آنچه پیش رو است، گفت‌وگوی خبرنگار مرکز خبر حوزه با حجت‌الاسلام والمسلمین عزیزالله محقق، رییس مؤسسه مهر امام‌هادی(ع) به عنوانن یکی از موسسات حوزوی که دفتر مرکزی آن در قم قرار داد و در عرصه خدمت رسانی به مردم فعال می‌باشد، است که در آن به تشریح برخی از خدمات عام المنفعه و کارکردهای این موسسه پرداخته است.
* ابتدا در مورد چگونگی راه اندازی موسسه امام هادی(ع) توضیح دهید
بنده سی سال پیش وارد کشور جمهوری اسلامی ایران شده و در شهر مقدس قم ساکن شدم و در این مدت از محضر اساتید مختلف حوزه، آموزه‌های دینی را فرا گرفتم. از برکت حوزه علمیه قم و همجواری با کریمه اهل‌بیت(ع) به همراه دوستان در کنار فراگیری علوم دینی، 12 سال پیش در سالروز میلاد حضرت فاطمه زهرا در 1420 قمری، مؤسسه امام‌هادی(ع) را راه‌اندازی نمودیم.
همان طور طور که می‌دانید در دوران حکومت طالبان در افغانستان، به حسب روالی که وهابیون و سلفی‌ها نسبت به ساحت مقدس اهل‌بیت(ع) داشته و برخورد خشنی از سوی آنها با شیعیان انجام می‌شد، لذا تعداد زیادی از شیعیان را به خاک و خون کشیدند و مراکز معتدد مذهبی و دینی شیعی را نیز خراب کردند.
وهابیون در اثر تبلیغاتی که از سوی بزرگان و علمایشان صورت گرفته است، اعتقاد دارند شیعیان نه به مسجد علاقه دارند و نه به قرآن! آنها معتقدند شیعیان به جای مسجد به حسینیه و به جای قرآن به مفاتیح رو می‌آورند؛ بر اساس همین تبلغات نادرست آنها برای نابودی تشیع تلاش می‌کنند.
در این دوران بر اساس گزارشاتی که از دوستانمان در افغانستان می‌رسید، طالبان مواقعی که با حسینیه یا مرکز دینی و مساجدی که علامت مسجد نداشته و متعلق به شیعیان بود، مواجه می‌شد آن را تخریب می‌کردند، ولی زمانی که با مساجدی با نماد‌هایی چون گنبد و گلدسته و محراب و... روبرو می‌شدند، از کنار آن می‌گذشتند، همچنین هرجا مفاتیح و کتب مربوط به سخن اهل‌بیت(ع) را نیز پیدا می‌کردند، آن را از بین می‌برند.
در همین راستا به این نتیجه رسیدیم که برای کار‌های فرهنگی و عمرانی در این کشور باید به گونه‌ای عمل کنیم که در مواجه با طالبان، بهانه‌ای برای جلوگیری فعالیتهای ما نداشته باشند و همچین از شیعیان که به گفته آنها اعتقادی به مسجد و قرآن ندارند، رفع تهمت کنیم.
برای اثبات این واقعیت که تشیع، نزدیک‌ترین فرقه اسلامی به آموزه‌های قرآن و اسلام ناب محمدی(ص) است، تصمیم گرفتیم که مساجدی با نمادهای مسجد در این کشور بنا کنیم و همچنین قرآن‌هایی نیز که بر اثر فقر و نبود امکانات در این کشور بسیار کمیاب بود. توزیع کنیم.
برای این کار بهترین اقدام در ابتدا، راه‌اندازی مؤسسه‌ای بود که این کارها را از طریق آن بتوان انجام داد، از این رو مؤسسه امام‌هادی(ع) را راه‌اندازی کردیم. این مؤسسه فعالیتهای گسترده‌ای در ساخت مساجد و فعال ساختن محافل و جلسات قرآنی انجام داده است.
* مؤسسه امام‌هادی(ع) دارای چه بخش‌هایی است و هر کدام از این بخش‌ها چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند؟
مؤسسه امام‌هادی(ع) دارای شش بخش امور بنای مساجد و مراکز و مدارس دینی، دارالقرآن الکریم، امور فرهنگی، صوت و تصویر، بخش ایتام و بخش سایت می‌باشد.
