به گزارش خبرگزاری حوزه،از تهران حجت الاسلام والمسلمين احمد مبلغي در جمع خبرنگاران اظهار داشت: ما در دانشگاه مذاهب به تناسب این دو مؤلفه، دو مبنای هميشه فعال، چارچوب ساز و بستر ساز مانند "تقريب بنياد" و "دانش بنياد" را دنبال مي كنيم.
وي تصريح كرد: دانشگاه مذاهب اسلامي از حیث تقريب، خواهد کوشید تقريب را تعمیق بخشد و این تعمیق را از رهگذر اتصاف به چهار صفت: صادق بودن، هوشمند بودن، پويش داشتن و کوشنده در جهت دانشی کردن مسائل مهم و کلان جهان اسلام دنبال نماید.
وي در توضیح "تقریب صادق" اظهار داشت: تقريب به دلیل آن که به دنبال زدودن ناخالصي های اخلاقی برهم زننده مناسبات اسلامی مثل تعصب کور است، اگر خود نتواند خلوص و صداقت را به صورت حداكثري و یا حتی بالاتر به صورت صد درصدي، در خود فراهم نمايد، قطعا نه تنها تاثيري نخواهد گذاشت، كه منفعل شده و رنگ خواهد بافت.
وي در توضیح "تقریب پويا و حركت پذير" خاطرنشان كرد: تقريب ايستا و درجازننده از مسائل واقع و متحول در زندگی اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی به دور است و در نتیجه در جامعه به صورتی بی جاذبه، بی رمق و منزوی ظاهر می گردد.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي افزود: تقريب به دليل صادق و پويابودن لازم است در بستر جهان اسلام شكل گيرد و تقريب هاي منزوي، تك صدايي، گوشه گير و در يك شعاع محدود اصولا با توفيق قرين نيستند و حتي اگر ساليان سال هم و در زمان زياد هم بگذرد اين تقريب راه به جايي نمي برد، لذا تقريب در فضاي جهان اسلام شكل گيرد.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي با تاكيد بر اينكه تقريب بايد به صورت مشاركتي بين شيعه و سني شكل گيرد، گفت: تقريبي كه از سوي شيعه و يا اهل سنت تنها، بدون ديگري عرضه شود هرچند با صداقت همراه باشد قادر به ايجاد تحول نخواهد بود، بناي تقريب رسيدن به يك وضعيت مشترك صحيح در مناسبات شيعه و سني است خود تقريب بايد اين اشتراك و مشاركت شيعه و سني را دوشادوش به نمايش بگذارد.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي گفت: تقريب برآمده از يك نقطه و ماندن در يك نقطه حتي با پيام ها و دعوت هاي خود، كاري از پيش نخواهد برد و قبل از هر چيز خود تقريب بايد تجلي اشتراك شيعه و سني و محل اجتماع عمل و رفتار مشترك شيعه و سني باشد. قطعا يك تقريب غيرمشترك نمي تواند يك رابطه خوب مشترك و مناسبات درست اجتماعي را ايجاد كند.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي خاطرنشان كرد: اين اقدامات را دانشگاه مذاهب اسلامي براي تحول در بعد تقريبي در پيش خواهد كشيد. البته كمابيش این فعالیت ها وجود داشته؛ ولي تا وضعيت مطلوب فاصله هاي زيادي داريم و دانشگاه مذاهب خواهد كوشيد در حوزه تقريب يك ابتكار عمل درخور توجه و جاذبه را در پيش گيرد.
وي ادامه داد: تقريب بدون پشتوانه دانش و دانشگاه نمي تواند شكل بگيرد، ريشه هاي تفرقه در دل تاريخ نهفته است و اين دانش مي تواند اين ريشه ها را بازشناسي كند بنابراين بازشناسي ريشه هاي اختلاف مي تواند از سوي دانشگاه مذاهب اسلامي صورت گيرد.
