همایش نکوداشت دبیرکل سابق مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی امروز با حضور اندیشمندان جهان اسلام در تهران برگزار می‌شود، به همین مناسبت مقاله حسن صدرایی عارف دبیر سرویس بین‌الملل خبرگزاری حوزه پیرامون شخصیت رسانه‌ای آیت‌الله تسخیری تقدیم می‌گردد.

چکیده

آیت الله تسخیری به عنوان شخصیتی که به خوبی اهمیت رسانه را درک کرده است، علاوه بر حمایت از راه اندازی چند رسانه، تعاملی مثال زدنی با رسانه ها داشته و بر اساس حکمت و اخلاق اسلامی با خبرنگاران رفتار کرده است. ایشان معتقد است: "رسانه، قدرت جنگ نرم را داراست. باید آن را فراگرفته و به کار بگیریم و در فضای رسانه ای حضور بیابیم."ایشان در مواجهه با رسانه ها  هوشمندی، شجاعت، صبر، صراحت، تنش زدایی و قاطعیت را از خود به نمایش گذاشته است.مصاحبه های ایشان به موضوع و مکان خاصی محدود نمی شود به طوری که در موضوعات مختلف دینی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ورود آگاهانه و عالمانه پیدا کرده و رسانه های کشورهای مختلف از شرق تا غرب عالم با ایشان گفتگو کرده اند.

تنوع موضوعی، بهره گیری از قرآن و سنت، آمیختگی دین و سیاست، روانی بیان و تنوع اقلیمی از ویژگی های مصاحبه های ایشان است. با این توصیف، سخن گفتن از شخصیتی که هزاران مصاحبه در عرصه های گوناگون را در کارنامه خود دارد، فراتر از سخن گفتن درباره تعامل یک شخصیت با رسانه هاست بلکه می توان ایشان را به تنهایی یک رسانه دانست؛ شخصیتی جامع، حکیم و متواضع که با رویکرد خود، به رسانه ای تمام عیار برای مکتب اهل بیت علیهم السلام و انقلاب اسلامی تبدیل شده است. شخصیتی که تمام ویژگی های یک رسانه کارآمد یعنی بیان حقیقت، شفافیت، در دسترس بودن و مواجهه مستند با موضوعات را دارد و امید که همه رسانه ها، از روش و رویکرد ایشان در بیان اخبار، ارائه گزارش ها و تحلیل ها الگو بگیرند.

مقدمه

علمای دین بنا به سنت نبوی، مهمترین رسالت خویش را تبلیغ آئین الهی بین مردم دانسته اند و تعالیم حق را به گونه های مشروع نشر داده اند. بدون تردید رسانه های مکتوب، دیداری و شنیداری می توانند نقش بسزایی در این امر مهم داشته باشند و در خدمت دین قرار بگیرند. از همین رو بسیاری از علما بنا به شرایط، امکانات و توجه شان به این عنصر کاربردی، یا در تعامل با رسانه بوده و یا در راه اندازی رسانه ها اهتمام داشته اند. از سوی دیگر آیت الله شیخ محمدعلی تسخیری به عنوان شخصیتی که فعالیت های گوناگون همچون اقدامات سیاسی در عراق و ایران، فعالیت در حزب الدعوة، تدریس و تدرّس متون حوزوی، حضور در دانشگاه، ورود به دنیای شعر و ادبیات، ارتباط با علمای جهان اسلام و نیز مسئولیت در نهادهایی چون مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی را تجربه کرده است، در تمام این حالات و جایگاه ها، از شخصیتی حقیقی برخوردار بوده است که می توان در این شخصیت، آرامش، خوش خلقی، روحیه تعامل، خوش فکری و هوشمندی را یافت. از ویژگی های شخصیتی آیت الله تسخیری، تعامل ویژه با رسانه هاست که تسلط ایشان به زبان عربی و آشنایی شان به زبان انگلیسی، به کمک این روحیه و این ویژگی آمده است تا مصاحبه های متعدد در برنامه زندگی ایشان قرار بگیرد. این امر سبب شده است تا ایشان گاه به عنوان نماینده اسلام و مکتب اهل بیت علیهم السلام در برابر موجی از سوالات و شبهات از سوی رسانه ها قرار بگیرد و گاه به عنوان نماینده جمهوری اسلامی راجع به جدی ترین مباحث سیاسی کشور پاسخ دهد و با دقت و ظرافت از مبانی فکری نظام دفاع نماید. پاسخ های آیت الله تسخیری به پرسش های رسانه ها، آنقدر عالمانه و هوشمندانه است که بی شک، مطالعه مصاحبه های ایشان، درسی عملی به چهره های مذهبی و سیاسی برای حضور در عرصه های دینی و بین المللی است. این نوشتار حاصل مشاهدات و تجربیات شخصی، بررسی بیش از 200 مصاحبه آیت الله تسخیری با رسانه ها و نیز گفتگوی نگارنده با ایشان است. 

1- نگاه آیت الله تسخیری به رسانه

بررسی رابطه بین رسانه و شخصیتی که هزاران مصاحبه و نشست مطبوعاتی داشته است، فوق العاده جذاب خواهد بود چه آنکه این رابطۀ جذاب، منجر به تاثیراتی شگرف در معرفی اسلام ناب محمدی و نظامِ برآمده از این تفکر منجر شده است شاید شایسته باشد که  قبل از هر چیز، نگاهی اجمالی به نقش رسانه در دنیای معاصر داشته باشیم و از آنجا که میخواهیم رابطه بین این نهاد و یک شخصیت دینی را بررسی نماییم، نگاهی اجمالی به جایگاه رسانه در آموزه های دینی نیز بیندازیم.

1-1   اهمیت رسانه

برخی، از رسانه به مهمترین ابزار قدرت و برخی به تاثیرگذارترین عنصر برای تبلیغ تعبیر کرده اند. اگرچه همواره رسانه ها نقش تعیین کننده ای داشته اند اما با توسعه رسانه و کارکردهای آن، جایگاهش در دنیای معاصر جدی تر از قبل نمایان شده است. رهبر معظم انقلاب در این زمینه معتقدند: "امروز دنيا بر مدارِ جنگ تبليغاتى و رسانه‌اى و در واقع بر مدارِ جنگ جبهه‌هاى خبرى و دستگاههاى توليدكننده‌ى پيام مى‌گردد"[2]. و یا در جای دیگری می فرمایند: "امروز دنيا، دنياى رسانه‌ها و تبليغ و تبيين است"[3].و حقیقت آن است که امروز، رسانه یک نهاد فراگیر و چندجانبه است که نقشِ نخستین را می تواند در جبهه حق یا باطل ایفا نماید. همچنان که در دنیای معاصر شاهد هستیم شبکه های رادیویی و تلویزیونی، مطبوعات و رسانه های اینترنتی، گاه در خدمت جبهه باطل قرار می گیرند و با بی توجهی و کم توجهی به حقایق درجه اول، بزرگنمایی طبق خواست جبهه باطل و یا وارونه نشان دادن حقایق، تمام همت خود را برای مدیریت افکار عمومی به کار می گیرند و از سوی دیگر، در شرایطی که تمام ابزار برای خفه کردن صدای حق به کار گرفته شده است، گاه رسانه هایی مشاهده می شود که بدون توجه و اتصال به استکبار، صدای مظلوم و ندای حق طلبی را به مخاطبان خود می رسانند.

