به گزارش مرکز خبر حوزه، حضرت آیت­الله سبحانی، ظهر امروز در ادامه سلسله مباحث تفسیر قرآن خود در مجتمع آموزش عالی فقه (حجتیه) قم در تفسیر سوره جمعه، با اشاره به آیه نهم این سوره، اظهار داشتند: خداوند متعال در این آیه می­فرماید: "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ" «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که برای نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوی ذکر خدا بشتابید و خرید و فروش را رها کنید که این برای شما بهتر است اگر می‌دانستید!».

ایشان افزودند: کلمه جمعه در لغت عرب به دو نحو ضم میم و سکون میم خوانده می­شود و معنای آن در حقیقت حاکی از اجتماع است و از کلمه «جمع» گرفته شده است.

این مرجع تقلید با اشاره به این­که ظاهرا «یوم­الجمعه» مربوط به زمان پیش از اسلام است، ابراز داشتند: گاهی گفته می­شود که پیش از آن که نبی مکرم اسلام(ص) وارد مدینه شوند، انصار این اجتماع را به وجود آورده بوده و جمعه را برای خود به عنوان یک مجمع انتخاب کرده بودند؛ اما به نظر می‌رسد این روایت ضعیف باشد؛ زیرا عرب پیش از بعثت نبی‌(ص)، روز جمعه داشته و دلیلی که برای این سخن می­توان ذکر کرد، این است که عرب در آن زمان نسبت به تمام روزهای هفته نامی داشته و نمی­شود که نسبت به روز هفتم هفته اسمی انتخاب نکرده باشد.

معظم­له با اشاره به این­که آداب و رسوم ملت­ها بر دو قسم است، اذعان داشتند: گاهی برخی مراسم‌ها حرام است؛ همانند بت­پرستی و مسائلی نظیر آن که رسول گرامی اسلام(ص) بعد از بعثت این مراسم را ریشه­کن کرده و از بین بردند و گاهی نیز مراسم حرام نبوده و به نفع مردم بودند و پیامبر(ص) هم آنها را امضاء کرده و بر ماندن آن تأکید می­کردند.

حضرت آیت­الله سبحانی ادامه دادند: یکی از روزهایی که نبی مکرم اسلام(ص) آن را امضا کردند، روز جمعه بود که به نام «سیدالایام» و «سرور تمام روزها» نامیده شد.

ایشان در ادامه با اشاره به سخنی از زمخشری، خاطرنشان ساختند: زمخشری در سخنانی گفته است که خداوند متعال در سوره جمعه سه فضیلتی را که یهود بر آن ادعا می­کردند، رد کرده و به نکوهش آنان پرداخته است. نخستین ادعای یهود این بود که آنها ادعا فرزندی و دوستی خداوند متعال می­کردند؛ اما در آیه ششم از سوره جمعه بر این ادعا پاسخ داده شده و خطاب یهود دستوری آمده که اگر شما اولیاء خدا هستید، مرگ را تمنا و درخواست کنید.

این مرجع تقلید، ادعای دوم یهود را داشتن کتابی از سوی خدای متعال عنوان کرده و بیان داشتند: یهود ادعای بر داشتن کتابی از سوی خداوند متعال می­کردند؛ اما خدای متعال این فضیلت را از یهود گرفت و بر امت اسلامی نیز کتابی فرستاد تا پاسخی بر ادعای آنان باشد.

معظم­له با اشاره به ادعای سوم یهود، تصریح کردند: یهودیان در ادعایی گفته بودند که ما یک روز از هفته را روز اجتماع قرار دادیم و خداوند متعال نیز در مقابل آنها یوم­الجمعه را برای مسلمانان قرار داد و به این نحو یهود مورد نکوهش خداوند متعال در سوره جمعه قرار گرفت.