* ساخت یکصد مسجد
امروز بیش از 100 مسجد در مساحت‌های کوچک و بزرگ در سراسر افغانستان تأسیس شده است و محافل قرآنی زیادی نیز برای مهاجران و مردم افغانستان برگزار شده و می‌شود. همچنین تاکنون بیش از 45هزار جلد قرآن کریم و تعداد زیادی جزوه آموزشی قرآن به این مساجد اهدا شده است.
* ساخت حسینیه و مدرسه علمیه
این مؤسسه در کنار ساخت مساجد و توزیع قرآن‌ها، 5 حسینیه و دو مدرسه علمیه در شهرهای کابل و غزنین ساخته است؛ همچنین در ایران نیز دو مسجد در منطقه ریگان در مرز استان سیستان و بلوچستان و یکی هم در کرمان بنا گردیده است.
از طرفی با توجه به این که در چند سال خشکسالی در افغانستان به وجود آمده است، این مؤسسه تا کنون بیش از 300 حلقه چاه آب شرب در مناطق مختلف این کشور حفر کرد و آنها را در اختیار مردم قرار داد.
پس از چند سال فعالیت مؤسسه، بر اساس نیاز جامعه افغانستان، تصمیم گرفته شد برنامه‌ها گسترش یابد؛ از این رو بخش فرهنگی مؤسسه نیز فعالیت خود را آغاز کرد. در این بخش هفته‌نامه نسیم و ماهنامه‌هادی منتشر می‌شود و در مراکز علمی و فرهنگی افغانستان توزیع می‌گردد؛ البته به دلیل مشکلات مالی هفته‌نامه نسیم اکنون تعطیل شده و ماهنامه‌هادی نیز به صورت فصل‌نامه توزیع می‌شود.
این بخش از مؤسسه در مناسبت‌های مختلف مذهبی چون ماه مبارک رمضان، دهه محرم و ایام فاطمیه در افغانستان آیین‌هایی برگزار و تلاش دارد با این روش آموزه‌های مکتب اهل‌بیت(ع) را در این کشور نشر دهد. همچنین هر پنجشنبه نیز مراسم روضه‌خوانی در مناطق مختلف این کشور برگزار می‌گردد.
در بخش امور قرآنی نیز در راستای جواب‌گویی به نیازهای مراکز و محافل قرآنی در برخی از کشورها فعالیت می‌کند.
* در خصوص تربیت مربیان قرآنی چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در بخش فعالیتهای قرآنی، علاوه بر آموزش تعالیم قرآنی چون روخوانی، حفظ و... به مردم، دوره‌های تربیت مربی قرآنی نیز برگزار می‌گردد.
دارالقرآن امام‌هادی(ع) یکی از فعال‌ترین بخش‌های موسسه است که در آن 40 کلاس قرآنی به صورت منظم برگزار می‌شود که 14 کلاس آن در حد عالی است. این مرکز که از ابتدای فعالیت مؤسسه امام‌هادی(ع) کارخود را را آغاز و از دو سال پیش هم برنامههای تربیت مربی را آغاز نموده است.
فعالیت دارالقرآن امام رضا(ع) در کابل, در دو بخش, یکی دیگر از عرصه‌های مهم فعالیتهای بخش امور قرآنی این مؤسسه است. در بخش عمومی دختران و پسران زیر سن بلوغ حضور یافته و با مدیریت اساتید توانمند آموزه‌های قرآنی را فرا می‌گیرند. بخش دیگر این دارالقرآن فعالیت حوزه علمیه حضرت معصومه(ص) خواهران است که پذیرای بانوان علاقمند به فراگیری آموزه‌های دینی می‌باشد. این مدرسه علمیه از سال 88 کار خود را آغاز کرده و امسال برای سومین سال اقدام به پذیرش نموده است.
بخش دیگر مؤسسه بخش صوت و تصویر است. این بخش در آغاز فعالیت کار خود را در عرصه صوت شروع کرد و فایل صوتی سخنرانی‌های علما و بزرگان افغانستان و ایران را به صورت کاست و لوح‌های فشرده توزیع نمود.