وي گفت: نقش دانشگاه اساسي است و چون ما از ظرفيت دانش، علوم اسلامي و تبادل دقيق ميان علما پرهيز و بيشتر به شعارها و نشست وبرخواست هاي خشك و غيرعلمي اكتفا كرديم و ارتباطات دانشگاهي و اسلامي نيز در اين زمينه ضعيف بوده است.
حجت الاسلام مبلغي با اشاره به مولفه "دانش بنیاد" بودن دانشگاه نيز گفت: بر این اساس رویکردهای " تولید معرفتی به دانش های اسلامی" و "مشارکت پذیری و مشارکت جویی در تولید دانش های اسلامی" و "یکپارچه سازی دانش های اسلامی" مورد تاكيد مي باشد.
*یکپارچه‌سازی علوم اسلامی در دانشگاه مذاهب اسلامی
وي گفت: از تحولاتي كه اين دانشكاه دنبال مي كند، یک پارچه سازی علوم اسلامي است؛ وضعیتی که علوم اسلامی در آن به صورت بريده بریده شده از یکدیگر قرار نداشته باشند.
وي افزود: علوم اسلامي چه فقه و غيرفقه نبايد به صورت جدا نگاه شوند. مبناي مورد نظر اين است كه علوم اسلامي در ابتدا به صورت واحد پديد آمده است.
حجت‌الاسلام والمسلمين مبلغي خاطرنشان كرد: در صدر اسلام وحدت علوم وجود داشت؛ البته با مدارس و مكاتب مختلف؛ ولي متاسفانه علوم از یکدیگر پاره پاره شده و علوم شيعه و سني از مدرسه ای بودن عبور كرده و تبدیل به علوم شيعي و علوم سني شده و اين به صلاح امتی که بناست واحد باشد، نیست.
وي اظهار داشت: دانشگاه مذاهب می کوشد تا با ایجاد زيرساخت هاي لازم براي یک پارچه سازی علوم از قبیل ایجاد ادبيات علمی متناسب، پرداختن حداکثری به اقوال و راهکارسازی علمی برای مشکلات امت بر اساس نگاه های علمی مذاهب به سمت وحدت علوم برويم.
وي ادامه داد: در فضاي علم واحد هر انديشه علمی که ارائه شود، پیشرفتی برای علوم اسلامی تلقی می شود و همه از آن مطلع مي شود. الان علوم اسلامی با يك نبض نمي تپد و داراي يك مغز و قلب واحد نيست.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغي رویکرد به دانش های امت بنیاد را از ديگر برنامه هاي دانشگاه مذاهب اسلامي ذكر كرد و گفت: بر این اساس دانش پردازی با نگاه به مناسبات سازی میان شیعه و سنی به پیش خواهد رفت.
وي در بخش ديگري از سخنان خود از استقرار سه نظام آموزشي، پژوهشي و تعاملي و ارتباطي در دانشگاه مذاهب اسلامي خبر داد و گفت: نظام هاي آموزشي بايد متناسب با رسالت دانشگاه مذاهب بازسازي شود به این معنا که عناصر و شيوه هايي در این نظام گنجانده شود که متناسب با نیاز تقريب مذاهب باشد؛ شیوه هایی كه بتواند بيشترين اقوال را از جهان اسلام اخذ و ارائه كند.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي افزود: اين تحول روشي از رهگذر تجمیع و تحلیل نظام هاي آموزشي و دانشگاه هاي جهان اسلام و رسیدن به نظام آموزشي وي‍ژه و البته با استانداردهای لازم امکان پذیر است.
