بی کرانه عنوان ویژه نامه ای است که مجله شمیم نرجس درباره شخصیت و منش استاد فرزانه سرکار خانم طاهایی از اساتید برجسته و بزرگوار عرصه علم و اخلاق و موسس مدرسه علمیه حضرت نرجس(س) در مشهد منتشر کرده است که به ضمیمه بیست و سومین نشریه شمیم نرجس به چاپ رسیده است.

به گزارش سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری حوزه، در این ویژه نامه مصاحبه ای با استاد نوغانی درباره ابعاد شخصیتی و زندگی استاد طاهایی، گزیده ای از سخنان استاد اعتمادی با عنوان نقش زنان در انقلاب اسلامی، نوشتاری از دکتر اعظم رحمت آبادی با عنوان استاد طاهایی و انقلاب اسلامی، گفتگو با خانم میمونه فای اهل سنگال در بخش سفیران بیداری از شاگردان استاد طاهایی و طلبه حوزه در ایران، گفتگو با خانم نجلا فداییاولین شاگرد غیر ایرانی استاد طاهایی و از طلاب افغانی حوزه علمیه نرجس، نوشتاری با عنوان استاد طاهایی و بیداری اسلامی و نیز بخشی از بیانات استاد طاهایی در حوزه خداشناسی و آموزه های اخلاقی به چاپ رسیده است.

در مطالب متنوع و خواندنی این ویژه نامه می توان در قالبهای مختلف و از بیان دوستان و شاگردان مراتب فضل و کمال این بانوی بافضیلت را به خوبی دریافت و افقی روشن از راه و روش او را مشاهده نمود و درس گرفت.

تحصیلات، سازماندهی نیروهای مذهبی، همراهی با انقلاب، درس های اخلاقی، توجه به بانوان جوان و تلاش وافر و بی دریغ و تام و تمام در جهت حمایت معنوی و هدایت فکری و اندیشگی آنها، برگزاری مستمر و جدی و جامع جلسات نورانی اخلاق و جدیت در جهت آموزش معارف ناب و تابناک اسلامی به عاشقان این حوزه و جذب و جلب نظر همه انسانهایی که زمینه های حمایت و هدایت اسلامی و فراگیری آموزه های اخلاقی در آنها وجود دارد یا قابلیت به وجود آمدن آن در ایشان مقدور است تمام هم و غم بانو طاهایی در طول سالهای حیات پربرکت و نورانی و ارزشمندشان بوده است.

استاد طاهایی در سال 1309 هجری شمسی مطابق با اول محرم، پا به عرصه وجود نهادند. پدر بزرگوارش، حاج سید عبدالله خاموشی از تجار بنام، متدین و مورد وثوق بازار تهران به شمار می رفتند.

ایشان از سن 4 سالگی که پدر را از دست داده بودند، با دو برادر و مادر جوان خود در تهران زندگی می کردند.

 از زبان مادر مرحوم سید عبدالله خاموشی در مورد کودکی فرزندشان خوابی شنیدنی نقل شده است: شب سال نو بود من و بچه ها شام نخورده، با گریه خوابیدیم. خواب دیدم درب اتاق باز شد و خانمی وارد شدند، ایشان یک سینی در برابر من گذاشتند که محتوای آن یک شمع بزرگ در وسط و 12 شمع کوچک در اطراف آن بود؛ آن بانو شمع ها را روشن کرده، از اتاق خارج شدند و من از خواب بیدار شدم؛ در حالی که نور امید در دلم بود فردا صبح خواب را برای ایشان این گونه تعبیر می کنند که شمع وسط سید عبدالله است که 12 شمع دیگر از نور وجود او روشن می شود. این خواب سال ها بعد به حقیقت می پیوندد و آقای خاموشی دارای 12 فرزند می شوند که استاد معظمه فرزند بزرگوار ایشان است.

مرحوم سید عبدالله، در نزد علماء نیز از احترام خاصی برخوردار بودند. حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی مسئول سازمان تبلیغات اسلامی نقل می کنند: وقتی در قم خدمت آیت الله وحید خراسانی رسیدم و خود را معرفی کردم که نوه سید عبدالله خاموشی هستم، ایشان به بنده احترام گذاشته و فرمودند: این احترام به خاطر پدر بزرگ شما بود.

خانم شوکت حاج ترخانی، مادر استاد طاهایی نیز دختر یکی از خانواده های خوش نام و اصیل و بانویی خیّر و مهربان بودند.

