون جنگ از جمله عرصۀ رسانه ممکن نیست که یک قدم عقب‌نشینی کنیم.به نظر من امروزه ایران، حزب‌الله و همگان اهمیت رسانه را درک کرده‌اند و دشمنان ما در همین زمینه به شدت فعالیت می کنند.شما اگر فقط بیننده یک شبکه مثل العربیه باشید، حجم حملات ضد ایرانی در این شبکه را درک خواهید کرد،البته این به غیر از شبکه‌هایی است که به زبان فارسی از آمریکا و غرب پخش می‌شوند.
* به جز عرصه های خبری و تحلیلی به چه موضوعاتی می پردازید؟
این شبکه به بیان مسائل مختلف امت اسلامی از جمله مسائل فرهنگی و دینی می‌پردازد و هم چنین اسلام ناب محمدی (ص) و تفکر اهلبیت (ع) را مورد حمایت خود قرار می دهد و ما سعی می کنیم اندیشۀ دینی به صورت غیر مستقیم در تمام برنامه های ما وجود داشته باشد.از سویی ما به اندیشۀ وحدت اسلامی توجه داریم و ادبیات ما ، ادبیات وحدت است، نه تنفر و تکفیر و فرقه گرایی.ما معتقدیم ادبیات نباید تحریک برانگیز باشد و ایمان داریم که این روش ، در خدمت امت اسلامی و خط اهل بیت (ع) است.
* رابطه شما با سایر شبکه های رادیویی و تلویزیونی چگونه است؟
این شبکه با دیگر مؤسسات و تشکلات رسانه ای ارتباط دارد و ما عضوی از اتحادیه رادیویی کشورهای عربی و همچنین عضوی از اتحادیه رادیو و تلویزیون های کشورهای اسلامی هستیم و در جلسات و نشست هایشان حضور فعال داریم و ما با برادرانی از ایران و عراق و جاهای دیگر همکاری‌های متعددی را برای پیشرفت و ترقی خبررسانی اسلامی انجام داده ایم و به نظر من این پیشرفت وترقی لازم است.
* توسعه اطلاع رسانی دینی را تا چه اندازه ضروری می دانید؟
لازم است این اطلاع‌رسانی جایگاه خود را توسعه دهد، چون اسلام حامل میراث بزرگ دینی و انسانی است و لازمۀ فعالیت در این زمینه این است که خودمان از شناخت کافی نسبت به اسلام برخوردار باشیم و بدانیم اسلام، دین عدالت است و باید این دین را با صفاتی هم چون بخشش، آزادی، انسانیت و اخلاق به دیگران معرفی کنیم.در المنار برنامههای متعدد دینی وجود دارد و در بعضی از اوقات از شخصیت‌های سنی و مسیحی دعوت به عمل می‌آوریم تا در موضوع خاص، مثلاً موضوع امام مهدی (عج) مناقشه کنند و دیدگاه های خود را بیان کنند.من شخصاً در این مورد مشکلی را نمی بینم ، چون دید ما به امام زمان (عج) این است که آن بزرگوار را نجات دهنده کل بشر می‌دانیم وایشان را از زاویه شیعه نمی نگریم و می توانیم با ظرافت و رعایت دقت های لازم ، مصلح جهانی را به جامعۀ مخاطبمان که از ادیان مختلف هستند معرفی کنیم.از نکات مهم این است باید دارای هوشیاری و ادراک کامل نسبت به مخاطب خود و این جامعۀ متنوع باشیم واین چیزی است که ما در شبکه المنار سعی می‌کنیم آن را به انجام برسانیم و به نظر من خبررسانی و اطلاع‌رسانی اسلامی، تاکنون عموماً نیازمند چنین سعی و تمرکزی میباشد.ما اعتقاد داریم که دین ، تنها نباید در گوشۀ مساجد و حوزه ها مطرح شود، بلکه باید رسانه های اسلامی ، بلندگوی ارزش های اسلامی باشند، اما این مهم باید با رعایت ظرافت های رسانه ای و توجه به مخاطب انجام بگیرد.به نظر من شما در خبرگزاری حوزه مسئولیت بزرگی برای نشر و انتقال این میراث گرانبها و فعالیت‌های حوزویان به سایر اقشار مردم دارید و البته این امر نیازمند راه و روش خاص و وسایل متعدد و سبک خاصی در خبررسانی است به طوری که بتواندنقش متمایزی در عرصه اطلاع رسانی ایفا کند.