وي گفت: دنبال اين هستيم كه نظام آموزشي دانشگاه بيشترين فضا را به طرح اقوال، مشاركت همه به پيشبرد دانش، توان بخشی به دانش ها برای پشتیبانی تقريب عملي بدهد.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي همچنين خود متحول از نظرشیوه های آموزشی، خود مصونیت از حیث فرهنگ آموزشی، خود درون زا از حیث محتوای آموزشی و خود درون ساز از حیث کادر آموزشی را ویژگی های نظام آموزشی اين دانشگاه ذكر كرد و گفت: نیازمند تعریف و طراحی نظام آموزشی با این خصوصیات هستیم
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي با اشاره به تحول در نظام پژوهشي دانشگاه نيز گفت: دانشگاه مذاهب اسلامي در اين زمينه بايد در ابعادي از جمله پژوهش، تحول پيدا كند، اصولا دانش در هر دانشگاه اگر متكي به پژوهش روزآمد و کارامد نباشد به مشکل بی محتوایي خواهد گرایید.
وي ادامه داد: بنابراين اولين تحولی كه در دانشگاه باید رخ دهد این است که در وراي حجم بالاي فعاليت های آموزشي، پژوهشی گسترده و معطوف به توليد دانش متناسب براي آموزش ايجاد شود.
وي گفت: فرصت های ایجاد چنین تحولی، کم نیستند. مديريت تعامل بین حوزه‌هاي علميه جهان اسلام و دانشگاه های اسلامی، مسیر را به سمت بازتوليد دانش های لازم برای امت اسلامی می گشاید.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغي اظهار داشت: به یاری خداوند این نظام پژوهشی به منظور پشتیبانی پیوسته از دو نظام آموزشی و ارتباطی شامل "پژوهش های معطوف به تولید متون" و "پژوهش های معطوف به باز سازی سرفصل ها" شكل خواهد گرفت.
وي ادامه داد: پژوهش های معطوف به تعریف رشته های دانشگاهی متناسب با رسالت دانشگاه، پژوهش های معطوف به تامین دستمایه‌های محتوایی لازم برای تعاملات دانشگاه با دانشگاه ها و حوزه های علمیه جهان اسلام و همگرایی دانشگاهی در فضای امت اسلامی را از ويژگي هاي نظام پژوهشي مطلوب مورد نظر دانشگاه ذكر كرد.
وي با اشاره به نظام تعاملی و ارتباطی دانشگاه نيز گفت: ايجاد شاخه ها و شعبه هايي به فراخور امكانات در برخی از كشورها اسلامی، ايجاد كرسي هاي علمی مقارن در برخي از دانشگاه های اسلامی با مشارکت دانشگاه میزبان، ایجاد رشته هایي به فراخور امكانات در برخی از دانشگاه های كشورهاي اسلامي، ایجاد تبادل استاد و دانشجو، ایجاد کارگاه های آموزشی (خواه به صورت مشارکتی با دانشگاه های دیگر یا غیر مشارکتی) با بهره گیری از اساتید داخلی و خارجی را از جمله ويژگي هاي آن ذكر كرد.
وي گفت: ایجاد نشست های علمی در راستای تقویت بنیه علمی دانشگاه با مشارکت حوزه یا دانشگاه های دیگر و یا به صورت غیر مشارکتی، سرکشی های علمی دانشجویی و استادی از دانشگاه های جهان اسلام از ديگر ويژگي هاي نظام تعاملي و ارتباطي دانشگاه مي باشد.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي خاطرنشان كرد: دانشگاه تا کنون در تهران و سه استان دارای شعباتی است و توسعه دانشگاه و ايجاد شعبه هايي براي دانشگاه در كشورهاي اسلامي و خارج از آن به فراخور امكانات، ايجاد رشته ها و كرسي هاي علمي، جز كارهاي آتي اين دانشگاه خواهد بود.
برنامه ها
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي با اشاره به اينكه در دانشگاه مذاهب اسلامي دنبال خلق يك جريان عظيم و اساسي در بعد فقه مقارن در جهان اسلام هستيم، گفت: بايد فقه مقارن با استوانه های عظيمي از پژوهش و فعاليت‌هاي علمي رخ دهد.