1-2    جایگاه رسانه در منابع دینی

با توضیح اجمالی درباره اهمیت رسانه که گفته آمد، روشن می شود که رسانه نیز به سان آلات مشترکه است که در مباحث فقهی از آن بحث شده است یعنی از رسانه می توانیم در جهت نشر دین بهره بگیریم و بدون تردید، چنانچه مراحل کار در رسانه، با رعایت جوانب شرعی و در خدمت اهداف شرعی باشد، نه تنها مباح که مورد سفارش خواهد بود.

البته بحث درباره جایگاه رسانه در منابع دینی، فرصتی مستقل می طلبد اما اجمالا اینکه کارکرد رسانه یعنی خبر و خبررسانی، مقوله ای بیگانه در معارف دینی نیست؛ نگاهی کوتاه به واژه "نبأ" و مشتقات آن در قرآن[4] ما را با این واقعیت مواجه می سازد که چنانچه خبررسانی با شیوه و هدف مقدس صورت بگیرد مورد توجه خدای متعال خواهد بود و اساسا، بنیان نبوت با خبر و خبررسانی ارتباط مستقیم دارد تا حدی که معنای لغوی "نبی" و کارکرد "انبیاء" با ماهیت رسانه ارتباط تنگاتنگ داشته و علمای دین نیز بنا به شرایط زمان و مکان و بنا به نحوۀ حضور رسانه در اجتماع از آن بهره جسته اند به طوری که امروز تمام مراجع بزرگوار، از رسانه الکترونیک در شبکه جهانی اینترنت، برای ابلاغ احکام شرعی و مواضع دینی بهره می گیرند و برخی از ایشان، پیشتیبان و موسس شبکه های ماهواره ای[5] هستند.

1-3    اظهارات آیت الله تسخیری درباره رسانه

فهم اینکه رسانه در دیدگاه آیت الله تسخیری از جایگاه بالایی برخوردار است، دشوار نیست. تعامل ایشان با رسانه ها از یکسو و حمایت ایشان از راه اندازی رسانه ها از سوی دیگر این مطلب را روشن می سازد به طوری که حمایت از نشر و راه اندازی رسانه هایی چون پیک تقریب، خبرگزاری تقریب و شبکه ماهواره ای الوحدة از سوی ایشان را می توان در همین راستا ارزیابی نمود اما آنچه نگاه ویژه آیت الله تسخیری به رسانه ها را برای ما ملموس تر و محسوس تر می کند، تعامل دائمی ایشان با رسانه هاست که توضیح آن خواهد آمد و این امر، بیانگر اهمیت والای رسانه در منظر ایشان است.

ایشان در همین زمینه در گفتگو با نگارنده ابزار داشت: "رسانه، قدرت جنگ نرم را داراست و توانمندی آن کمتر از قدرت سخت افزار نیست. شاید بتوان گفت که ابرقدرت شوروی با سلاح رسانه از پای درآمد. رسانه، سلاح قدرتمندی است که باید آن را فراگرفته و به کار بگیریم و در فضای مجازی، مطبوعات و صدا و سیما حضور بیابیم. البته مهمتر از داشتنِ رسانه، قدرت مدیریت رسانه است و امروز، آنهایی که رسانه های قدرتمند را در اختیار دارند و از قدرت مدیریت نیز بهره مندند، فضای عمومی جهان را به سمتی که می خواهند تغییر می دهند. امیدوارم بتوانیم سخت افزار و نرم افزار لازم را در این عرصه داشته باشیم و آن را به خوبی مدیریت کنیم تا صدای حق به گوش جهانیان رسانده شود زیرا معتقدم که "فرهنگ"، "آموزش" و "رسانه" سه رکن ایجاد نهضت در جامعه هستند و اگر رسانه ها، همچنان که قرآن می خواهد، حقیقت را بگویند و خدا را در نظر بگیرند و برای تحقق اوامر الهی کوشش نمایند، به تحولی بزرگ در جامعه دست می یابیم. بر این اساس نیاز داریم که بُعد رسانه ای را در خودمان تقویت کنیم و اقدام این حقیر هم که مصاحبه های فراوانی با رسانه های داخلی و خارجی داشته ام، در همین راستا بوده است."

2- جلوه های رفتاری آیت الله تسخیری در مواجهه با رسانه ها

تعداد مصاحبه های آیت الله تسخیری به هیچ وجه در دسترس نیست زیرا علاوه بر صدها مصاحبه رسمی که با هماهنگی دفتر ایشان انجام گرفته و ثبت شده است، صدها و چه بسا هزاران گفتگوی حضوری در حاشیه کنفرانس ها[6] و نیز مصاحبه تلفنی داشته اند که از شماره خارج است اما شاید به طور کلی بتوان گشاده رویی، هوشمندی، شجاعت، صبر، صراحت، تنش زدایی و قاطعیت را از جلوه های رفتاری ایشان برشمرد. نکته دیگر آنکه می توان رفتار حکیمانه را اساسی ترین جلوه رفتاری ایشان در مصاحبه ها دانست که در تمام جلوه ها، جاری و ساری است. البته ممکن است چند ویژگی به طور همزمان در یک مصاحبه محسوس باشد اما در بیان شواهد، آن ویژگی که بیشتر نمایان بوده، مورد اشاره و توجه قرار گرفته است.