* متاسفانه به دلیل کم توجهی به موضوع رسانه در برخی نهادها، اهتمام ویژه ای برای بهره گیری از نیروهای متخصص و یا ارتقای دانش تخصصی نیروها صورت نمی گیرد.
به نظر من کسانی که درخبرگزاری های اسلامی مشغول فعالیت هستند، باید حرفه ای تر از کسانی که در خبرگزاری‌های غیراسلامی فعالیت می‌کنند باشند و اگر چنین شد، برنامه شما با استقبال مواجه خواهد شد. بهترین شاهد مثال برای گفته ام سریال یوسف الصدیق است. ببینید این سریال به رغم ملاحظه‌ها و قید و شرط‌های موجود چه کارهایی را کرد؟ شما می دانید که ملاحظه ها و قید و شرط هایی در نزد اهل تسنن و مذاهب دیگر در رابطه با ظاهر ساختن شمایل انبیاء (ع) وجود دارد که این مسئله بحث و جدل‌هایی را در جهان عرب و در بین رهبران دینی آنان و در محافل عمومی، اینترنت، روزنامه‌ها و ... به وجود آورد، ولی بر خلاف این گردنه های صعب العبور واین قید و شرطها،این سریال توانست بینندگان زیادی را در سطح جهان اسلام و جهان عرب و حتی در نزد اهل تسنن به دست آورد. چرا؟ چون در این سریال از تکنیک‌های متعددی استفاده شده بود و ساختار و بازیگران و دراماتیک بودن این سریال و تمام صحنه‌های آن کامل و موفقیت آمیز بود و حداقل چیزی که می توان گفت، این است که این سریال از نظر بینندگان ، جالب و موفق بوده است.این سریال،کوچک و بزرگ را به خود جذب کرد و گویا در این سریال چیزی پنهان نهفته شده بود که توانست این گونه کوچک و بزرگ ، ملتزم به دین و غیرملتزم را به خود جذب کرد و حتی دوستانی از برادران مسیحی برای من نقل کردند؛ ما با تعداد دیگری از مسیحیان این سریال را مشاهده می‌کردند.این نشان می‌دهد اگر رسانه‌های اسلامی موضوع مناسبی را انتخاب کنند و به آن شکل خاص بدهند و روش پیام و موضوع به کار گرفته شده در آن مناسب باشد، می‌توانند به یاری خداوند به موفقیت‌های بسیاری دست یابند.همان طوری که شما می‌دانید برای این سریال سعی و تلاش های زیادی انجام گرفت.البته این تلاش ها به هدر نرفت و به نظر من این سریال نفوذ بسیار زیادی را در بین مردم داشت و از بابت این سخن عذر می خواهم، اما باید بگویم این سریال،بهترین کاری را انجام داد که حوزه می توانست برای امور دینی انجام دهد.در واقع موفقیت‌های این سریال مسئولت سنگینی را بر دوش ما می‌گذارد که چگونه مردم را مخاطب خود قرار دهیم و چه جایگزینی را باید انتخاب کنیم و چه روشی را برای مخاطبان برگزینیم.دین، موضوعی نیست که بعضی ها آن را مانع و سد راهی برای جذب بیننده می‌دانند. اگر ما بتوانیم موضوع دین را به صورت زیبایی تقدیم کنیم، برای بینندگان جالب و جذاب خواهد بود.تأکید من برکار حرفه‌ای و پرهیز از کارهای سطحی است.ما قبلاً سریال مریم مقدس را پخش کرده ایم و این سریال نیز مانند سریال حضرت یوسف (ع) بینندگان زیادی را پای تلویزیون کشاند.
* آیا شما از روحانیون برای اجرای برنامه ها در شبکه المنار استفاده می‌کنید؟
بله،در برخی از برنامه ها روحانیون حضور می یابند که شما و دیگر حوزویان را به مشاهده این برنامه‌ها دعوت می‌کنم.ما برنامه هایی داشته ایم که روحانیون درباره رفتار اسلامی سخن گفته اند و به مسائل روزمره زندگی که همه با آن سروکار دارند از منظر دینی توجه شده است.همچنین در برخی گفت و گوها از روحانیون استفاده می کنیم و در حین گفت و گو ، از گزارش استفاده می کنیم تا برنامه کسل کننده نباشد.سعی ما بر این است تا موضوعی را انتخاب و تقدیم بینندگان کنیم که برای بخش قابل توحهی از مخاطب قابل قبول باشد.برنامۀ دیگری بنام "الی القلب" داشتیم که آقای شیخ اکرم برکات اجرا می‌کردند و این برنامه مقطع سنی جوانان را مخاطب خود قرار داده بود و به مشکلات آنها رسیدگی میکرد و جوانان دعوت شده به این برنامه به صورت رو در رو پرسش های خود را از کارشناس برنامه می پرسیدند و برنامه با یک نوع شادابی خاص اجرا می شد به نظرم این صحیح نیست که ما در تمام برنامه هایمان از یک روحانی استفاده کنیم که او سخن بگوید و بقیه گوش دهند،این حالت باید کسل کننده باشد.