حجت الاسلام والمسلمين دكتر احمد مبلغي خاطرنشان كرد: فقه مقارن چيزي نيست كه شيعه یا اهل سنت به تنهایی انجام و فعال سازی آن را بر دوش گيرد، بلكه باید روندی مشترک از سوی هر دو شکل گیرد که به خلق و باز تولید ديدگاه‌هاي مذاهب در مواجهه با مشکلات جهان اسلام بیانجامد.
خصلت‌هاي فقه مقارن
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي گفت: گاهي ما فقه مقارن را با دو خصلت در نظر مي گيريم كه بايد ايجاد شود يكي فقه مقارن با كاركردي در جهان كنوني، امروز امت اسلامي مشكلاتي و مسائلي در سطح كلان مواجه است كه مربوط به گروه خاصي مانند شيعه و سني نيست بلكه مربوط به امت اسلامي است، بسياري از اين مسائل كلان كه سرنوشت شيعه و سني به آن وابسته است و دوام و بقاي اين جوامع در گرو اظهار نظر، اتخاذ موضع در ارتباط با آن مسائل وابسته است.
حجت الاسلام مبلغي اظهار داشت: بسياري از اين مسائل ابعاد فقهي دارد و بايد از خاستگاه يك اشتراك و اتفاق نظر ميان علما و دانشمندان اسلامي شكل گيرد. بنابراين ما دنبال يك فقه مقارن خنثي، بي فايده، جزئي نگر، در جازننده و غيرپويا نیستیم چنین فقه مقارني ممكن است خود عاملي براي اختلاف و بازتولید تعصبات باشد.
وي ادامه داد: ما دنبال فقه مقارني كه هركس دنبال اين باشد كه ديگري را از ميدان خارج كند، نيستم بلكه فقه مقارن در دانشگاه مذاهب اسلامي متوجه به مسائل كلاني است كه سرنوشت امت به آن گره خورده است.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي با اشاره به خلصت دوم فقه مقارن مورد توجه دانشگاه مذاهب اسلامي ابراز داشت: فقه مقارن بايد مشاركت و تجميع حداكثري آراي علماي اسلام را با خود همراه كند تا به مواضع واحد و مناسبات درست تري به شكل مشترك دست پيدا كنيم.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي بيان داشت: چون اينگونه است ما بايد فقه مقارن را از حيث موضوعي به سمت موضوعات سرنوشت ساز تحول دهيم و از حيث روشي بايد فقه مقارن را از حالت فردي بيرون و به حالت جمعي برسانيم، يعني در توليد وبازتوليد فقه مقارن همه را دخالت دهيم.
وي تحول در عرضه فقه مقارن را نيز ضروري دانست و ادامه داد: از حيث بستر و جايگاهي كه فقه مقارن قرار است عرضه شود بايد تحول حداكثري ايجاد شود يعني فقه مقارن چون در فضاهاي شيعه و سني است بايد همزمان چند دانشگاه بزرگ اسلامي با اتفاق نظر يك روند را شكل داده و عرضه كنند.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي گفت: يك جريان اساسي فقه مقارن را بايد در عالم اسلام ايجاد كرد و اين در دسترس است و مي تواند تحولات عظيمي را ايجاد كند و طبيعت چنين فقه مقارني، بيش از آنكه بر عنصر غلبه يابي يك مذهب بر مذهب ديگر باشد ، به فكر خلق و توليد مشتركات و ايجاد مواضع مشترك و ايجاد انديشه‌هاي نابي كه از دل مشتركات برمي خيزد، خواهد بود.
وي گفت: سايه اين اگر بر سر مشتركات مستولي شود مي تواند در عمل و عمليات تقريب هم تاثيرات زيادي داشته باشد.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگارن با تشريح برنامه‌هاي دانشگاه گفت: دانشگاه مذاهب اسلامي دنبال اين است كه با شتابي معقول در مسير توسعه كيفي و كمي حركت كند. هر يك از اين دو توسعه با توجه به دو مولفه اي كه دانشگاه از آن تشكيل شده يكي دانشگاهي بودن و ديگري دانشگاهي براي مذاهب و در خدمت مذاهب و مناسبات بين مذاهب از حيث دانش بودن شكل خواهد گرفت.
