این روزها دوباره بحث قدیمی تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها داغ شده و این بار مراجع معظم تقلید، علما و عموم متدینین، مصرانه تحقق این مهم را به عنوان یک خواسته جدی از مسئولان و دولتمردان مطالبه می‌کنند.
هر چند در این بین، برخی اظهارات نسجیده و بعضا متناقض دولتمردان، سرانجام این بحث را که در واقع یک مصوبه قانونی مربوط به دهه 60 در شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد در‌هاله ای از ابهام فرو برده است!
دانشگاه قم به عنوان دانشگاهی که ازسال‌های ابتدایی انقلاب تا قبل از سال 76 به عنوان مدرسه عالی تربیت قضایی طلاب مطرح بوده و از آن پس به طور مشخص این عنوان را برای خود برگزیده، از همان آغاز تاسیس، سیاست تفکیک جنسیتی را دنبال کرده است.
حوزه نیوز در این گزارش، این سوژه را مورد توجه خویش قرار داده و در گفتگو با چند تن از مسئولان، اساتید و نیز دانشجویان این دانشگاه که بزرگان حوزوی همچون شهید آیت الله بهشتی و شهید آیت الله باهنر و دیگر بزرگان حوزوی، جزو موسسان و ایده پردازان ایجاد آن بوده اند، به بررسی نتایج حاصل از پیگیری چنین سیاستی در این دانشگاه پرداخته است؛
* ضرورتی که احساس شد
آیت الله احمد بهشتی،رییس دانشگاه قم، این دانشگاه را الگوی موفقی از جهت تفکیک جنسیتی در کل کشور توصیف و تصریح کرد: به جهت شرعی، عرفی و عقلانی، تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها یک امر ضروری است و در صورتی که امکان تفکیک کامل کلاس‌ها مهیا نباشد، دست کم باید از برگزاری کلاس‌ها به صورت مختلط جلوگیری شود.
وی افزود: دانشگاه قم به عنوان دانشگاهی که از همان ابتدا این طرح را به مرحله اجرا در آورده، هیچ گونه محدودیت علمی برای دانشجویانش اعمال نکرده و از جهت علمی هم دانشجویان دختر و هم دانشجویان پسر این دانشگاه موفق بوده اند.
* رشد علمی غیر قابل کتمان است
عضو مجلس خبرگان رهبری در عین حال خاطرنشان کرد: برخلاف نظر عده ای که می‌گویند، این دانشگاه با افت علمی روبرو بوده،بنده به طور قاطع عرض می‌کنم، این دانشگاه اتفاقا با رشد علمی قابل توجهی مواجه بوده است؛ کما این که دانشجویان آن در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری، یکی از بهترین عملکردها را در بین دانشجویان دانشگاه‌های دیگر داشته اند.
وی اظهار داشت: از این حیث، این دانشگاه امروز می‌تواند برای سایر دانشگاه‌ها به عنوان یک الگوی موفق مطرح باشد.
* ایجاد پردیس خواهران دانشگاه قم
رییس دانشگاه قم همچنین از ایجاد پردیس خواهران این دانشگاه در آینده ای نزدیک خبر داد و افزود: در صدد هستیم با هماهنگی وزارت علوم، بخش خواهران دانشگاه قم را به صورت یک پردیس درآوریم که در همین زمینه نیز مسئولان دانشگاه به دنبال آماده کردن طرح جامع این پردیس می‌باشند.
وی گفت: این پردیس وابسته به دانشگاه قم خواهد بود و طبعا برنامه‌های آن متناسب با سیاست‌های دانشگاه می‌باشد.
آیت الله بهشتی، همچنین اظهار داشت :در سفر مقام معظم رهبری به قم نیز بودجه‌های لازم برای این مساله درنظر گرفته شده و امیدواریم طی یکی دو سال آینده، بودجه و امکانات لازم برای ایجاد پردیس خواهران تامین شود.
* غفلتی تاریخی از یک مصوبه قانونی!