* ساخت استودیو در قم
پس از مدتی از فعالیت، تولید آثار تصویری نیز در دستور کار قرار گرفت؛ از این رو استودیویی کامل و مجهز در سال 84 در قم ساخته شد و در آن زمان از معدود استودیو‌هایی به شمار می‌رفت که در اختیار طلاب بود؛ البته در این راستا مجوز یک شبکه تلویزیونی در افغانستان نیز اخذ شد، ولی با توجه به مشکلاتی نتوانستیم این کار را انجام دهیم.
در این استودیو برنامه‌ها تهیه شده و از مراکز مذهبی و تاریخی افغانستان که جنبه دینی داشت، فیلمهایی به صورت مستند ساخته شد و تعدادی از شبکه‌های افغانستان چون شبکه «تمدن» نیز آن را پخش کردند ولی بعد‌ها با توجه به هزینه‌های بالای ساخت مستند، بیشتر فعالیت این بخش در تولید برنامههای دینی خلاصه شد.
همچنین سخنرانی خطبای قم، میزگردهای علمی و تخصصی دینی و... آرشیو گسترده‌ای را در برنامههای بخش صوتی و تصویری این مؤسسه تشکیل می‌دهد.
زمانی که می‌خواستیم در عرصه فعالیتهای صوتی و تصویری و ساخت استودیو وارد شویم، برخی ما را از ورود به این عرصه نهی می‌کردند؛ ولی همان افراد پس از این که آثار این فعالیت را دیدند، خود وارد عرصه شده و امروز دارای برنامههای مختلف تلویزیونی و حتی شبکه‌هایی هستند. 
* رسیدگی به 560 یتیم
بخش ایتام، یکی دیگر از بخش‌های فعال موسسه به شمار می‌رود؛ این بخش به دنبال شناسایی ایتام و نیازمندان در ایران و تشکیل پرونده برای آنها و معرفی آنان به افرادی که از نظر مالی دارای توان خوبی هستند می‌باشد، تا متکفل آنها شود و تا امروز 560 یتیم توسط 400 کفیل تحت پوشش قرار گرفته که به صورت ماهیانه مبلغی در اختیار آنها قرار می‌گیرد؛ البته اقداماتی نیز برای ازدواج نیازمندان صورت گرفته است.
* در افغانستان چه اقداماتی دراین عرصه صورت گرفته است؟
در افغانستان با توجه به این که تعداد فقرا زیاد است، لذا مجتمع دارالایتام حضرت زهرا(س) تأسیس شد. این مجموعه شامل چهار طبقه است و پذیرای فقرا به صورت شبانه‌روزی می‌باشد.
سایت موسسه بخش دیگری را شامل می‌شود که منعکس کننده فعالیت‌ها و محلی برای ایجاد ارتباط با جامعه می‌باشد. دراین سایت بخش علمی و فرهنگی نیز فعال است و اخیراً نیز بخشی درباره ایتام و کمک به فقرا، فعالیت خود را آغاز کرده است.
* فعالیت این مؤسسه چه آثاری در میان مردم داشته است؟
امروز با توجه به فعالیت مؤسسه امام هادی(ع) در افغانستان، فرهنگ مسجد سازی در این کشور به وجود آمده است؛ به گونه‌ای که خود مردم در این عرصه وارد شده و مساجدی را احداث کرده‌اند.
* در زمینه اعزام مبلغ چه فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
اعزام مبلغ در سطح وسیع وجود نداشته است، اما فعالان مؤسسه برای انجام امور تبلیغی به برخی مراکز و مناطق افغانستان اعزام می‌شوند.
* منابع مالی موسسه چگونه تأمین می‌شود؟
منابع مالی مؤسسه یا از طریق وجوهات شرعی و یا از سوی متبرعین تأمین می‌شود؛ به گونه‌ای که هر مسجد و حسینیه متبرع خاصی دارد. البته در این عرصه برخی از علما در موفقیت و پیشبرد اهداف مؤسسه راهنمایی‌ها و کمک‌های مالی خوبی داشته و دارند.