وی گفت: دانشگاه بايد سه حوزه کلان شامل "دانش مناسبات اسلامی"، "دانش مسائل کلان فراروی امت اسلامی در فضاهای جهانی" و "همگرايي با دانشگاه هاي ديگر اسلامي" فعاليت كند.
توسعه هیات علمی
وي اظهار داشت: توسعه هيات علمي در دو فاز انجام مي گيرد يك مورد توسعه هيات علمي از داخل و ديگري از خارج و برنامه سوم ما نيز توسعه جذب دانشجو در دو سطح داخلی و خارجی مي باشد.
دانشگاه مجازی
وي ادامه داد: امروز فضاي مجازي راحت ترين و در اختيارترين فرصت را براي دانشجويان،؛ اساتيد و دانشگاه فراهم مي آورد تا بسط دانش با ابزارهاي مدرن و قدرتمند دنياي مجازي صورت گيرد چنين چيزي از اولويت هاي اول دانشگاه مذاهب مي باشد.
ایجاد واحد تولید متن
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي خاطرنشان كرد: به یاری خداوند يك واحد نیرومند ايجاد خواهد شد تا به تولید متونی درسی و کمک درسی برای دانشگاه ها بر اساس سرفصل هاي موجود اقدام ورزد. و اين بخشي از تلاش پژوهشي است که دانشگاه به آن نیازمند است.
وي اظهار داشت: دانشگاه با پژوهشي معطوف به بازسازی سرفصل هاي خود و ایجاد رشته هاي جدید در جهت تامین نیازهای جامعه اسلامی از حیث "دانش مناسبات اسلامی" تلاش نماید.
ایجاد جریان فعال تعامل با حوزه ها و دانشگاه هاي همطراز
وي گفت: در جهان اسلام حوزه ها و پايگاه هاي علمي بزرگي وجود دارند كه نفوذ و تجريبات زيادي در جهان اسلام دارند ارتباط دانشگاه مذاهب با چنين دانشگاهي از اولويت هاي ما مي باشد چون نمي توان از ايجاد يك فرآيند مشترك در توليد دانش سخن گفت ولي از تجارب و تبادل تجربه با آنها به دور بود.
رييس دانشگاه مذاهب اسلامي با اشاره به وضعيت حساس جهان اسلام و برنامه‌هاي دانشگاه در اين زمينه گفت: اكنون وضعيت جامعه اسلامي حساس شده و متاسفانه پديده اي رخ داده كه مناظره ابزاري براي رويارويي با همديگر شده است و دانشگاه مذاهب اسلامي بيشتر دنبال اين است كه گفت وگو را به معناي خاص خود كه با رسالت اصلي آن همراه مي باشد، دنبال كند.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي گفت: گفت و گو مورد نظر دانشگاه مذاهب اسلامي چند مولفه دارد يكي اينكه اين گفت و گو اصولا في مابين جهان اسلام با جهان غيراسلام مي تواند شكل مي گيرد و شيعه و سني مي توانند در يك موضع واحد به عنوان علماي امت اسلام، گفت وگوي مشتركي را با جهان غيراسلام داشته باشند.
وي ادامه داد: گاهي گفت و گو بين خود اتباع مذاهب رخ مي دهد ولي اين گفت وگوها بيشتر بايد دنبال آن باشد كه طرفين به مواضع مشتركي دست پيدا كنند وهر كدام ظرفيت، قابليت در اختيار را از حيث روشي، تاريخي، حديثي، روايي و ديدگاهي و تجربي به ديگري عرضه كند تا از جمع و ضميمه شدن اين دو، مشکلات را حل کنیم. ما به دنبال مناظره و كشمكش هايي نيستيم كه به نام علم، ولي با بازتاب‌هاي تخريبي صورت گیرد . چنين چيزي در دستور كار مذاهب اسلامي نيست.