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که فتاوای همه مراجع معظم تقلید ناظر بر حرمت اختلاط دختر و پسر در دانشگاه‌هاست، گفت: سخنان امیدوار کننده آقای دکتر دانشجو، وزیر محترم علوم در خصوص تفکیک جنسیتی در واقع اشاره به آیین نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در دهه 60 است که در این آیین نامه آمده است در صورتی که دانشگاه‌ها برایشان امکان پذیر است، باید کلاس‌های دختر و پسر را تفکیک کنند و به صورت تبصره نیز آورده شده که اگر این امکان برایشان مقدور نیست، کلاس‌ها باید به صورتی تشکیل دهند که خواهران یک طرف و برادران یک سوی کلاس بنشینند.
وی در عین حال تصریح کرد: گویا متاسفانه در طول این سال‌ها به جهت قصور یا تقصیر یا هر چیز دیگری، کسی به دنبال اجرای این آیین نامه نبوده است.
* توجیهات غلط را باور نکنیم!
عضو خبرگان رهبری، با تاکید بر این که اختلاط جنسی در دانشگاه‌ها، برای جوانانی که در سن بلوغ هستند، بسیار مضر و خطرناک است، ابراز داشت: در آیات و روایات نیز بر لزوم پرهیز از اختلاط میان زن و مرد نامحرم تاکید فراوانی شده است و از این رو ما نیزدر محیط‌های علمی و فرهنگی باید به این مهم عنایت لازم را داشته باشیم.
وی در ادامه به نکته مهمی اشاره کرد و گفت: این که گفته می‌شود، کلاس‌های مختلط در دانشگاه از حیث ترغیب جوانان به امر ازدواج و نیز رشد علمی آن‌ها موثر است، حرف نادرستی است، کما این که تجربه هم این واقعیت را نشان می‌دهد.
آیت الله بهشتی در بخش پایانی سخنان خود با بیان این که؛ اگر دانشگاه اصلاح شود، محیط جامعه نیز اصلاح خواهد شد، خاطر نشان کرد: اجرای طرح تفکیک جنسیتی در ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب در محیط‌های علمی و دانشگاهی نقش بسزایی را ایفا می‌کند، ضمن آن که اهتمام به این طرح در نگاه کلان تر به تحقق چنین فرهنگی در سطح جامعه کمک می‌کند.
* راهکار توسعه فرهنگی در دانشگاه
حجت الاسلام و المسلمین سيد احمدرضا شاهرخي، معاون فرهنگی این دانشگاه نیز با تاکید بر این که يکي از برنامه‌هاي اصلي این معاونت، اجرايي کردن اصل تفکيک جنسیتی در دانشگاه است، گفت: دانشگاه قم به دنبال توسعه اخلاق و فرهنگ اسلامي است، زيرا توسعه و پيشرفت يک کشور زماني معنا دارد که همراه اخلاق و عدالت باشد.
* مسئولان، دانشگاه‌های دیگر را هم دریابند!
وي تحکيم مباني اخلاق و اعتقادي، ترويج معارف اهل بيت(ع) و ايجاد نشاط و آگاهي سياسي براي دانشجويان را از برنامه‌هاي آينده اين معاونت عنوان کرد و افزود: اجرای سیاست تفکیک جنسیتی در این دانشگاه برکات و دستاوردهای کم نظیری داشته و این دانشگاه را به عنوان یک الگوی موفق از این حیث معرفی کرده است.
وی همچنین خاطر نشان کرد: به اعتقاد بنده لازم است که مسئولان امر، امکانات و بودجه‌های لازم را برای فراگیر تر شدن این کار در دیگر دانشگاه‌ها تامین کنند.
* ظرافت‌ها را در نظر بگیریم
رییس مرکز رشد دانشگاه قم نیز بر لزوم اجرای طرح تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها با در نظر گرفتن ظرافت‌ها و حساسیت‌های خاص خود تاکید کرد.
دکتر سید محمد طباطبایی، در توضیح این مطلب گفت: به دلیل حساسیت‌های موجود در جامعه و دانشگاه‌ها، اجرای طرح تفکیک جنسیتی باید با در نظر گرفتن ظرافت‌های ویژه ای صورت گیرد که از جمله آن لازم است فضای فکری جامعه و به خصوص دانشگاه‌ها برای انجام چنین طرحی آماده شود.