1-2    استقبال و گشاده رویی

گشاده رویی از ویژگی هایی است که اصحاب رسانه به خوبی با وجود یا عدم آن ویژگی در شخصیت ها انس دارند و به خوبی می دانند شخصیت هایی که جایگاه و اهمیت رسانه را به خوبی درک کرده اند، نه تنها از مصاحبه فرار نمی کنند که با گشاده رویی از آن استقبال می نمایند. البته شخصیت هایی که از مصاحبه استقبال می کنند، چند دسته اند؛ گروهی تنها به اهمیت رسانه واقفند اما از ظرافت هایی که باید در مصاحبه با رسانه های مختلف به کار بگیرند، بی خبر و بی بهره اند و لذا گاهی در مصاحبه با روزنامه نگاران حرفه ای و البته مُغرض، توجه جدی به گفته های خود نمی کنند و منجر به برخی آسیب ها می شوند اما گروهی دیگر به هر دو بُعد توجه و تسلط دارند و ضمن تبیین مسائل، بهانه به دست مخاطب نمی دهند که آیت الله تسخیری آنگونه که گفته می آید، جزو قسم اخیر است.

نگارنده در عمر رسانه ای خود برای انجام مصاحبه حضوری یا تلفنی با ایشان هیچ گاه با در بسته مواجه نبوده است همچنان که سایر رسانه ها و خبرنگاران نیز اینگونه بوده اند و این امر، اختصاص به رسانه های داخلی نداشته است و براساس گفته مدیرکل حوزه دبیرکل مجمع التقریب به نگارنده، روزی نبوده است که آیت الله تسخیری مصاحبه نداشته است. نگارنده بارها مشاهده کرده است که ایشان بعد از اداره چند ساعتۀ یک کنفرانس، در فرصت استراحت، در حلقه خبرنگاران حاضر شده و به پرسش های آنها پاسخ داده است. بر این نکته تاکید می شود که ایشان، علاوه بر آنکه از مواجهه با نمایندگان رسانه ها، استقبال می نمود، با گشاده رویی برخورد می کرد.

2-2    هوشمندی

بسیاری از خبرنگاران به دو دلیل به دنبال کشیدن حرفهای خاص از زیر زبان مصاحبه شوندگان خود هستند، نخست آنکه مطالب خاص و متفاوت، بر ارزش و جذابیت خبری می افزاید، دوم آنکه هر خبرنگار، چه بخواهد چه نخواهد نماینده فکریِ رسانه ای است که برای آن کار می کند بنابراین دریافت مطالب همسو با سیاست های آن رسانه مورد توجه و پیگیری است به عنوان مثال اگر سیاست "سی ان ان"، این باشد که روابط بین مسئولان ارشد جمهوری اسلامی را متشنج معرفی کند، بیان این مطلب یا مطلبی در همین راستا از سوی یک مسئول یا شخصیت ایرانی، بسیار مورد توجه خواهد بود از همین رو مصاحبه با نماینده چنین رسانه ای، هوشمندی، ذکاوت و تیزبینی ویژه ای را می طلبد تا در مسیر اهداف آن رسانه حرکت نکنیم و یا بهانه به دست مخاطب ندهیم. مرور مصاحبه های آیت الله تسخیری نشان می دهد که ایشان به دلیل شرکت در کنفرانس های مختلف خارجی، بیش از پیش در معرض چنین پرسش هایی بوده است که نگاهی به پاسخ های ایشان، بیانگر هوشمندی ایشان است. به عنوان نمونه یکی از مصاحبه های ایشان را مرور می کنیم؛ خبرنگار هفته نامه "الوسط" چاپ لندن[7]، در مصاحبه با آیت الله تسخیری به بالارفتن قیمت ها در ایران اشاره کرده و به طور غیر مستقیم تلاش می کند تا اوضاع ایران را بحرانی نشان دهد و حتی در پرسش خود از یک مهارت در مصاحبه استفاده می کند و تحلیل خود را در سوال جا می دهد و واژه "بحران" را در سوال خود به کار می برد اما ایشان، با هوشمندی در همان آغاز مصاحبه می گوید: "کشور در حالت بحرانی قرار ندارد". همین خبرنگار در ادامه تلاش می کند از مساله ای به نام اختلاف بین رهبر دینی و مسئولان سیاسی در ایران نام ببرد و قبل از پاسخ، آن را تمام شده تلقی نماید اما آیت الله تسخیری پاسخ می گوید: "مرجعیت دینی و سیاسی در ایران، یکی است و این را هر کس که در ایران زندگی می کند، درک می کند. امام خامنه ای، مرجع دینی و سیاسی کشور است و اگر اختلاف نظر بین گروه ها و جناح ها وجود دارد، اختلاف سلیقه در چارچوب ولایت فقیه است. ما نمی خواهیم اختلاف ها را انکار کنیم و این را هم انکار نمی کنیم که پایبندی یک جناح به اصول، بیش از جناح دیگری باشد اما آن چیزی که قطعی است، این اختلافات شبیه اختلافات غربی ها بر سر اصول و مبانی نیست."

در ادامه این مصاحبه، که در آن خبرنگاری زیرک در برابر جناب شیخ قرار گرفته است، خبرنگار به تشبیه جمهوری اسلامی و طالبان می پردازد و تنها یک تفاوت را بیان می دارد که تساهل جمهوری اسلامی بیشتر است. در حقیقت خبرنگار می خواهد جمهوری اسلامی و طالبان را در کنار هم قرار دهد و تنها تفاوتی جزیی را بیان بدارد اما آیت الله تسخیری، اینگونه به این سوال پاسخ می دهد: "بحث تساهلِ بیشتر یا کمتر نیست، ما ملتزم به تعالیم اسلامی هستیم. به عنوان نمونه اسلام، یادگیری علم را بر زن و مرد واجب کرده است و از زنان می خواهد در عرصه های اجتماعی و اقتصادی نقش ایفا کنند. اسلام، جایگاه محترمانه ای به زن اعطا می کند و حقوق او را در عرصه های گوناگون در نظر می گیرد اما وجهه دیگری که عرضه می شود، با شریعت مخالف است. طالبان، یک حرکت سیاسی است که از نظر آموزشی، مالی و نظامی از خارج افغانستان تامین می شود".

عبدالله الدقیشی خبرنگار روزنامه "السیاسة" کویت[8] نیز در مصاحبه با آیت الله تسخیری، ادعای انزوای جمهوری اسلامی و ترس جهان اسلام از تفکر شیعی را مطرح می کند و به نوعی می خواهد مصاحبه شونده را به انفعال بکشاند. زیرا در چنین حالت هایی که مصاحبه شونده به انفعال کشیده شود و بطور مستقیم به پرسش طرح شده پاسخ دهد، تمام یا حداقل بخشی از ادعای مصاحبه کننده به مخاطب القا می شود. اما آیت الله تسخیری با هوشمندیِ تمام اینگونه پاسخ می گوید: "ایران، نام انقلاب خود را انقلاب اسلامی گذاشت نه انقلاب شیعی، و بعد از پیروزی انقلاب نیز حرکت اسلامی قرآنی در سطح جهان اسلام داشته نه حرکت صرفا شیعی و اگر به موضعگیری های جمهوری اسلامی در خصوص حوادث بوسنی و فلسطین و سایر تحولات بین المللی توجه کنیم، به این مطلب می رسیم. مباحثی که ما در خصوص تقریب و وحدت اسلامی مطرح می کنیم، شعار نیست بلکه در حوزه اندیشه و اجرا به آن ملتزم هستیم همچنان که امام خمینی فرمود: آنهایی که برای اختلاف بین شیعه و سنی تلاش می کنند، نه شیعه هستند نه سنی".