مادر استاد طاهایی از زبان فرزند

مادرم بسیار متدین بوده، از نظر فکر و عقیده و شیوه عمل و اخلاق نمونه بودند. ایشان در تمام مسائل زندگی به ویژه تربیت اولاد درکی عالی داشتند و سعی شان بر این بود که فرزندانی صالح، باتقوا و متخلق به اخلاق اسلامی تربیت کنند.

لذا با اینکه پر مشغله بودند، ولی از لحظه لحظه اوقات خود برای دمیدن نور معنویت در جان کودکانشان استفاده می کردند. به طور مثال هر بامداد هنگام مرتب کردن خانه و رسیدگی به امور، با صدایی خوش دعای صباح را زمزمه نموده، در موقع آشپزی نیز یک جزء قرآن را تلاوت می کردند.

به هر حال دوران کودکی استاد در خانه ای پر از صفا و صمیمیت و در کانونی از نور ایمان و معنویت سپری شد. استاد بیشترین موفقیت خود را مرهون زحمات پدر و مادر و دعای خیر ایشان می دانند.

چون هم زمان با کشف حجاب رژیم پهلوی بود، تحصیلات کلاسیک ایشان در هیچ آموزشگاهی سپری نشد، اما پدر استاد با آوردن معلم خصوصی به منزل باعث شدند ایشان دروس دوره های فوق را خارج از مدرسه و با موفقیت بگذرانند.

در آن زمان، به هیچ وجه امکان تحصیلات حوزوی برای خواهران مرسوم نبود؛ لذا استاد در ابتدا دروس عربی، اخلاق، تفسیر، احکام را نزد استاد حجه الاسلام سید هاشم طاهایی و همچنين سيد جلال الدين طاهايي آموخته، اما بعدها عشق به آموختن بیشتر و آموزش و داشتن هدفی والا سبب شد که درس را ادامه داده و از محضر اساتید بزرگی کسب فیض نمایند از جمله مرحوم آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی،  مرحوم حجت‌الاسلام سید هاشم طاهایی، شهید حجت‌الاسلام عبدالکریم هاشمی نژاد ،آیت الله سید علی خامنه ای، حجت‌الاسلام شیخ غلام حسین تبریزی و دیگر بزرگان و اجله معرفت و حکمت.

به طور کلی برای تبیین جایگاه اندیشه های ایشان می توان گفت ستون فقرات نظام فکری استاد طاهایی را قرآن و احادیث معصومین صلوات الله علیهم اجمعین تشکیل می داد و به یقین بینش و بصیرت ایشان معلول همین اندیشه قرآنی است.

 استاد طی نیم قرن فعالیت فرهنگی هماره در این دغدغه بوده اند که کجا دردی هست و کجا نیاز به درمان دارد و در کار دین و دینداری چه توصیه ای باید کرد؛ به بیان دیگر در باب آسیب شناسی دینداری، یعنی شناخت آفات و موانعی که مانع دینداری مردم می شود کارشناسی نموده، مباحثی را ارائه می دادند و همچنین در جهت آسیب شناسی دینی، یعنی در جهت شناخت آفاتی که به اصل دین لطمه می زند به طرح مباحث می پرداختند. در تمام این سال ها استاد طاهایی با درایت و نکته سنجی و انتخاب دقیق، مطالب علمی مورد نیاز جامعه را بیان کرده و در ضمن آن راهکارهای علمی را ارائه نموده اند، نگاهی گذرا به سلسله درس های ایشان گواهی روشن بر این مدعاست.

فعالیت های فرهنگی استاد از سال 1335 و در مشهد مقدس آغاز شد. شرایط فرهنگی بانوان آن دوره بسیار سخت و به طور یقین تشکیل کلاس های معارف اسلامی و تدریس علوم دینی توسط یک خانم برای خیلی از افراد غیر قابل هضم بود. متحجران و کسانی که نگاه روشنی به جایگاه زن در اسلام نداشتند موانعی بر سر راه ایجاد می نمودند. اما به یاری حق بانوان مشتاق و علاقه مند گرد شمع وجود ایشان حلقه زده و جمعیت کثیری برای یادگیری علوم اسلامی در مجالس درس ایشان گرد می آمدند. به طوری که منزل گنجایش خواهران را نداشت. با تشویق و پشتیبانی مرحوم آیت الله العظمی میلانی و همت یکی از خیرین [مرحوم آقای ناصری] و اهدای زمین در سال 1345 ساختمانی جهت تدریس به نام مکتب نرجس بنا و هنوز کار ساختمان به پایان نرسیده بود که کلاسهای درس به آنجا منتقل گردید.