وی همچنین افزود: یکی از بهترین روش‌ها برای چنین امری، بررسی علمی و اعلام عمومی شرایط و نتایج دانشگاه‌هایی است که طرح‌های مشابهی در آن‌ها به اجرا در آمده که یکی از بارزترین این دانشگاه‌ها، دانشگاه قم است.
عضو هیئت علمی گروه ریاضی دانشگاه قم اضافه کرد: این دانشگاه ضمن دارابودن بسیاری از رشته‌های علوم پایه، فنی و مهندسی و علوم انسانی با مدیریت ویژه از ابتدای تاسیس به صورت تفکیک جنسیتی اداره می‌شود.
* زمینه الگوگیری از دانشگاه قم فراهم شود
وی خاطر نشان کرد: جالب اینجاست این سیاست دانشگاه که مورد تایید هیئت امنا نیز می‌باشد، موجب شده که بسیاری از جوانان، تحصیل در این دانشگاه را به دانشگاه‌های دیگر ترجیح دهند و لذا به نظر من زمان آن فرارسیده که زمینه الگوبرداری از این دانشگاه فراهم شود.
طباطبایی ادامه داد: همچنین دانشگاه‌هایی همچون الزهرا(س) و حضرت معصومه (س) نیز وجود دارند که تنها دانشجوی دختر پذیرش می‌کنند که لازم است شرایط و ویژگی‌های این قبیل دانشگاه‌ها مورد بررسی دقیق قرار گیرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: هرچند برخی عنوان می‌کنند اختلاط مساوی با فساد نیست، اما بی شک طبق روایات ائمه اطهار (ع) و نیز تجربیات بشری، اختلاط دختر و پسر زمینه امور خلاف شرع را فراهم می‌کند، ضمن آن که این مساله با روح قانون عفاف و حجاب و نظر مراجع معظم تقلید در تعارض است.
* اسلامی شدن مترادف با تفکیک نیست اما...!
رییس مرکز رشد دانشگاه قم در عین حال با تاکید بر این که اسلامی کردن دانشگاه‌ها به هیچ وجه مترادف با تفکیک جنسیتی نیست، ابراز داشت: متاسفانه هنوز مصوبه عفاف و حجاب شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد دانشگاه‌ها به طور کامل به مرحله اجرا در نیامده است.
وی در خاتمه تاکید کرد: هرچند در دانشگاه‌ها محوریت با آموزش و پژوهش است و فساد در دانشگاه‌ها از دیگر قسمت‌های جامعه شاید کمتر باشد، اما در عین حال لازم است هر چه بیشتر روح تقوا و پرهیز از گناه در سراسر جامعه از جمله در دانشگاه‌ها حاکم شود.
* ضرورتی از نگاه شرع مقدس
حجت الاسلام و المسلمین عسکر دیرباز، رییس دانشکده الهیات دانشگاه قم با تاکید بر این که تفکیک جنسیتی از نگاه دینی یک امر لازم در جامعه اسلامی می‌باشد مگر در جایی که اظطراری مطرح باشد، ابراز داشت: بنیانگذاران دانشگاه قم همچون شهید بهشتی و شهید باهنر، از ابتدا بحث تفکیک در این دانشگاه را مدنظر داشته اند و البته این مهم با پیگیری بنیانگذار دانشگاه مرحوم آیت الله قاضی عملی شد.
وی تصریح کرد: تا همین اواخر عمر مرحوم آیت الله قاضی، فشارهایی به ایشان مبنی بر پرهیز از تفکیک جنسیتی در دانشگاه وارد می‌شد، اما ایشان در مقابل این فشارها ایستادگی کرد و انصافا در حال حاضر نیز آیت الله بهشتی، ریاست فعلی دانشگاه بر تداوم این سیاست اصرار داشته و مخالف اختلاط جنسیتی است.
* موفقیت‌های علمی دانشگاه قم درخشان بوده است
مسئول انجمن معرفت شناسی حوزه علمیه قم همچنین خاطر نشان کرد: از حیث آموزشی و پژوهشی نیز دانشگاه قم به لحاظ قبولی‌هایی که دانشجویان آن در مقاطع تحصیلات تکمیلی داشته اند، یک دانشگاه موفق بوده است و آمارها در این زمینه در طول سال‌های متمادی، به خوبی حاکی از این توفیق درخشان است.