زبان هاي فعال در جهان اسلام
مبلغي ادامه داد: بايد به سمت فعال كردن زبان هايي برويم كه در جهان اسلام فعال است و هم اكنون دو زبان فارسي و عربي فعال هستند بخش عظيمي از شيعه و يا اهل سنت زبان فارسي را در داخل و خارج اين را دارند و اين زبان به عنوان يكي از زبان هاي امت اسلام مطرح است و زبان عربي هم به عنوان بخش بيشتر امت اسلام مطرح است و اين دو زبان در اولويت هستند.
وي خاطرنشان كرد: زبان هاي ديگري كه در امت اسلامي هم هستند آنها بايد جايگاه پيدا كنند و امت اسلامي يكي از داشته هاي خود به نام زبان را فعال و در حدي قرار دهد كه دانشگاه از قابليت هاي آن زبان و اتباع آن استفاده بهينه را ببرد.
شيوه هاي فعال سازي زبان
وي يادآورشد: در كشوري كه زبان مختلفي دارد الزامي نيست كه از آن زبان استفاده نشود و آن شعبه و كرسي با همان زبان مي تواند از سوي دانشگاه ارائه شود.
وي افزود: اين زبان ها و كتاب هايي كه با اين زبان ها نوشته شده بايد در يك وضع مطلوب ارائه و طرح شود و گاهي برخي از نشست ها علمي كه گرفته مي شود و اتباع آن چند زبان هستند دانشگاه بايد توانايي بهره مندي از آنها را داشته باشد ولي براي برخي زبان هاي اصلي تر كه اتباع بيشتري دارند مانند عربي و فارسي، لازم است دوره هاي آموزشي هم گذاشته شود.
شكاف‌هاي ميان امت اسلام
وي در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه" با توجه به پيشينه تقريب چرا هر روز شاهد شكاف بيشتري ميان امت اسلام هستيم و رسالت دانشگاه مذاهب براي نزديكي بيشتر و جلوگيري از اين شقوق" چيست؟، گفت: اگر تقريب نبود اختلاف و انشقاق ميان امت اسلام در وضعيت غيرقابل كنترلي قرار مي گرفت و تقريب تاكنون انگيزه هايي را براي وحدت ايجاد و ارتباطاتي را عرضه و تعصباتي را نيز زدوده است ولي اينكه چرا انشقاق است به دليل اينكه حجم تقريب به اندازه كافي نبوده و حضور تقريب در عرصه جهان اسلام حضوری در حاشيه اي بوده است.
وي گفت: گاهي تقريب اوصاف لازم را از حيث پويايي و پرانر‍ژي بودن نداشت وبرخي عوامل نيز به تقريب نزديك نيست و اينها پديد آمده و اين وضعيت را ايجاد كردند.
وي گفت: بخشي از اختلاف اين بوده كه علم پاره پاره شده است و دانشمندان، دانشگاهيان و علما مي توانند اين وحدت علم را دوباره ايجاد كنند، تقريب نياز به پرو‍ژه هايي براي ورود در دل جوامع دارد و دانشمندان با همكاري هم مي توانند نسخه هايي را بپيچند و ايجاد و مدل و الگويي را براي مناسبات و سبك شيعه و سني تعريف كنند و این به دانش مربوط است.
حجت الاسلام والمسلمين مبلغي شاظهار داشت: نقش ديگر دانشگاه اين است كه فضاي ذهني امت گاهي پر از اختلاف است به گونه اي كه وقتي به طرف مقابل نگاه مي كند اختلافات به ذهن مي آيد و از مشتركات اساسي كه بيشتر و موثرتر هستند غافل مي باشند و بايد اين مشتركات توسط انديشمندان و علما شناسايي و ارائه شوند.