حضرت آیت­الله سبحانی در ادامه به طرح سوالی پرداخته و اظهار داشتند: سوالی که در رابطه با آیه نهم از سوره جمعه به ذهن می­آید این است که چرا کلمه "نُودِيَ" به صورت مجهول آورده شده است؛ درحالی که خداوند متعال می­توانست "نادی" بفرماید؟ در پاسخ باید گفت که در این آیه عنایتی به منادی نیست و فاعل می­تواند هر شخصی باشد و به همین دلیل مجهول آمده است.

ایشان با اشاره به این­که برخی ادعا می‌کنند که آیه نهم از سوره جمعه، دلالت بر وجوب نماز جمعه ندارد، ابراز داشتند: در پاسخ به این ادعا باید گفت که خداوند متعال در این آیه، اقامه نماز را أمری مسلم فرض کرده و به همین دلیل در ادامه، أمر به شتاب برای ذکر خدا می­کند.

این مرجع تقلید ادامه دادند: اشکال دیگری که در این آیه مطرح شده، این است که مقصود از "ذکرالله" ممکن است نماز نباشد و ما در پاسخ باید بگوییم که اگر مقصود از این جمله نماز نباشد، رابطه میان جمله شرطیه "إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِن يَوْمِ الْجُمُعَةِ" با جمله جزائیه "فَاسْعَوْا إِلَی ذِكْرِ اللَّهِ" قطع می­شود و این از فصاحت و بلاغت قرآن کریم به دور است.

معظم­له به تشریح کلمه ذلِكُمْ پرداخته و اذعان داشتند: "ذا" اشاره به عمل و "کم" اشاره به مخاطبین است و در واقع معنای این کلمه به این نحو است: «این عمل برای شما مخاطبین بهتر است اگر می‌دانستید».

حضرت آیت­الله سبحانی با اشاره به این­که قوت اسلام در نماز جمعه نهفته است، خاطرنشان ساختند: نماز جمعه یک مکتب تربیتی است و انسان با انجام گناه و لغزش در ایام هفته، هنگامی که به نماز جمعه می­رود، گناه خود را پاک می­کند؛ زیرا خطیب نماز جمعه در خطبه نخست خود از تقوا، ترس از گناه و رحمت به خداوند متعال سخن به میان می­آورد.

ایشان با تأکید بر این­که نماز جمعه، نمازی عادی نیست، تصریح کردند: نماز جمعه یک دیدگاه عمومی است و امام جمعه باید در طول هفته مطالعه­ای برای خطبه­های نماز جمعه انجام دهد تا بتواند در این نماز، مردم را متحول سازد.

این مرجع تقلید در ادامه به تحولات سوریه اشاره کرده و بیان داشتند: متأسفانه امروز شاهد آن هستیم که برخی از روزنامه­های داخلی نسبت به سوریه موضع­گیری می­کنند؛ در حالی که نباید به این نحو باشد؛ زیرا در مسئله سوریه دست یهود و صهیونیست در کار است و نباید آن را ساده پنداشت.

معظم­له با اشاره به این­که سوریه تنها کشور عربی است که در مقابل صهیونیست­ها ایستاده است، تصریح کردند: سایر کشورها یا در باطن با صهیونیست­ها رابطه دارند و یا از رابطه­داشتن با رژیم غاصب استقبال می­کنند.

حضرت آیت­الله سبحانی تأکید کردند: بنده در خصوص مسئله سوریه طرفدار فرد نیستم؛ بلکه این موضوع برای ما مهم است که هر نوع تحول در سوریه به ضرر مسلمین و به نفع صهیونیست­هاست و روزنامه­نگاران ما باید این مسائل را در نظر بگیرند.

ایشان در پایان به عدالت امام علی(ع) اشاره کردند و اظهار داشتند: امام علی(ع) کشته عدل است و اگر در مقابل ظالمان عصر خود نمی­ایستاد، او را شهید نمی­کردند و عدالت ایشان بود که دشمنان را به این فعل قبیح واداشت.

علیرضا سهلانی