اما پژوهش به معنای تام و تمام کلمه و در حقیقت معنا، چیست؟
راهی مطمئن و ریشه دار که از مجرای فکر و اندیشه و تجربه و مطالعه در حوزه های مختلف حیات بشری می گذرد و دستاوردهایش در هرچه بهتر شدن زیست فردی و جمعی انسان موثر است.
روز پژوهش اما که نماد و نمودی روشن و جلوه ای در تلألو دارد در تقویم تاریخی ما در طول همه ایام سال؛ یادآور ارزش و اهمیتی است که پژوهندگی و تحقیق محوری در جامعه انسانی ایفا می کند و آنچه به عنوان یافت ها و جستجوهای تئوریک و پیوندش با محیط صنعتی و فضاهای مختلف کاری در جامعه مطرح می شود همگی بن مایه اش در همین امر پژوهش است.
پژوهش شریان حیاتی حرکت علمی جامعه است و مددرسانی به فکر و تعیین و تنقیح و ترویج و تنظیم امور جامعه در بخش های مختلف، منوط به آن.
ضمن آنکه در جهان امروز و در افق زندگی دنیای جدید، پیرو همان معنایی که در شیوه های متقدمین ما نیز در حوزه علم و معرفت در قرون متمادی گذشته وجود داشته است، امر پژوهش و علم آوری و خرد ورزی منطبق بر آن، ضمن دارا بودن یک عقبه تجربیِ بشری، از پشتوانه ای دینی و آئینی هم برخوردار بوده است.
این همه تأکیدی که در دین مبین اسلام و آموزه های معرفتی آن نسبت به تحقیق و تتبع وجود دارد و بر مطالعه و رفتار و فکر محققانه و عالمانه اشاره شده است و نیز این همه حرمت و احترامی که برای عالم برشمرده گردیده و «مداد العلماء افضل من دماء الشهدا» دانسته شده، همگی گویا و جویای این حقیقت است که امر پژوهش علاوه بر وجه انسانی و تجربت بشری، دارای یک پیشینه و عقبه عرفانی و دینی هم هست و از آموزه های اصلی و جدی شرع مقدس.
تمرکز و توجه و تنبه نسبت به امر پژوهش می تواند حیات علمی و نشاط ذهنی و روحیه علم آوری و دانش پروری را در جامعه زنده و پویا نگه دارد و طی مدارج اندیشگی را در محفل و بر محملی از خرد و تحقیق استوار سازد و از این رهاورد بتواند کشور را در رتبه بندی های جهانی در جایگاهی آبرومند و قابل ستایش قرار دهد.
پژوهش در کشور ما گرچه در یک نامگذاری تقویمی به عنوان نماد و نشانه ای از تکریم و توجه به این امر مهم مورد عنایت مسئولین قرار گرفته است اما حقیقت این است که توجه و اهتمام به امر پژوهش نباید در یک نامگذاری و شعاردهی و ادعای صرف محدود شود بلکه باید با گذر از این مرزهای نمادین و کارهای سمبولیک، به یک فرهنگ و منش و روش ملی منتهی و مبدل شود.
فرهنگ پژوهش در همه اقشار و طیف های اجتماعی و به ویژه در جوامع علمی و فرهنگی ما به خصوص در میان دانشجویان و حوزویان که دو بال پرواز علمی و فرهنگی کشور هستند بایستی زمینه ساز رشد و ترقی کشور در حوزه های مختلف اندیشگی شده و نیز پیوند آن با فضای زندگی عمومی آحاد مردم برقرار گردد که تنها راه سعادت و سلامت فکری و ایجاد سبک زندگی مطمئن و دینی و رو به پیشرفت مردم نیز همین است.
پژوهش باید به معنای واقعی و حقیقی کلمه جدی گرفته شود و سرمایه گذاری مادی و معنوی لازم برای آن محقق گردد تا شاهد رشد و شکوفایی علمی و عملی کشور باشیم.
و نیز فرهنگ پژوهندگی که بایستی از کودکی و اوان نوجوانی و در سطوح مختلف تحصیلی در میان آحاد طیف های آموزشی و پرورشی کشور نهادینه گردد و بتواند زمینه های رایج گشتن فرهنگ علم آوری و علم محوری را در پیوند با عنصرعزیز و عظیم و حیات بخش دین که خود علمی علیم و علیینی است فراهم آورد.
آموزه های دینی و فرمایشات گهربار بزرگان آیینی ما نیز موید همین مسئله و مروج و محرک عظیمی برای همین مدار و محور است.
امید آنکه همانطور که گفتیم روز پژوهش بتواند نمادی باشد از تکریم و تحقیق و تألیف قلوب همه محققین ایران زمین در همه عرصههای علمی حساس و خطیر و حیاتی که جان مایه پیشرفتهای مختلف و تکمیل کننده حرکت رو به تکامل در بخش ها و مقیاس های گوناگون زیست فردی و اجتماعی در این سرزمین علم پرور است.
