به گزارش خبرگزاری حوزه،آیت الله محمدتقی مصباح یزدی در جلسه اخلاق چهارشنبه شب خود که در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار شد، با ذکر اهمیت مساله شناخت فطری ،اظهارداشت: شناخت آگاهانه، از حس شروع می شود؛ چیزهایی هم وجود دارد که با حواس پنجگانه قابل شناخت نیست، چون حواس انسان محدود است و کیفیت حواس به این شکل طراحی شده است.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این که فطرت، کیفیت و نوع آفرینش است، ادامه داد: به دنبال درک های حسی، درک های دیگر را نیز درک می کنیم؛ رؤیت های چندگانه از جمله این فرایند است که در اشکال مختلف وجود به این حقیقت پی می بریم، همانند درک یک کودک دو ساله که از این سن به بعد، توان تجزیه پیدا می کند.
ایشان اضافه کرد: پس از توانایی انسان در تجزیه ذهنی، درک مفاهیم از صورت ها(قدرت تجرید)، به وجود می آید و از آنجایی که خودمان باید تلاش کنیم که یک حقیقت را بیابیم، آن را اکتسابی می نامیم؛ بر اساس اراده خداوند، در روح انسان کانال هایی قرارداده شده است که برای شناخت، به کار می رود؛ بعد از این رهگذر، احساس ایجاد می شود.
عضو خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: درک هایی که خودمان در آن نقشی نداریم را فطری می نامیم؛ در خواست ها هم فطری و اکتسابی است؛ خواست های فطری، ملاکی برای طرح سوال و تکلیف واقع نمی شوند، ولی در مرحله بعد، خواست های ارادی شکل می گیرد، استمرار علاقه، اراده را شکل می دهد آنچه که موجب رشد و تمرکز احساس می شود، اختیار انسان است و تکلیف بر انسان واقع می شود.
ایشان یادآور شد: هم در شناخت و هم در میل ها، فطری و غیر فطری داریم؛ خدا انسان ها را از سن بلوغ، مکلف کرده است چون به شناخت اراده می رسند، ولی آموزش پیش از بلوغ انجام می شود؛ شناخت خدا فطری است، ولی زمانی که می گوییم خداجویی نیزفطری است باید آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم؛ آنچه از آیات و روایت برمی آید آن است که نوعی از علم از ما نیست و بر اساس اراده انسان نبوده که ما آن را معرفت حضوری ناآگانه می نامیم؛ پس از تعلیم، شناخت ما به آگاهی حضور آگاهانه می رسد.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: بسیاری از میل ها هستد که به راحتی می توان گفتکه همه انسان ها، از آن برخوردار هستند، میل به استراحت، نوازش، احترامش و...؛ برخی میل ها نیز در ابتدا وجود ندارد ولی به مرور در انسان رشد می کند؛ مدیریت میل ها از جمله مواردی است که در زمان بلوغ و در مسیر رشد، برای انسان،به شکل تکلیف ووظیفه مطرح می شود.
عضو خبرگان رهبری ادامه داد: یک سری میل ها از جمله میل به جاودانگی، سیری ناپذیر است؛ میل به ریاست نیزاز جمله میل هایی است که نوزدان در ابتدا به آن توجهی ندارند، ولی کم کم در وجود انسان ایجاد می شود؛ تفاوت انسان با موجودات دیگر نیز در همین مساله است که انسان مظهر اراده خداوند است و خلقت او به هیچ عنوان بدون حکمت ودفعی نبوده است؛ سوال اینجاست که چرا شناخت انسان ها تدریجی است و مسیر او نیز به سمت خدا به همین شکل است؛ یکی از پاسخ هایی که در این زمینه می توان عنوان کرد آن است که در دایره آفرینش، جای موجودی خالی بود که خودش بتواند سرنوشت خود را بسازد که مظهر صفت اراده الهی باشد.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: انسان بایددر فضایی رشد کند که همه چیز بر محور تدریج می چرخد؛ این مساله همان اصلی است که به هیچ وجه فلاسفه مادی نمی توانند به آن پاسخ دهند و فقط دین است که به این سوال بنیادین، پاسخ می دهد؛ انسان باید در این مسیر، راه و معیار اراده الهی را بشناسد.