لازم به ذکر است مکتب نرجس هنگامی شروع به کار کرد که در کل کشور هیچ حوزه ای برای تحصیل علوم دینی خواهران وجود نداشت.

جذب 300 نفر از خواهران علاقه مند که بخش عظمیی از آنان را دانش آموزان و دانشجویان و به طور کلی قشر جوان تشکیل می دادند، بسیار عجیب به نظر می رسید و برگزاری جلسات مستمر پرسش و پاسخ ویژه دانشجویان نیز با شور و هیجان و استقبال فراوان روبرو بود.

خدمات و فعالیتهای علمی فرهنگی استاد طاهایی در طی نیم قرن قابل تحسین است که در این راستا برخی از تقدیرهای به عمل آمده از استاد به شرح ذیل می باشد:

* خادم فرهنگ: در تاریخ 28 اردیبهشت سال 1382 مراسم تقدیر از خادمان نمونه فرهنگ عمومی با عنوان نیک نامان جاوید در تهران برگزار شد. در این مراسم از استاد معظمه به عنوان خادم نمونه فرهنگ عمومی تقدیر به عمل آمد.

*خادم قرآن: در تاریخ آبان 1383 در دوازدهمین نمایشگاه بین المللی قرآن کریم مراسم تقدیر و تشکر از خدمت گزاران قرآن کریم برگزار گردید. در این مراسم استاد فاطمه سید خاموشی (طاهایی) به عنوان خادم قرآن معرفی و به جهت نشر و ترویج فرهنگ قرآنی از خدمات ایشان قدردانی شد؛ سپس رئیس جمهوری وقت هدایا و لوح تقدیری را به عنوان یاد بود به استاد اهدا نمود.

*تالیفات

با اینکه اکثر مباحث و سخنان مطرح شده از سوی استاد طاهایی در طی سال های گذشته قابل تدوین و تألیف است؛ لکن تعداد محدودی از سلسله درسهای ایشان به صورت کتاب درآمده است که در این بخش به طور مختصر به معرفی آنها می پردازیم:

*شرحی بر خطبه فدک

سیری در خطبه فدک شرحی است روان و کوتاه بر مشهورترین خطبه حضرت زهرا(علیها السلام) ایشان در این خطبه پس از ذکر مباحث توحیدی و آثار نوبت و عترت در پاسداری از وحی به شرح کوتاهی از فروع دین و فلسفه احکام پرداخته سپس با دفاع از حریم ولایت همه کسانی را که حقوق آن عصمت را به جای نیاوردند توبیخ می‌کنند. آن حضرت برای اثبات حقانیت خود در ادای مالکیت فدک با آیات و سیره نبوی استشهاد می فرماید و از سر درایت و بینش، به آسیب شناسی جامعه ای می پردازند که پس از رحلت پیامبر اعظم واماند و با تضییع حقوق خاندان نبوت، روزگار گذراند.

*معیار شناخت شیعه

اثر فوق براساس درس های اخلاقی استاد معظمه پیرامون حدیثی از امام باقر(علیه السلام) در مورد ویژگی ها و اوصاف شیعیان واقعی تنظیم و در دوازده درس ارائه شده است. از جمله مباحث کتاب می توان به این موارد اشاره کرد: حقیقت تقوی و مراحل آن، تواضع و نشانه های آن، خشوع و امانت، همراهی با همسایگان، نیکی به پدر و مادر تلاوت قرآن و آداب آن.

*سیری در دعای مکارم الاخلاق

اثر فوق براساس 20 جلسه مباحث درسی استاد در مکتب نرجس تدوین گردیده است. کتاب با پیش گفتاری پیرامون ارزش علم اخلاق آغاز می شود؛ سپس استاد با عنایت به آیات الهی و روایات معصوم(علیهم السلام) به شرح فرازهایی از دعای مکارم الاخلاق می پردازد.

از جمله مباحث کتاب می توان به این عناوین اشاره کرد: کمال ایمان، ارزش و انواع یقین، اصلاح عمل و اندیشه توکل، آزمایشات الهی، تهذیب نفس، انواع هدایت، نظم و انضباط، کبر و عجب... و همچنین شورای تدوین استاد طاهایی در صدد انتشار ویرایشی جدید از شرح کامل دعای مکارم الاخلاق توسط ایشان می باشد.