3-2    شجاعت

اگر به عنوان یک چهره معتدل در جهان اسلام مطرح باشی و اگر برای رابطه صمیمانه با علمای جهان اسلام، خون دلها خورده باشی و سفرها و رایزنی های زیادی را متحمل شده باشی و اگر همه، تو را به نرمخویی و تسامح بشناسند، آنگاه شجاعت می خواهد که به خاطر دفاع از اصول، در برابر یکی از دوستانت بایستی و صریحا از مواضع وی انتقاد کنی. اتفاقی که دقیقا در نوع مواجهه آیت الله تسخیری با برخی مواضع شیخ یوسف القرضاوی روی داد و ایشان، با شجاعت این مساله را در سطح رسانه ها مطرح کرد؛ به عنوان نمونه هنگامی که قرضاوي، اتهام شيعه به تحريف قرآن و بدعت گر بودن شیعیان را مطرح کرد، آیت الله تسخیری در مصاحبه با خبرگزاري ايكنا ابراز داشت: معتقدم آقای قرضاوي تحت تأثير اخبار دروغيني قرارگرفته است كه برخي عناصر تندرو به گوشش مي‌رسانند؛ اين عناصر و گروه‌هاي تندرو نمي‌خواهند امت اسلامي به وحدت و يكپارچگي برسد. آقای قرضاوی در زمينه وحدت اسلامي سابقه خوبي دارد و مي‌توان او را از پيشگامان تقريب مذاهب اسلامي دانست، اما پس از حوادث دلخراش و اسفناك عراق و لبنان شاهد اظهارات متناقض و شك‌بر‌انگيز در اهداف و اعتقادات شيعه از جانب وي بوديم. اين اظهارات تند در همايش قاهره كليد خورد و ما فكركرديم زودگذر باشد، اما در كنفرانس دوحه كه با قصد تقريب برگزار و به همايشي براي فتنه مبدل شده‌بود، قرضاوي مجدداً آن ادعاها را تكراركرد. در حالي شاهد اين اظهارات تند و تعجب‌برانگيز از جانب قرضاوي هستيم كه او به ما ياد داده‌بود به ديگران لقب بدعه‌گر، كافر و فاسق اطلاق نكنيم و در منشور اتحاديه علماي جهان اسلام كه خودش آن‌را نگاشت ما صفت تكفير، تفسيق و تبديع را محو و حذف‌كرديم زيرا هر مذهبي داراي اعتقادات متمايزي است و حق اتهام بدعت در مسائل مورد اختلاف براي هيچ مذهبي جايزنيست. اگر اهل سنت طبق گفته‌هاي قرضاوي، شيعه را به‌خاطر اعتقاد به وصيت پيامبر نسبت به جانشيني حضرت امام علي(ع) بدعت‌گر بخوانند اين امكان براي شيعه نيز فراهم است كه اهل سنت را به‌خاطر عدم عمل به اين وصيت بدعت‌گر بخواند و در اين‌صورت دامنه اختلافات گسترده و فتنه‌ها افزايش خواهديافت در حالي‌كه ما بي‌نياز از اين موضع‌گيري‌ها و اتهامات هستيم. در بحبوحه فتنه عراق شاهد‌بوديم كه چگونه علماي تندرو روي افكار و موضع‌گيري‌هاي قرضاوي تأثيرگذاشتند و همان تأثيرات باعث‌شد كه وي مواضع ايران و خط مشي مراجع شيعه را زير سؤال ببرد؛ در حالي‌كه ايران و علماي آن تمام تلاش‌هاي خود را جهت دفع فتنه گماشتند و من بارها اين مسئله را در نشست‌ها و ديدارهاي گوناگون به ايشان متذكرشدم.

4-2    صبر

تنها ویژگی که می تواند به یک شخصیت فکری کمک کند تا در برابر انبوه خبرنگاران و نمایندگان رسانه ها، با حوصلۀ تمام به پرسش ها پاسخ دهد، "صبر" است و همین ویژگی است که موجب می شود در برابر ناجوانمردی های رسانه ای و طرح سوالات هدفدار و مغرضانه نیز از کوره به در نرویم.

حقیقت آن است که برخی رسانه ها، دائما موضوعات چالشی و حساس را با نگاه خاص مطرح می کنند و در ضمن سوال، دروغ ها و اتهامات و خیال پردازی های خود را مطرح و دنبال می کنند و حفظ آرامش در پاسخ به اینگونه پرسش ها، نیازمند صبر فراوان است. به عنوان نمونه می توان به مصاحبه روزنامه "الرأی العام"[9] با آیت الله تسخیری اشاره کرد. خبرنگار این روزنامه در این مصاحبه از اتهام شیعه به عامل اختلاف در جهان اسلام تا ضدیت اکثریت مردم ایران با ارزشهای انقلاب، از شبهات انحرافی درباره ولایت فقیه تا برجسته کردن اختلافات بین مسئولان ایرانی، از متشنج نشان دادن اوضاع سیاسی ایران تا مباحث جنجالی درباره نام خلیج فارس و از طرح موضوع جزایر سه گانه ایرانی به عنوان عامل بحران در روابط ایران و اعراب تا متناقض نشان دادن سیاست های جمهوری اسلامی در قبال آمریکا دریغ نمی کند و همه اینها را مطرح می نماید اما در برابر تمام این پرسش های غرض آلود، رفتار آرام و پاسخ های منطقی و حکیمانه آیت الله تسخیری را مشاهده می کنیم.

