به گزارش خبرگزاری حوزه ، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا فیاضی، پیش از ظهر امروز در همایش “محی‌الدین الهی قمشه‌ای، حکیم معرفت و محبت" گفت: یکی از مسایلی که به نظر بنده در اندیشه و کتب فلسفی مورد غفلت واقع شده و در این کتب وجود ندارد، عدم تقسیم در مساله علیت است؛ علیت به طور کلی علیت خارجی و تحلیلی در فلسفه باید تقسیم شود.
وی با بیان این که این تقسیم بندی بر اساس یک معیار کاملا عقلانی است که در کلام برخی از علما چنین مساله ای بیان شده است، ادامه داد: اگر این تقسیم بندی صورت گیرد، برکات مفیدی عاید حوزه فلسفه می شود.
رییس هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی اضافه کرد: اگر کسی خود را در حوزه فلسفه عقل بداند، به استغفار می افتد و این کار او را به جایی نمی رساند؛ در همین زمینه باید گفت تا کنون از طرح مساله علیت خارجی و علیت تحلیلی در فلسفه غفلت شده است که باید این باب نیز در ابواب فلسفی باز شود.
حجت الاسلام والمسلمین فیاضی خاطرنشان کرد: یکی از مسایلی که در این رابطه باید به آن توجه کرد آن است که عدم مانند وجود، امری حقیقی است، ولی واقع و نفس الامر در یک تقسیم به حقیقی و غیرحقیقی یا اعتباری تقسیم شده است؛ در این رابطه این فرض حقیقی است که خود حقیقی به وجودات حقیقی و اعدام حقیقی تقسیم می‌شود.
وی تصریح کرد: بخش دوم نفس الامر دو قسم دارد؛ مساله نفس الامر در واقع بخش غیر حقیقی آن اعتبار است؛ در این رابطه باید این مساله را بازشکافت که در قضیه انسان من حیث هو، انسان من حیث هو صادق است، نفس الامر اعتباری است.
حجت الاسلام والمسلمین فیاضی گفت: در مساله عدم نیز باید گفت که در برخی اوقات، عدم، عدم اعتباری و گاهی نیز بیان می دارند که عدمِ عدم در حالی که این عدمِ عدم دیگر نقیض عدم نیست.
وی با بیان این مطلب که چون توقف شیء بر نفس محال است، پس باید علت و معلول تغایر داشته باشند، اظهارداشت: از آنجا که تغایر به سبب این‌که توقف از ضروریات علیت بوده، یک زمان در وجود خارجی عینیت پیدا می کند که نام آن را علیت خارجی می نامند.
مدیر مرکز تخصصی فلسفه اسلامی حوزه علمیه قم در پایان خاطرنشان کرد: مساله مقوم را باید تغایر علت و معلوم دانست؛ زیرا مقوم علیت توقف است؛ در اینجا جایز نیست که عنوان شود که هیچ‌گونه توقفی بین این دو نیست، بلکه علت را به متوقف علیه و معلول را به متوقف تعریف می‌کنند.