وی اضافه کرد: دانشجویان دانشگاه قم در مقاطع بالاتر بیشترین قبولی‌ها را در بهترین دانشگاه‌های کشور آن هم با رتبه‌های تک رقمی داشته اند و این مساله نشان می‌دهد، اگر تفکیک جنسیتی بر اساس ادعای بعضی‌ها مانع از رشد علمی دانشجویان می‌شد، ما نباید شاهد موفقیت‌های این چنینی در دانشگاه قم می‌بودیم.
* تخلفات دانشجویی در حد صفر است
عضو هیئت علمی رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به نقش فضای آموزشی مبتنی بر تفکیک جنسیتی در این دانشگاه در راستای ارتقای علمی دانشجویان و اساتید گفت: دانشجویان ما علاوه بر آن که با آرامش خوبی فعالیت‌های علمی خود را انجام می‌دهند، در عرصه کارهای پژوهشی نیز همچون تدوین و ارایه پایان نامه‌ها موفقیت‌های خیره کننده ای کسب کرده و در جشنواره‌های علمی و پژوهشی همچون خوارزمی و غیره حایز رتبه‌های برتر شده اند.
وی با تاکید بر این که سیاست تفکیک جنسیتی در این دانشگاه، زمینه ساز و بستر ساز این موفقیت بوده است، بیان داشت: از حیث کمیته انضباطی و مسایل مربوط به آن نیز این دانشگاه در قیاس با دانشگاه‌های دیگر که مختلط است، دارای کمترین تخلفات و مشکلات بوده است به گونه ای که تخلفات دانشجویی در این دانشگاه در حد صفر می‌باشد.
* خارجی‌ها هم مضرات اختلاط را فهمیده اند!
حسین خان احمدی، دانشجوی رشته حقوق این دانشگاه نیز با تایکد بر این که مضرات اختلاط در محيط‌های آموزشی به ویژه دانشگاه‌ها غيرقابل انکار است و حتی کشورهاي مدرن نيز به آن اذعان دارند، اظهار داشت: اگرچه شاید برخی از دانشجویان که تعداد آن‌ها نیز کم نیست، در بدو امر مخالف تفکیک باشند، اما اگر واقع بینانه به قضایا بنگرند و محاسن این کار را ببینند به موافقان جدی این طرح در دانشگاه‌ها تبدیل می‌شوند.
* تفکیک جنسیتی و حسرت یک دوست
وی همچنین بیان داشت: به عنوان مثال یکی از دوستان بنده چند سال پیش وقتی که فهمید در دانشگاه قم قبول شده است به خاطر این که در این دانشگاه، محیط آموزشی و کلاس‌های دانشجویان دختر و پسر از هم جداست، از دانشگاه انصراف داد و در دوره شبانه یکی از دانشگاه‌ها که اختلاط جنسیتی در آن برقرار بود، ثبت نام کرد؛ همین دوست ما چند روز پیش که او را دیدم به من گفت؛ فلانی ای کاش در دانشگاه قم می‌ماندم و می‌توانستم مثل خیلی‌های دیگر در عرصه تحصیل موفق بوده و خود را در مقاطع تحصیلی بالاتر می‌دیدم.
* یک نظر متفاوت و شنیدنی!
قاسم رفیعی، دانشجوی رشته فیزیک این دانشگاه البته نظر متفاوتی داشت. وی در چرایی مخالفت خود با تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها تصریح کرد: یکی از مضرات تفکیک این است که دختران و پسران از یک رقابت جدی علمی با یکدیگر محروم می‌شوند، ضمن آن که از این طریق یکی از راه‌های آشنایی دانشجو با جنس مخالف خود به منظور امر ازدواج قطع می‌شود.
این دانشجوی 23 ساله در عین حال ابراز داشت: البته قبول دارم که اختلاط جنسیتی نیز تبعات نامطلوبی از حیث اخلاقی و فرهنگی به دنبال دارد، اما معتقدم مسئولان دانشگاه باید برای حل این گونه مسایل فکر دیگری به غیر از تفکیک بکنند.
گزارش از: سید محمد مهدی موسوی