5-2    صراحت

متاسفانه برخی از افراد، آنگاه که در معرض رسانه های خارجی قرار می گیرند از مواضع اصولی کوتاه می آیند و به نوعی نرمش نشان می دهند تا به زعم خود مخاطب را با خود همراه کنند، برخی دیگر نیز در گفتمان خود از ادبیات تنش زا و تند استفاده می کنند و این گروه نیز، مشکلات دیگری را رقم می زنند. بدون تردید حفظ تعادل در این میان، نیازمند تجربه و حکمت و توکل به خدای متعال است اما آنچه به عنوان یک مولفه تاثیرگذار در مواجهه آیت الله تسخیری با رسانه ها مورد توجه است، این که ایشان ضمن پرهیز از ادبیات تند و تنش زا، از صراحت در طرح مطالب برخوردار بوده است. به عنوان نمونه، خبرنگار روزنامه "العرب الیوم" چاپ لندن[10] با توجه به دیدگاه های اعتدالی آیت الله تسخیری، شاید اینگونه تصور می نماید که می تواند شاهد نوعی عقب نشینی در اصول فکری اسلام و انقلاب از سوی ایشان باشد لذا از ایشان سوال می کند: "آیا می توانیم بگوییم که جمهوری اسلامی ایران از شعار صدور انقلاب دست کشیده است؟" اما در پاسخ با این تعبیرِ صریح مواجه می شود که "لا ابداً" و آیت الله تسخیری ادامه می دهد "منظور امام از مساله صدور انقلاب این بود که باید اندیشه خود و منظورمان از اسلام و انقلاب اسلامی را در سطح جهان نشر دهیم. البته برخی رسانه ها تفسیر نادرستی از صدور انقلاب دارند و از صدور سلاح و بحران به کشورهای مختلف سخن می رانند که این تفسیر، اشتباه است و با اندیشه امام خمینی، مقام معظم رهبری و قانون اساسی مغایرت دارد و در چند سال گذشته نیز عملا به اثبات رسیده است."

6-2    تنش زدایی

در شرایطی که رسانه های استکبار و وابسته تلاش در مشوّه نشان دادن وجهه جمهوری اسلامی، جنگ طلب نشان دادن ایران و مسئولان ایرانی داشته و دارند، آیت الله تسخیری در گفتگو با رسانه ها، ضمن پافشاری بر اصول و ضمن تبیین مواضع اصولی انقلاب اسلامی، به تنش زدایی و دفع شبهات اهتمام داشته است. مثلا بارها از ایشان درباره جزایر سه گانه ایرانی سوال شده است و بعضا به شکل مغرضانه و توهین آمیز سوال شده است اما ایشان با همان ادبیات مخصوص به خود، ضمن نگاه تبیینی، تنش زدایی داشته است. به عنوان نمونه خبرنگار روزنامه سعودی الحیاة[11] اینگونه سوال می کند: "ایران جزایر سه گانه را اشغال کرده است(!). چرا به پیشنهادهای امیر امارات برای حل مسالمت آمیز این مساله موافقت نمی کنید؟" اما آیت الله تسخیری در برابر این پرسش مغرضانه و آکنده از اتهام، این گونه پاسخ می گوید: پیمان سال 1971، قبل از آنکه دولت امارات شکل بگیرد، ناظر به این مساله بوده است، به نظر ما مساله جزایر سه گانه، مساله ای نیست که روابط عربی ایرانی را تیره کند و این مساله، باید در چارچوب همان پیمانی که به آن اشاره کردم مورد بررسی قرار بگیرد.

7-2    قاطعیت

همانگونه که قرآن کریم، "أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ"[12] را به عنوان یک سبک زندگی به مسلمانان معرفی می کند، آیت الله تسخیری نیز از همین سبک در مواجهه با موضوعات در مصاحبه های مطبوعاتی بهره جسته است از همین رو آنگاه که پای آمریکا و صهیونیست ها به میان می آید بدون رودربایستی، قاطعانه موضعگیری می کند. به عنوان نمونه در پاسخ به پرسش مصطفی ابوهارون خبرنگار روزنامه الحیاة می گوید: "اسرائیل جز زبان حزب الله نمی فهمد و همین رویکرد بود که اسرائیل را به شکست واداشت. همه اسرائیلی ها مانند شارون هستند و آنها کینه بزرگی نسبت به اسلام و مسلمین دارند. این رژیم، ذاتا خونریز و تجاوزگر است."

همچنان که در مصاحبه با روزنامه کویتی الانباء[13] نیز، قاطعانه هرگونه حمله از سوی آمریکا به جمهوری اسلامی ایران را حماقت توصیف کرده و تصریح می کند که این حمله، برای آمریکا و هم پیمانانش گران تمام خواهد شد.

8-2    شفاف سازی

گاهی برخی افراد و رسانه ها مطالبی را طرح می کنند که آمیزه ای از درست و غلط بوده و یا از اساس اشتباه است. این اقدام با انگیزه های متفاوتی انجام می گیرد، از جمله پیگیری اهداف و مطامع شخصی و یا دور ساختن ذهن ها از مساله اصلی. در چنین شرایطی یک شخصیت آگاه می تواند همچون دیده بان، در سطح رسانه ها حضور یابد و شفاف سازی کند. به عنوان نمونه طی نشستی در دوحه در زمستان 1385این مطلب مطرح شد که شیعیان عراق، به دنبال مهاجرت دادنِ اهل سنت این کشور هستند و بر روی این مساله مانور دادند در حالی که گویا مساله اصلی در عراق یعنی حضور اشغالگران را فراموش کرده بودند. در چنین شرایطی آیت الله تسخیری در مصاحبه با روزنامه عکاظ شفاف سازی کرد. ایشان در این مصاحبه که در تاریخ 13 محرم 1428 به چاپ رسید، ضمن اعلام نگرانی نسبت به برخی درگیری ها در عراق و تاکید بر وحدت، نقش علما و بزرگان در این زمینه را مورد توجه قرار داد و آنگاه دست روی مساله اصلی گذاشت و ابراز داشت: "مهمترین مشکل عراق، اشغالگری است زیرا هدف آنها از اشغال، تنهه جنبه مادی نیست و آنها فرهنگ این امت را نشانه گرفته اند لذا باید همه ما برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق تلاش کنیم و برای جلوگیری از فتنه، وحدت صفوف بین شیعه و سنی را تقویت کنیم. ما فتنه جویی و فتنه انگیزی بین مسلمانان را تایید نمی کنیم و کشتار و تجاوز به خون مسلمانان حرام است. شیعیان و اهل سنت عراق نیز پیش از این با هم مشکلی نداشتند و با یکدیگر همزیستی مسالمت آمیز داشتند."

همچنین هنگامی که برخی از رسانه های لیبی مدعی حمایت آیت الله تسخیری از طرح قذافی برای تاسیس دولت فاطمی شده بودند، آیت الله تسخیری با تکذیب این خبر به روزنامه «لیبیا الیوم» گفت: "من هرگز از احیای یک دولت فاطمی حمایت نکرده ام و تصور می کنم خبرنگاران این خبر را به اشتباه نقل کردند."

