به گزارش مرکز خبر حوزه، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی در نشست تخصصی همایش بین المللی "نظریه و نظام فقهی" در موضوعی تحت عنوان " فقه، فقیه و نظریه فقهی" در کشور عمان خاطرنشان کرد: ما می توانیم دو گرایش را در تعریف نظریه فقهی تصور کنیم که یک گرایش بر صرف "اعتبارات و احکام شارع" تمرکز می کند و در چارچوب آن نظریه ای را بنا می سازد.
وی با بیان این که نظریه فقهی بر اساس این گرایش، عبارت است از تلاش برای بازسازی احکام و ارایه آنها به صورت منظومه ای، گفت: این گرایش را بسیاری از عالمان، و در صدر آنها شخصیت معروف، مصطفی زرقا ارایه داده است. تعریف ایشان از نظریه فقهی متمرکز بر احکام شرعی است و معتقد است که در زیر پوست فقه، مجموعه هایی از احکام نهفته هستند که واقعیت اینها با نظریه های فقهی کشف، سازمان دهی و ارایه می گردد.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی یادآورشد: بر اساس دیدگاه ایشان، مجموعه های احکام - که کشف و بازسازی می شوند- نظام های حقوقی را تشکیل می دهند.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی گفت: گرایش دوم در تعریف نظریه فقهی این است که برای نظریه پردازی باید میان سه حوزه، مرتب رفت و برگشت داشت تا نظریه شکل گیرد.
وی گفت: این سه حوزه عبارتند از: معتبرات شارع ( یعنی احکام شرعی)، ملحوظات شارع که در مرحله قبل از احکام، جای گرفته اند و سوم، آن دسته از مفاهیم "مسائل نهفته در زندگی بشر" هستند که برخوردار از ربط و ارتباط با دو مقوله یاد شده می باشند.
وی گفت: در نتیجه این رفت و برگشت، نقطه ای که نظریه آن را متحول می کند، احکام است نه ملحوظات ما قبل حکم، و نه مفاهیم زندگی، البته نظریه که شکل گرفت در صورت فعال شدن بر زندگی تاثیر می گزارد.
مبلغی ادامه داد: تحولی که در احکام رخ می دهد، عبارت است از سازماندهی احکام با نگاهی تکمیلی و تعمیقی، و رویکردی در جهت بازتولید یک مجموعه و منظومه.
وی گفت: قرار دادن وصف " فقهی" از همین جا نشات می گیرد که این احکام هستند که عمل سازماندهی نسبت به آن ها انجام می گیرد و نه ملحوظات ما قبل حکم و نه مفاهیم زندگی.
این شخصیت حوزوی که در همایش بین المللی نظریه و نظام فقهی در کشور عمان حضور یافته است، تصریح کرد: این عمق دهی در نگاه به حکم، امری است که از پرداختن به ملحوظات شارع در مرحله پیشین، و برآمدن از آن (ملحوظات) به سوی معتبرات شارع حاصل می گردد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی ضمن بیان این که مجموعه حکم، در این صورت است که به صورت دقیق و آنچنان که هست، شناخته خواهد شد، گفت: اگر غیر از این باشد ما با نقص و فقر ادبیات و فقر نگاه های نظم بخش مواجه خواهیم شد و نظریه فقهی کاری بیش از یک درجازدن نخواهد بود و مفاهیم اسلامی خارج از احکام در دست نیز کشف نشده باقی می مانند.
وی گفت: به نظر می رسد تنها با این نگاه است که می توان بن بستی که در شناخت نظریه فقهی بروز پیدا کرده را شکست و آن را وارد مرحله جدیدی کرد.
بر اساس اعلام روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، وی همچنین گفت: به زودی این مقاله را با تفصیلات آن در یکی از نشریات علمی قم ارائه خواهم کرد.