* وضعیت شیعیان افغانستان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
امروز در بخش‌های مهم فرهنگی افغانستان در اختیار جوانان و اندیشمندان شیعی است که در نوع خود نسبت به تاریخ این کشور بی‌نظیر است. اعتقاد دارم آینده تشیع در افغانستان بسیار امید‌‌وار کننده است و وجود حوزه علمیه قم و فعالیتهای ایران اسلامی به دلیل اشتراک فرهنگ و زبان آثار فراوانی داشته و خواهد داشت.
* آیا آمار دقیقی از شیعیان افغانستان دارید؟
در این باره آمار مختلفی وجود دارد که بیشتر آنها آمار منصفانه و حاکی از واقعیت نیست، ولی آنچه که ما در این کشور می‌بینیم، نسبت شیعیان در افغانستان بیش از 35 درصد است.
* برای مقابله با توطئه های استکبار و مقابله با ترویج فرهنگ غربی چه برنامه‌ای دارید؟
غرب و آمریکا با برنامههای ماهواره‌ای گسترده و مبتذل تلاش دارد جامعه اسلامی را نسبت به ارزشهای دینی بی‌تفاوت کند. این تلاش به اندازه‌ای است که حتی برنامه‌هایی که پخش آن در شبکه‌های تلویزیونی ممنوع بوده و مردم برای مشاهده آن باید هزینه زیای بپردازند، برای شبکه‌های ماهواره‌ای در کشورهای جهان سوم و خاورمیانه به صورت سخاوتمندانه و رایگان توزیع می‌شود.
البته برخورد خود مردم با این برنامه‌ها بسیار مناسب است و علی‌رغم تعدد شبکه‌های ماهواره‌ای، مردم در مقابل آنها ایستادگی می‌کنند و به مسائل معنوی و مساجد روی آورده‌اند که این مهم به دلیل امواج معنوی است که از انقلاب اسلامی درجهان به راه افتاده و مردم را نسبت به مسائل دینی با انگیزه نموده است؛ به این معنی که در ابتدا بیم آن می‌رفت که این شبیخون فرهنگی آسیب‌های جدی را به فرهنگ اسلامی مردم افغانستان وارد آورد، ولی فعالیتهای ماهواره‌ای جمهوری اسلامی ایران در این میان تأثیر گسترده‌ای در نابودی نقشه شوم استکبار در این کشور به همراه داشت.
* چه برنامههای توسعه‌ای را در دستور کار دارید؟
از جمله برنامه‌هایی که در فعالیت‌ها آتی مؤسسه در نظر گرفته شده است، توجه به بخش صوت وتصویر می‌باشد؛ ما باید بتوانیم برنامههای دینی بر اساس مقتضای نیازهای دینی و فرهنگی جامعه تهیه و آن را در افغانستان ترویج نماییم. ما باید فیلمهایی با معیارهای اسلام ناب و مکتب اهل‌بیت(ع) بسازیم.
کار دیگر ساخت مدارس دینی و غیر دینی و توسعه مراکز علمی و فرهنگی و قرآنی می‌باشد که در برنامه‌ریزی‌‌ها مورد نظر قرار گرفته است.
* حوزه علیمه قم چه نقشی در رشد فرهنگ دینی و مکتب تشیع در جهان دارد؟
حوزه علمیه قرار است به تمام دنیا فکر و اندیشه دهد،؛ از این رو مناسب است که شبکه‌های مختلفی در سراسر جهان به نام حوزه علمیه قم فعالیت کند. از طرفی انتشار روزنامه و نشریات مختلف و راه‌اندازی سایت‌های اینترنتی در این عرصه ضروری بوده و بسیار موثر است.
* و اما سخن پایانی ...!
ما در راه دین باید به گونه‌ای تلاش کنیم که در روز قیامت در برابر پیامبر اسلام(ص) که تمام عمر خود را در نشر دین سپری کرد، سرافکنده نباشیم، امروز امکانات گسترده‌ای در اختیار ماست که باید از آن بهره کامل ببریم و بتوانیم با کمک آموزه‌های اهل بیت(ع)، به ترویج علوم اسلامی و الهی بپردازیم.
گفت‌وگو: علیرضا سهلانی