از دیگر نمونه های شفاف سازی از سوی آیت الله تسخیری می توان به مصاحبۀ شبکه الجزیره با ایشان اشاره کرد که خبرنگار بر اساس جوسازی های رسانه ای از ایشان می پرسد: "آیا جمهوری اسلامی، حکومت روحانیون است؟" آیت الله تسخیری اینگونه شفاف سازی می کند و پاسخ می دهد: "این یکی از تهمت هایی است که به ما می زنند. جمهوری اسلامی حکومت کارشناسان است اما برای اجرای خلافت الهی نیاز به ولی فقیه پیش می آید. در این چارچوب است که ولی فقیه یا کارشناس دین به عنوان اجرا کننده این دیدگاه مطرح می شود. بنابراین حکومت ایران، آن طور که برخی به تمسخر می گویند حکومت روحانیون یا حکومت ملاها نیست. این سخنان در چارچوب تمسخر و تبلیغات سبک و بی پایه آورده می شود و الا حکومت ایران، حکومت کارشناسان، حکومتِ قرار گرفتنِ اشخاص در جایگاه خود به شمار می رود و رهبری که اجرا کنندۀ آرمان اسلامی است باید فقیه باشد، رئیس قوه قضائیه باید فقیه باشد اما رئیس جمهور یا رئیس مجلس لازم نیست فقیه باشند."

3- ویژگی های مصاحبه های آیت الله تسخیری

1-3    تنوع موضوعی

جایگاه حقوقی آیت الله تسخیری به عنوان دبیرکل مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی هیچگاه باعث نشده است که ایشان در مصاحبه های مطبوعاتی تنها به موضوع وحدت اسلامی بپردازد اساسا ایشان در مسئولیت های مختلفی که حضور داشته، در گفتگو با رسانه ها، در موضوعات مختلف فکری ورود داشته و عالمانه پاسخ گفته است. به طوری که به عنوان نمونه به موضوعاتی چون گفتگوی ادیان[14]، سکولاریسم[15]، بیداری اسلامی[16]، اقتصاد اسلامی، قرآن و روابط بین الملل[17]، فلسفه احکام در اسلام[18]، آئین حکومت داری[19]، فتنه پس از انتخابات[20]، جایگاه موسیقی در اسلام[21]، حقوق زنان[22]، شبهای قدر و مسائل معنوی[23]، تروریسم[24]،  نواندیشی دینی[25]و ... پرداخته و یا درباره شخصیت هایی چون شهید صدر[26]، ابن میثم بحرانی[27]، شیخ کلینی[28]، علامه سیدمحسن امین[29]، ابو فراس همدانی[30] و...  گفتگو کرده است و یا به صورت کشوری، منطقه ای و جهانی به تحلیل حوادث سیاسی و اجتماعی اهتمام داشته است به طوری که تحلیل حوادث عراق[31]، آمریکا[32]، عربستان[33]، لبنان[34]، مصر[35] و ... در مصاحبه های ایشان به چشم می خورد.

نکته قابل توجه آنکه در عرصه وحدت اسلامی نیز شاهد تنوع موضوعی از سوی آیت الله تسخیری هستیم؛ یعنی نه تنها محتوای ثابت و محدود را شاهد نیستیم که بعضا تولید محتوا صورت گرفته و طبعا این گفتگوها، خمیرمایه پژوهش های دیگر شده است. به عنوان نمونه در این زمینه شاهد تحلیل و بررسی رویکردهای تمدنی در وحدت اسلامی[36]، عوامل تفرقه در جهان اسلام[37]، اخباری گری و وحدت[38]، لوازم تحقق وحدت اسلامی[39]، وحدت در اندیشه امام امت[40]، راه های انتقال گفتمان وحدت از سطح نخبگان به توده های مردم[41]، نقش آیت الله خامنه ای در وحدت اسلامی[42]، عوامل فرهنگی در وحدت[43]، رویکرد سلفی و پلورالیستی در این عرصه[44]، رابطه بین وحدت و بیداری اسلامی[45]، وحدت اسلامی و مساله فلسطین، الگوگیری از روشهای نبوی در وحدت[46]، نقش رسانه ها در تحقق یا عدم تحقق وحدت اسلامی[47] و... از سوی آیت الله تسخیری هستیم.

2-3    بهره مندی از قرآن و سنت

خاستگاه و روح حاکم بر تمام مباحث و پاسخ های آیت الله تسخیری در مصاحبه ها، آیات قرآن و سیره معصومین علیهم السلام است. به عنوان نمونه در مصاحبه تفصیلی با روزنامه کیهان[48] در همان آغاز مصاحبه، به استدلال های قرآنی درباره ضرورت وحدت در امت اسلامی اشاره می کند و این روند تا پایان مصاحبه ادامه دارد به طوری که در اثنای گفتگو به بحث درباره فرقه هایی می رسد که آب به آسیاب دشمن می ریزند و می گوید: "قرآن می فرماید شما مومنین حتی به بت های مشرکین توهین نکنید زیرا این عمل باعث می شود که آنها به خدای شما بی احترامی کنند. بنابراین چنین حرکاتی هیچ توجیه قرآنی، روایی و عقلانی ندارد." در همین مصاحبه به روایات اشاره می شود و از اشتراک حداقل نود درصدی در زندگی شریعت بین پیروان مذاهب اسلامی سخن به میان می آید.  و یا در جای دیگری تصریح می کند: "منطق قرآن این است که علمای اسلام! ببینید که دشمنانتان با اینکه با هم اختلاف دارند، علیه شما متحد شده اند. شما اگر متحد نشوید با هم در فتنه و فساد فرو خواهید رفت." باز در جای دیگری از این مصاحبه به سیره و سنت معصومین علیهم السلام اشاره می شود و ایشان می گوید: "روش ائمه اطهار علیهم السلام، اهتمام به کل جهان اسلام بوده است. یکی از مسلمات زندگی این بزرگواران این بوده است. آنها به وحدت و مصلحت کل امت اسلامی اهتمام داشته اند. بنابراین کسانی که خود را پیرو این بزرگواران و دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت می دانند، باید به آنها تاسی کنند." البته این مطالب تنها به عنوان نمونه بیان شد و نگاه به سایر گفتگوهای ایشان نیز ما را به این نکته کلیدی می رساند که بهره مندی از آیات و روایات و سیره معصومین علیهم السلام، از ویژگی های مصاحبه های آیت الله تسخیری است. 

