حضرت آیت‌الله مظاهری در درس اخلاق خود، از «کار و کوشش» به عنوان یکی از فضیلت‌های فراموش شده جامعه کنونی نام برده و ضمن تبیین اهمیّت فوق‌العاده در فرهنگ تعالیم قرآن و عترت، خاطرنشان کردند: قرآن کریم در آیات متعدّدی بر ضرورت تلاش و فعالیّت تأکید کرده و نیل به مقاصد اعلی و پیروزی در امور دنیوی و نیز رستگاری و سربلندی در آخرت را در گرو کار و کوشش انسان‌ها برمی‌شمارد.
ایشان با اشاره به اینکه برخورداریِ انسان از همه فضائل و نيز رسيدن به اهداف متعالي مرهون تلاش و کوشش است، افزودند: تاریخ گواهی می‌دهد که همه ملّت‌ها در اعصار مختلف در اثر تلاش و فعالیّت مداوم به اهداف مورد نظر خود دست یافته‌اند. به عنوان مثال مسلمانان صدر اسلام از عدّه کافي و امکانات جنگی لازم محروم بودند، اما با این وجود توانستند در سایه اتّحاد، همدلی و تلاش و فعالیّت خالصانه، 84 جنگ طاقت‌فرسا را با موفقیّت سپری کنند و در صحنه تاریخ، سرافراز و سربلند گردند. امّا متأسّفانه در قرون بعد، ما شاهد افول موفقیّت مسلمانان در دنیا هستیم که بخش مهمّی از این مشکل از فراموش شدن فضیلت «فعالیّت و کار و کوشش» در بین مسلمین نشأت گرفته است.
معظم‌له لزوم بازگشت مسلمانان به فعالیت و تلاش مداوم با تأکید بر ضرورت بازگشت مسلمانان به فضیلت‌های فراموش شده دين اسلام، به ويژه فضيلت فعاليّت و تلاش مداوم، اظهار داشتند: برخی از کشورهای غیر مسلمان بعد از جنگ جهانی دوّم دچار خسارت‌های بزرگ و گسترده‌ای شدند ولی پس از آن با تلاش و همدلی همگانی، توانستند از نظر علمی و تکنولوژی سرآمد، جهانیان شوند.
ايشان در اين باره اضافه کردند: مسلمانان و کشورهای اسلامی نیز اگر طبق دستورات قرآن و عترت به تلاش و کوشش بپردازند، قطعاً به موفقیّت‌های چشمگیر علمی و معنوی دست خواهند یافت.
حضرت آیت‌الله مظاهری در ادامه بیانات خود با اشاره به ضرورت خودکفایی و بهبود تولید داخلی، خاطرنشان ساختند: علیرغم پیشرفت‌های علمی کشور از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون، اکنون باید با کمال تأسّف اعتراف کنیم که جمهوری اسلامی ایران در اثر برخی از مشکلات از جمله کمبود کار و کوشش همگانی و نیز کمرنگ شدن اتّحاد و همدلی، در بسیاری از موارد به کشورهای دیگر و بعضاً به بیگانگان محتاج است و امروزه تحریم‌های بیگانگان، در اقتصاد و تولید کشور، اثرات مخرّب و خسارات فراوانی برای مردم خصوصاً قشر ضعیف در پی دارد.
عمل صالح منحصر در اعمال عبادی نیست
معظم‌له در بخش دیگری از بیانات اخلاقی خود در باره کار و کوشش، به تبیین واژه «عمل صالح» در قرآن کریم پرداختند و خاطرنشان کردند: عمل صالح از نظر قرآن کریم و روایات اهل‌بیت«سلام‌الله‌علیهم» منحصر در اعمال عبادی نیست و هر فعالیّت و تلاش مشروعی که برای انسان‌ها و اجتماع، مفید واقع شود، عمل صالح محسوب می‌گردد.
*مبغوض‌ترین انسان‌ها نزد خدا
ايشان با استناد به برخی از آیات و روایات، از افراد تنبل و تن‌پرور به عنوان مبغوض‌ترینِ انسان‌ها نزد خداوند متعال نام برده و تصریح کردند: دین اسلام که کامل‌ترینِ ادیان آسمانی است، بر خلاف ادیان پیشین، بر ضرورت تلاش همه جانبه برای آبادانی دنیا و آخرت به صورت توأمان تأکید می‌ورزد و همان‌گونه که کوتاهی در رسیدگی به امور آخرت را نکوهش می‌کند، سستی و تنبلی در سامان دادن به امور دنیا را نیز نکوهش می‌نماید.
این استاد برجسته حوزه افزودند: به طور کلّی افراد تنبل و تن‌پرور و افرادی که بیش از اندازه به کارهای بیهوده و استراحت و تفریح زاید اهمیّت می‌دهند و از رسیدگی و سامان دادن به امور دنیا یا آخرت غفلت می‌ورزند، از نظر دین اسلام، مبغوض‌ترینِ افراد هستند.
حضرت آیت‌الله مظاهری، در ادامه بيانات خود با تأکيد بر ضرورت همراهي تخصّص و تعهّد در کار و فعاليّت‌هاي اجتماعی، تصريح کردند: فعالیّتی می‌تواند برای افراد و براي جامعه مفید واقع شود که از زیر بنای مستحکم ایمان برخوردار بوده و همراه با تعهّد باشد.
ایشان اضافه کردند: فعالیّت علمیِ عاری از زیر بنای ایمان و منهای تعهّد، منجر به ساختن بمب اتم و کشتن هزاران انسان بی‌گناه می‌شود که مضرترین فعالیّت‌ها است.
حضرت آیت‌الله مظاهری با تأکید بر لزوم برخورداری فعالیّت‌های اقشار مختلف جامعه از عنصر «ایمان»، افزودند: نتیجه عدم برخورداری فعالیّت‌های جامعه از زیر بنای ایمان، رواج مفاسد اداری در اداره‌ها و دوایر دولتی و شیوع مفاسد اقتصادی و ربا و رشوه در بانک‌ها و مؤسّسات مالی و تراکم پرونده‌ها و اطاله رسیدگی در مجامع قضایی و دادگستری‌ها است و تا وقتي «ايمان» و «تعهّد» به معناي واقعي در فعاليّت‌هاي اجتماعي رسوخ نکند، وضعیّت فعلی تغییری نخواهد کرد.
