به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه از مشهد، حجت الاسلام و المسلمین شیخ جواد مروی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم در پنجاه و یکمین نشست از سلسه نشست های علمی فقه و اصول که امروز با موضوع «منهج شناسی فقهی از دیدگاه فقهای شیعه» در مدرسه علمیه عالی نواب مشهد برگزار شد، گفت: یکی از ضروریاتی که طلاب حوزه های علمیه نیازمند آموختن آن هستند مقوله منهج شناسی است.

وی با بیان مثالی  افزود: صاحب جواهر برخی از فقها را نقد می کند و هنگامی که نقدی را به صورت علمی وارد می کند به دنبالش ضعفی را مبتنی بر یک تعلیل بیان می کند. به عنوان مثال در خصوص برخی علما بیان می کند «این اشتباه فلان عالم، ناشی شده است از طریقه‌ی اجتهادش، و نیز بیان کننده آن است که اجتهادش مختل است» بنابراین صاحب جواهر با منهج شناسی استنباط فقهی دیگران را نقد می کند.

وی افزود: همچنین صاحب جواهر نسبت به برخی از فقها بیان می کند «این فقها استقامت در طریقه دارند و روش و منهج، روش مستقیم آنان است» اما سؤال این است که این طریقه و منهجی که گاهی به مختل بودن و مستقل بودن مطرح می شود، آیا قابل بازسازی است، یا خیر؟

این استاد حوزه تاکید کرد: وقتی  مباحث فقهی پیرامون این مسأله  را بررسی کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که فقهای بزرگ ما جدای از مباحث ریزی که در پاره‌ای از اختلافات رجالی و اصولی و غیره دارند، از یک منهج و طریقه‌ای هم تبیعت می کرده‌اند، که ما اگر بتوانیم این روش و طریقه را مدل سازی کنیم، توانسته ایم به مقدار بسیاری به پیشبرد فکری اجتهای کمک کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین مروی یادآور شد: با مطالعه زمان شیخ طوسی ملاحظه می کنیم، که شیخ طوسی در مسائل فقهی با چندین نفر درگیر بوده است، در نتیجه ما شاهد انبوه آراء در زمان ایشان هستیم، از این جهت به نوع منهج شناسی فقهی شیخ طوسی دست خواهیم یافت.

وی با یادآوری این که یازده مشخصه برای منهج فکری فقهی علامه حلی بدست آمده است و آراء مختلفی بر این منابع عرضه شده است، اظهار داشت: اگر طلبه ای که چهار سال درس خارج خوانده این یازده مشخصه منهج فقهی را در یازده جلسه درس آموزش ببنید، می تواند بسیاری از افکار علامه حلی را بازخوانی کند؛ بنابراین لازم است که طلاب سطوح خارج مدل منهج شناسی را بدانند تا بتوانند آراء فقها را استخراج کنند.

حجت الاسلام و المسلمین مروی هم چنین با اشاره به این که منهج فقهی آیت الله بروجردی بر 6 اصل مبتنی است، تصریح کرد: با منهج شناسی حضرت آیت‌الله بروجردی با چند مسأله صحیح برخورد می کنیم که در بین عموم طلاب به گونه ای غلط تفسیر شده است، به عنوان مثال بیان شده است که «مرحوم آیت الله بروجردی بارها گفته اند: فقه و حدیث ما حاشیه بر فقه و حدیث اهل سنت است» متأسفانه این حرف به درستی توضیح داده نشده است که مقصود ایشان از این سخن چیست؟ مرحوم آیت الله بروجردی با ذهن نقاد و با مراجعه ای که به کتب اهل سنت داشتند، منهج‌شان حتی از منهج علامه حلی که تخصص به فقه السنة را دارا هستند، قوی تر است اما بیان صحیح این سخن آیت الله العظمی بروجردی این است که اهل بیت(ع) در زمان خودشان درگیر افکار مختلف مکتب خلفا بودند و مکتب خلفا مکتب شایع و یا حاکم آن زمان بوده است.

وی ادامه داد: در آن دوران  مثل امروز، فقه شیعه و سنی جدا مطرح نمی شده است و این مشهور بودن باعث می شده است که شیعه و سنی با هم زندگی کنند و در بسیاری از مواقع سؤالاتی که مطرح می شده است از رسوبات فکری تسنن در ذهن شیعیان بوده است، در نتیجه سؤالات با این پیش داوری و این پیش فرض مطرح می شده است و جواب امام نیز مبتنی به آن پیش فرض ها بوده است .

این استاد حوزه  اضافه کرد: با گذشت زمان کم کم که جامعه تسنن از شیعه جدا شده است، دیگر جمع کثیری از فقها نگاهی به آن پیش فرض‌ها نمی کردند در نتیجه ظهور روایت را به شکل دیگری معنا می کردند. بنابراین نه این که فقه ما حاشیه بر فقه تسنن است صحیح می باشد و نه این که آن ها اصل هستند و ما فرع هستیم.