3-3    آمیختگی دین و سیاست

با مطالعه و بررسی مصاحبه های آیت الله تسخیری، یک جمله معروف و تاریخی از آیت الله شهید مدرس در ذهن متبادر می شود که "دیانت ما عین سیاست ماست، سیاست ما عین دیانت ماست"[49]. همچنانکه امام خمینی در جایی فرمودند "والله اسلام، تمامش سیاست است"[50] و یا رهبر معظم انقلاب تصریح کردند "فقه ما از طهارت تا ديات، بايد ناظر به اداره‌ى يك كشور، اداره‌ى يك جامعه و اداره‌ى يك نظام باشد" [51]شاید یکی از نکات کلیدی برای فهم اسلام، همین مطلب باشد و اگر فردی، عمیقا به این مطلب باور داشته و آن را به کار بگیرد، در معرفی و تبیین اسلام ناب محمدی و نیز برنامه ریزی در عرصه های گوناگون، پیشرو خواهد بود؛ اتفاقی که در خصوص آیت الله تسخیری روی داده است و ما در اینجا تنها به بُعد رسانه ای آن توجه می کنیم. ایشان در غالب مصاحبه هایی که داشته اند، هنرمندانه و عالمانه، دین و سیاست را به هم آمیخته و نسخه شفابخش برای انسان معاصر را ارائه داده اند. به عنوان نمونه در مصاحبه با خبرنگار الجزیره، آنجا که در خصوص جمهوری اسلامی و نظام ولایت فقیه، مورد پرسش واقع می شود، آمیختگی دین و سیاست به وضوح مشاهده می شود به طوری که از یکسو به تفصیل به مبانی دینی در زمینه حکومت اسلامی، سیره پیامبر در تشکیل حکومت و تبیین و تفسیر آیات مرتبط می پردازد و از سویی دیگر، نگاهی امروزی به چارچوب و ساختار نظام های بین الملل اشاره می کند و بن مایه های دینی و آیات و روایات را با نگاه به ضرورت ها و بایسته های سیاسی و حکومتی بررسی می نماید.  

4-3    روانی بیان

کمتر پیش می آید که یکی از مصاحبه های آیت الله تسخیری مطالعه شود و در آن، دسته بندی مطالب وجود نداشته باشد؛ یعنی ایشان نوعا در تحلیل مسائل، در بیان ریشه ها، در تبیین علل و عوامل، در بررسی رویدادهای جهان اسلام و ... مطالب را به صورت شماره گذاری شده و دسته بندی شده ارائه می دهد و جالب است که این اتفاق، در مصاحبه شفاهی روی می دهد نه مکتوب و از قبل آماده شده! و البته بیان روان از سوی آیت الله تسخیری به این نکته ختم نمی شود، نوع استفادۀ ایشان از واژگان و جمله بندی های کوتاه و استفاده از مثال و تشبیه در گفتگوها، موجب شده است تا روانی بیان، یکی دیگر از ویژگی های مصاحبه های ایشان را رقم بزند و این اتفاق در حالی روی داده است که ایشان سطوح عالیه دروس حوزوی را طی و تدریس کرده، معمولا در جلسات و نشست های در سطح نخبگان حضور داشته، لیسانس ادبیات عرب دارد و... اما هیچکدام اینها باعث نشده است که در مواجهه با رسانه ها، به ویژه رسانه های عمومی، از تعابیر سنگین استفاده کند.

5-3    از پاسخهای کوتاه تا ارائه مباحث عمیق علمی

شاید بتوان شخصیت هایی را که مورد مصاحبه رسانه ها قرار می گیرند از جهتی، به دو دسته تقسیم کرد: یک دسته شخصیت هایی سیاسی که نوعا مورد پرسش های کوتاه رسانه ها و احیانا تفصیلی اما با محتوای سیاسی قرار می گیرند. دسته دیگر، شخصیت های علمی که معمولا تصویر آن ها در مجلات تخصصی و پای مصاحبه های عمیق مشاهده می شود. نکته جالب اینجاست که آیت الله تسخیری در هر دو گروه قرار دارد یعنی گاه در برابر دوربین شبکه های ماهواره ای مانند راشا تودی، الجزیرة و... قرار گرفته است و گاه در فضایی آرام، در میزگرد تخصصی "کیهان فرهنگی" با حضور پرفسور حمید مولانا و دکتر محمد مددپور شرکت کرده و از گفتگو یا رویارویی تمدنها سخن گفته است. و یا در مصاحبه با ماهنامه تخصصی مقام، نگاهی فقهی روایی به موسیقی دارد و دیدگاه های حضرت امام در این باره را تشریح و حتی موسیقی فیلم محمد رسول الله را تحلیل کرده است. همچنان که در مصاحبه با هفته نامه پگاه در پاسخ به تبار شناسی اختلافات مذهبی، مباحث عمیق را مطرح کرده است و یا در مصاحبه تفصیلی با روزنامه انتخاب که در دو شماره پی در پی در روزهای 22 و 23 دی ماه 1382 به چاپ رسیده شرکت کرده است. ایشان در این مصاحبه به پرسش هایی درباره مفهوم جهانی شدن و جهان شمولی، اَشکال دینداری در عصر جهانی شدن، تفاوت های جهانی شدن و جهانی سازی، اهمیت خیزش اسلامگرایی در مسالۀ جهانی شدنِ دین، راهبردهای غرب برای تحقق جهانی سازی، بررسی اقدامات اندیشمندان غربی برای تزریق سکولاریسم در جهان اسلام، رابطه بین جهانی شدنِ دین و محدود کردن ادیان، برررسی پلورالیزم دینی در شرایط کنونی و چگونگی جمع بین دفاع از حیطه فرهنگی و پذیرش نظام جهانی پاسخ گفته است.

6-3    تنوع اقلیمی و زبانی

همان طور که آیت الله تسخیری در عُمر علمی، تبلیغی و اجرایی خویش، در یک کشور محصور نبوده است، تعاملات رسانه ای ایشان نیز همین گونه است از همین رو در بررسی مصاحبه های ایشان، اگرچه رسانه های عربی و منطقه ای بیشترین سهم را به خود اختصاص می دهند اما گفتگو با رسانه های کشورهای مختلف در نقاط مختلف جهان که به زبان های گوناگون منتشر شده اند، مشاهده می شود. به عنوان نمونه مجله روسی MLHAPEM و نیز روزنامه ها و پایگاه های خبری فتروتیپیا یونان، القبس کویت، العرب الیوم لندن، الرایة قطر، لیبیا الیوم لیبی، الوطن عربستان، CALAM روسیه، الدستور اردن، الاهرام العربی مصر، فرامنطقه ای الشرق الاوسط و ... از رسانه هایی هستند که با آیت الله تسخیری مصاحبه کرده اند.