* شما فعالیت‌های خبری شیعی چه در حوزه و چه در روزنامه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید.
باید به برنامه های کیفی بیش از پیش توجه کنیم.ما امروز شبکه های رادیویی و تلویزیونی داریم که از میزان تاثیرگذاری بالایی برخوردار نیستند.ما باید شبکه های محلی و بین المللی قوی داشته باشیم که برخی از آنها بتوانند در سطح جهان فعالیت‌های خود را بروز دهند؛ یعنی هم بتوانند ملت خود را مورد خطاب خود قرار دهند و هم ملت‌های دیگر را مورد خطاب خود قرار دهند در این صورت است که ما می‌توانیم بگوییم به پیروزی و موفقیت‌های رسانهای دست یافته‌ایم، اما اگر شما در یک رسانه یا یک ایستگاه خبری فعالیت می‌کنید در حالی که هیچکس به جز گروه اندکی آن را مشاهده نمی‌کنند این فایده ندارد بلکه باید این رسانه طوری عمل کند که هم ملت خودش را و ملت‌های دیگر را مورد خطاب خود قرار دهد.
* الان جایگاه رسانه های همسو با جریان مقاومت کجاست؟
مخالفان، ما قبل از ما به اهمیت رسانه پی بردند، شما ببینید در حال حاضر در جهان عرب حدود 500 شبکه تلویزیونی وجود دارد و ما سهم از این شبکه‌ها چه قدر است؟ و چقدر تاثیرگزار هستیم؟
* مدیر وقت حوزه علمیه قم هنگام راه‌اندازی مرکز خبر حوزه های علمیه ، از ضرورت راه اندازی شبکه ماهوراه ای حوزه سخن گفت. نظر شما در این رابطه چیست؟
امروزه تعداد زیادی از شبکه‌های ماهواره‌ای دینی مشغول فعالیت هستند و به نظر من باید ما به تجربه این شبکه‌ها توجه کنیم و ارزش این گونه شبکه‌ها را برآورد کنیم.اگر خوب توجه کنیم خواهیم دید که بسیاری از این تجربه‌ها ناموفق بوده است و البته این نظر ما میباشد و نظر دیگران شاید چیز دیگری باشد و من در این رابطه مثالی را برای شما می‌زنم، شما اگر متوجه بعضی از شبکه‌های شیعی شده باشید خواهید فهمید که این شبکه‌ها نوعی جنگ با سایر مسلمانان را آغاز کرده اند و مدام بر طبل اختلاف با برادران اهل سنت می کوبند.من چگونه می‌توانم رسالتم را ابلاغ کنم در حالی که به رهبر و به بعضی از صحابه آنان ناسزا بگویم، بله هر چند که شما با آنها هم عقیده نباشید ولی در رسانه‌ها هر چیزی را که شما می‌دانید نباید بگویید و ما باید از این تجربه استفاده‌های لازم را ببریم.فعالیت شایسته در این عرصه نیازمند اندیشه و ظرفیت لازم و بهره گیری از افراد توانمند است.
* شما ضرورت افتتاح چنین شبکه‌ای را چقدر می‌دانید؟
به اعتقاد من ضروری است، زیرا شبکه‌های دینی وجود داردکه آنها را نماینده وحدت اسلامی نمی‌دانم و لذا حوزه علمیه باید به میدان بیاید و مکتب اهل بیت و علوم آل محمد را با ظرافت و بهره گیری از عنصر هنر به نمایش بگذارد و اخبار و رویدادهای حوزوی در جهان را به مخاطبان خود ارائه دهد.همان‌طور که گفتم، ما میراث گرانبها و عظیمی را از رسول خدا و اهلبیت (ع) به ارث برده‌ایم و قادریم این میراث گرانبها را به صورت مشوق‌آمیزی تقدیم دیگران کنیم ما به اینگونه شبکه‌ها نیاز مبرم داریم.
* از شما تشکر می‌کنم
من هم از شما تشکر می‌کنم و اوقات خوشی را در لبنان برای شما آرزومندم
گفت و گو: حسن صدرایی عارف