در داخل کشور نیز تعاملات رسانه ای ایشان به چند رسانه محدود نمی شود بلکه شاهد گفتگو با خبرگزاری ها، مطبوعات کثیرالانتشار، هفته نامه ها و مجلات تخصصی هستیم و اهل رسانه و فرهنگ به خوبی واقفند که هر کدام از طیف های رسانه ای، مخاطبان مخصوص به خودشان را دارند مثلا ممکن است فردی که "کیهان فرهنگی" را می خواند، یکبار هم به خبرگزاری "ایسنا" سر نزند و بالعکس. از همین رو تعامل آیت الله تسخیری با طیف های مختلف رسانه ای در داخل و خارج کشور به این معناست که ایشان بخش قابل توجهی از گروه های جامعه را در طول این سال ها مخاطب خود قرار داده است. در همین راستا در داخل، گفتگو با شبکه های مختلف صدا وسیما، شبکه های برونمرزی همچون العالم، پرس تی وی، الکوثر و... ، خبرگزاری هایی همچون فارس، مهر، ایرنا، ایسنا، حوزه، ابنا، تقریب و...، روزنامه هایی مانند جام جم، جمهوری اسلامی، اطلاعات، انتخاب، رسالت، کیهان، عصر اقتصاد، تهران امروز، همشهری، جوان و...، نشریات و مجلاتی چون پنجره، کیهان فرهنگی، چشم انداز، پگاه حوزه، قبسات، هفت آسمان و ... در کارنامه رسانه ای آیت الله رسانه ای وجود دارد.

4- آیت الله تسخیری در نگاه رسانه ها

دو نکته را می توان از علاقه شدید رسانه ها برای گفتگو با آیت الله تسخیری دریافت. اول مربوط به جایگاه حقیقی و حقوقی ایشان در تبیین نکات اصلی در ارتباط با مکتب و انقلاب اسلامی است. دوم مربوط به نگاه رسانه ها به ایشان می شود. اساسا چنانچه خبرنگاران، نگاه تعاملی و مثبت به شخصیت ها داشته باشند، میزان علاقمندی آنها برای مصاحبه بیشتر می شود و از ذوق رسانه ها برای گفتگو با آیت الله تسخیری می توان به این نگاه دست یافت. همچنین با توجه به تنوع موضوعی که گفته آمد، مشخص می شود ایشان در نگاه رسانه ها، شخصیتی توانمند برای پاسخگویی به موضوعات مختلف علمی، فرهنگی و سیاسی در خصوص ایران، منطقه و جهان است اما به عنوان نمونه به تعابیر تعدادی از رسانه ها درباره ایشان که قبل از نشر مصاحبه آورده اند، اشاره می شود. هفته نامه "العالم" چاپ لندن[52] می نویسد: "ایشان از شخصیت های بارز اسلامی در ایران است که عربی را به شیوایی سخن می گوید و روابط خوبی با بسیاری از علمای جهان عرب دارد و از این ارتباطات، در راستای وحدت و همکاری بین مسلمانان فارغ از اختلافات مذهبی بهره جسته است". روزنامه "عکاظ" چاپ عربستان[53] نیز از آیت الله تسخیری به عنوان یکی از نمادهای اعتدال در بین علما یاد می کند. فالح الذبیانی خبرنگار همین روزنامه درباره مصاحبه اش با آیت الله تسخیری می گوید: "تمام سوالات و شبهات جنجالی و مورد اختلاف را از وی پرسیدم و او به روشنی و وضوح، پاسخ داد".

روزنامه الوفاق[54] هم درباره آیت الله تسخیری می نویسد: "برای معرفی او نیازی به توضیح نیست و به عنوان یک عالم دینی فعال در عرصه تقریب شناخته شده است و از طریق فعالیت ها و تالیفاتش، اقدامات اساسی در این زمینه را به انجام رسانده است. البته فعالیت های او از بُعد فرهنگی و فکری به عرصه های سیاسی نیز کشیده شده و از ظرفیت خود برای دوستی و روابط حسنه بین کشورها بهره گرفته است. او با آرامش همیشگی ما را به حضور پذیرفت".

ماهنامه "مقام"[55] نیز ایشان را از بزرگان و رجال عرصه فرهنگ معرفی می کند و هفته نامه "الزمن"[56]، می گوید که ایشان از ارکان باسابقه نظام جمهوری اسلامی به شمار می رود. روزنامه کویتی "القبس"[57] ، از ایشان به عنوان یکی از علمای دین و مبلغان وحدت اسلامی یاد می کند.

نشریه "الشعب" مصر[58] درباره ایشان می نویسد: "جناب تسخیری از شخصیت های بارز ایرانی است که نقش بزرگی در سطح مسئولان جمهوری اسلامی ایفا می کند. او دائما در حال شرکت در سمینارها و همایش هاست تا انقلاب اسلامی ایران را معرفی کند."

"حسن التل" روزنامه نگار کهنه کار اردنی نیز که مصاحبه اش با آیت الله تسخیری در روزنامه "الدستور" اردن[59] به چاپ رسیده است، ضمن ابراز خوشوقتی از اینکه موفق به مصاحبه با آیت الله تسخیری شده می نویسد: "جناب شیخ، صراحت در قول حق دارد و موضعگیری های محکمی اتخاذ می کند و از اندیشه ای عمیق برخوردار است. او شخصیتی است که استدلال قوی و شیوایی بیان را با هم جمع کرده است باضافه اینکه ایمان، از عمق وجودش زبانه می کشد".

سخن پایانی

انصاف آن است که سخن گفتن از شخصیتی که در راه اندازی چند رسانه نقش داشته و هزاران مصاحبه را در کارنامه خود دارد، فراتر از سخن گفتن درباره تعامل یک شخصیت با رسانه هاست بلکه بدون تعارف می توان ایشان را به تنهایی یک رسانه دانست؛ شخصیتی جامع، حکیم و متواضع که با رویکرد خود، به رسانه ای تمام عیار برای مکتب اهل بیت علیهم السلام و انقلاب اسلامی تبدیل شده است. شخصیتی که تمام ویژگی های یک رسانه کارآمد را دارد؛ یعنی بیان حقیقت، شفافیت، در دسترس بودن و مواجهه مستند با موضوعات موجب شده است که آیت الله تسخیری همچون رسانه ای قابل اعتماد نقش آفرینی کند و امید که همه رسانه ها، از روش و رویکرد ایشان در بیان اخبار، ارائه گزارش ها و تحلیل ها الگو بگیرند. 

واژگان کلیدی: رسانه، آیت الله، تسخیری، مکتب، انقلاب

 * حسن صدرایی عارف